Xã hội 09:08, 27/10/2014 GMT+7

MỖI NGÀY ĐI RỪNG...

Chúng tôi được anh Quách Hồng Quỳnh, công an viên xã Đăng Hà dẫn đường. Qua hơn 5km đường đất đỏ, lầy lội, chúng tôi mới vào được vùng đệm Vườn quốc gia Cát Tiên. Thời tiết lúc mưa lúc nắng, con đường trơn trượt. Chúng tôi tự hiểu phải cố gắng hết mức để vượt qua đoạn đường khó.

Hai chiếc xe máy luồn lách qua những đoạn đường khúc khuỷu, gập ghềnh.  “Đây, nhà của Trưởng thôn 1 Triệu Văn Tích” - anh Quỳnh đột ngột dừng lại bên một tiệm tạp hóa nhỏ. Khi biết chúng tôi muốn tìm hiểu đời sống của người dân vùng đệm, anh Tích buột miệng: Có gì hay đâu, ở gần rừng nên phải nhờ vào rừng mà sống. Phụ nữ đi lấy măng, đàn ông cày ruộng qua ngày là mừng rồi!

Sau cơn mưa, trời lại nắng. Người dân nhanh chóng đem những mẻ măng vừa luộc ra phơi. Anh Đoàn Văn Khánh, nhà ở tổ 4, thôn 1, nằm sát bìa rừng cho biết: Buổi sáng, phụ nữ và trẻ em vào rừng lấy măng về phơi bán. 10kg măng tươi sẽ được 1kg khô, sau đó thương lái đến tận nơi mua với giá 70 ngàn đồng/kg. Một vài hộ trong thôn mở tiệm tạp hóa nhỏ để kiếm thêm thu nhập.

Việc lấy măng cũng lắm gian nan. Vẫn biết vào rừng hái măng là trái pháp luật, nhưng ở cái thôn này chỉ có cây măng vừa làm lương thực vừa cải thiện thêm thu nhập. Ai đi suôn sẻ thì cũng kiếm được 30-50kg măng/ngày. Không may gặp kiểm lâm thì bị tịch thu hết, cả măng lẫn dao, đi xe thì bị thu luôn. Vì vậy, mỗi ngày đi rừng là mỗi ngày nơm nớp nỗi lo.

Đàn ông ở thôn 1 thì tận dụng những mảnh đất trống ngay bìa rừng để trồng lúa nước, hoa màu hay nuôi trâu, bò. Do không có hệ thống thủy lợi nên năng suất cũng thất thường, khi thì ngập úng, lúc lại khô hạn.

ƯỚC MƠ BÌNH DỊ QUÁ XA?

Thấy hai em Nông Thị Liên và Hứa Thị Hồng vừa đi rừng về, anh Quỳnh gọi vào nhà nói chuyện. Nhưng nhìn anh Quỳnh mặc sắc phục công an xã giống kiểm lâm nên Liên và Hồng bỏ chạy vào nhà, không dám bước ra. Ai cũng cười... Anh Khánh giải thích: Vừa đi rừng về, thấy anh Quỳnh lại tưởng kiểm lâm đến kiểm tra nên chạy trốn đó.

Tiếng là thuộc xã Đăng Hà nhưng phần lớn diện tích thôn 1 lại thuộc địa phận xã Đắk Lua, huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai. Thôn có 6 tổ nhưng chỉ người dân tổ 1 thuộc sự quản lý của xã Đăng Hà.

Anh Tích cho biết: Thôn 1 nằm trong vùng đệm của Vườn quốc gia Cát Tiên và địa giới hành chính thuộc xã Đắk Lua. Do đi lại khó khăn nên người dân được chính quyền xã Đăng Hà ưu tiên cho nhập hộ khẩu, các thủ tục kết hôn, ma chay để tiện quản lý. Cả thôn 1 chỉ có người dân sống ở tổ 1 là thuộc tỉnh Bình Phước nên được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, còn lại không có hộ khẩu. Đất đai không có giấy tờ nên không tiếp cận được các nguồn vốn vay của Nhà nước để phát triển kinh tế.

Tổ 4 nằm ngay sát cửa rừng Cát Tiên. Anh Đàm Văn Hướng cho biết: Chúng tôi sống ở đây đã lâu. Vẫn biết đây là địa giới của xã Đắk Lua nhưng chúng tôi chưa biết trụ sở UBND xã như thế nào và cũng chưa bao giờ tới. Trong khi đó, đường ra xã Đăng Hà lại tiện lợi và chính quyền cũng có nhiều chính sách ưu tiên về giáo dục, y tế... chúng tôi vẫn mong được trở thành công dân của tỉnh Bình Phước.

VÀ TRÁCH NHIỆM CỦA HAI TỈNH
BÌNH PHƯỚC - ĐỒNG NAI

Thầy Lê Văn Võ, Hiệu trưởng trường Tiểu học Lý Tự Trọng cho biết: Năm học 2014-2015, trường đón 49 học sinh vào lớp 1, trong đó nhiều em thuộc địa chỉ xã Đắk Lua, tỉnh Đồng Nai. Tuy khác địa bàn nhưng đường đi học quá xa nên hàng năm chúng tôi linh động nhận các em vào học. Không chỉ học tại điểm chính, chúng tôi còn có 2 điểm trường ở tổ 1 và tổ 2 để các em thuận tiện đến lớp. Nhiều năm qua, tình trạng học sinh bỏ học ở đây đã giảm, các bậc phụ huynh đã ý thức hơn trong việc đưa con đến trường.

Theo trưởng thôn Triệu Văn Tích, từ thôn 1 sang UBND huyện Tân Phú 100km, còn sang UBND huyện Bù Đăng chỉ 52km. Vì vậy, mong muốn lớn nhất của người dân ở đây là được giải quyết rõ ràng đất 2 tỉnh Bình Phước - Đồng Nai để chúng tôi biết mình sẽ định cư ở đâu.

Chúng tôi rời vùng đệm Vườn quốc gia Cát Tiên để bắt đầu một hành trình mới. Trên con đường khúc khuỷu ấy, hình ảnh các em học sinh tan trường, những nông dân trở về sau một ngày cày cấy, những phụ nữ gom măng sau một ngày nắng... đều thật bình yên. Nhưng trong sâu thẳm của mỗi người vẫn canh cánh ước muốn một ngày không xa họ được chính thức là những công dân của xã Đăng Hà, huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước.    

 Thanh Nga