2014 GMT+7

Dập dềnh theo con nước

Thứ 6, 03/10/2014 | 09:12:00

BP - Chồng chềnh theo sóng nước, sinh hoạt tạm bợ, lam lũ, con cái không được đi học... là hình ảnh chúng tôi ghi nhận tại xóm chài, nơi những hộ dân từ khắp nơi tìm đến lòng hồ thủy lợi Phước Hòa, thuộc địa phận xã Minh Thành (Chơn Thành) mưu sinh. Với họ, thuyền là nhà, sông nước là quê hương và bạn chài là người thân.

Ngày nước dâng cao, anh Be tranh thủ thả lưới gần chân cầu

Mùa mưa, nước ở lòng hồ thủy lợi Phước Hòa dâng cao hơn, gió thổi mạnh khiến những con thuyền cập bờ cũng dập dềnh không yên, giống như cuộc sống của hàng chục hộ dân hai bên cầu Xa Cát, xã Minh Thành. Họ là những người theo nghề chài lưới, cuộc đời gắn bó với những chiếc thuyền, trôi nổi khắp các con sông, đập nước, vậy mà nghèo khó vẫn đeo bám mãi.

Cuộc sống nổi trôi

Gắn bó với nghề chài lưới đã hơn 20 năm, vợ chồng anh Nguyễn Văn Hiêm ở xã Phước Tín (TX. Phước Long) đánh bắt cá nhiều nơi nhưng nay đến bám lòng hồ thủy điện Phước Hòa kiếm kế sinh nhai. Không biết nghề nào khác, không đất sản xuất, năm 1992, vợ chồng anh đến hồ Trị An (tỉnh Đồng Nai) làm bè nuôi cá. Vốn đầu tư (khung lưới, thức ăn cho cá...) lớn nhưng giá bán cá lại thấp, khiến anh chị thua lỗ hàng trăm triệu đồng. Năm 2002, gia đình anh trở về nghề chài lưới ở lòng hồ thủy điện Thác Mơ.

3 năm nay, vào mùa nước lặng, vợ chồng anh Hiêm lại đến hồ thủy lợi Phước Hòa ở nhờ người thân để bám nghề. Hằng ngày, từ tờ mờ sáng, anh Hiêm và con trai lớn đi giăng lưới, thả lợp tép. Còn chị Đỗ Thị Phương (vợ anh Hiêm) ở nhà mua tre về đan lợp tép. Chị Phương cho biết: Từ tháng 11 năm trước đến tháng 6 năm sau, nước yên, tôm cá sinh sôi nhiều nên lợp tép vào mùa. Thả hơn 500 lợp, mỗi ngày anh chị kiếm 5-6kg tép, thu 600-700 ngàn đồng, ngày ít thì chỉ thu 1-2kg. Mùa mưa nước đục, gia đình lại kéo nhau về lòng hồ Thác Mơ. Với họ, mỗi ngày trôi qua luôn đầy ắp nỗi lo cơm áo gạo tiền. Cứ thế cuộc sống đầy ắp những lo toan mãi trôi nổi theo con nước.

Cha mẹ vất vả nên những đứa trẻ cũng sớm hằn lên đôi vai gánh nặng cơm, áo. Ngoài giờ học, chúng phải theo cha mẹ đi thả mồi, giăng lưới hay ngụp lặn bắt cá ven hồ. Điều kiện khó khăn, nhiều em đã phải nghỉ học để làm phụ gia đình. “Mình lỡ gắn với sông nước rồi nên con cái cũng phải cho theo. Làm nghề này, gắng lắm cũng chỉ đủ ăn, muốn đổi nghề mà không có vốn” - anh Hiêm cho biết.

Đói, no theo con nước

Đang là mùa mưa, nước lũ dâng cao nên tôm, cá từ sau đập về thượng nguồn đẻ trứng, hết mưa, chúng lại xuôi về phía hạ nguồn sinh sống. Vì thế, ngư dân kéo về lòng hồ thủy lợi Phước Hòa cũng nhiều thêm. Gần 2 năm nay, gia đình bà Lâm Thị Mến, ngụ xã An Ninh, huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương ngược dòng về trú dưới gầm cầu Xa Cát, thuộc ấp 2, xã Minh Thành làm bạn với sông nước. Bà Mến trải lòng: “Là Việt kiều Campuchia về nước từ năm 2000, không có sổ hộ khẩu, giấy tờ tùy thân nên gia đình tôi đi làm công cho các chủ vườn, thu nhập bấp bênh. Có chút kinh nghiệm về đánh cá, gia đình tôi đổi nghề, mua sắm những vật dụng đánh bắt cần thiết và hàng ngày rong ruổi trên các con sông.

Ngày nào cũng vậy, 4 giờ sáng, 3 chiếc thuyền nhỏ ào ào nổ máy đổ về các hướng để đánh bắt, tối về chụm lại làm nơi sinh hoạt của cả 6 người. Anh Nguyễn Văn Be (con trai bà Mến) cho biết: Mỗi sáng, tôi chạy xuồng máy đi xa hơn 10 km để thả lưới và chờ đến chập tối mới thu lưới về. Khu vực nào có nhiều cá sẽ ở lại vài ba ngày. Ngày nào bắt được nhiều cá (phần nhiều là cá rô phi, chép...) thì kiếm được khoảng 200-300 ngàn đồng, trừ chi phí mua dầu chạy máy cũng đủ trang trải sinh hoạt hàng ngày.

10 ngày qua, mưa lớn kéo dài khiến gia đình bà Mến không bắt được con cá nào, đồng nghĩa với việc không có tiền mua gạo. Xách bịch gạo trên tay, bà Mến buồn rầu: Tôi vừa đi mua thiếu 2kg gạo về ăn tạm. Gió lớn, thuyền dập dềnh nên cũng không thể nấu cơm. Cả nhà phải nhịn đói chờ gió yên hồ lặng. Có hôm, nước dâng cao ngập gầm cầu, gia đình tôi lại kéo nhau lên bờ dựng lều, mắc võng ở tạm.

Khi chúng tôi gợi ý về việc lên bờ xin việc làm trong các khu công nghiệp để ổn định cuộc sống, bà Mến than phiền: 14 năm về nước là chừng ấy năm chúng tôi sống không có bất kỳ giấy tờ tùy thân nào. Vì thế xin việc không nơi nào nhận. Việc học nghề lại càng không dám mơ đến vì phải tốn một khoản tiền khá lớn, trong khi đang phải chạy ăn từng bữa.

Gió chiều càng mạnh, chị vợ anh Be ngồi tựa thành cầu, đôi mắt hướng về phía xa xăm. Chắc hẳn chị không khỏi lo lắng cho tương lai của đứa con sắp chào đời. Cuộc sống của con chị sẽ ra sao khi ông bà, cha mẹ chúng vẫn đang vất vưởng nơi gầm cầu, lênh đênh trôi theo dòng nước.

Người dân ở ấp 2, xã Minh Thành cho biết: Từ khi hồ thủy lợi Phước Hòa tích nước, hơn 20 hộ ở các nơi đổ về đây làm nghề chài lưới. Họ chủ yếu sinh sống trên thuyền, ban ngày đi thả lưới, tối cắm cọc gần bờ để cột thuyền. Họ không ở ổn định, có khi chưa đầy một tuần đã dời đi nơi khác.

Rời xóm chài khi trời đã xế chiều, hình ảnh vợ chồng anh Hiêm đang rục rịch thu dọn đồ nghề trở về bên dòng Thác Mơ và cả gia đình bà Mến đang “đánh đu” với chiếc thuyền dập dềnh sóng nước dưới gầm cầu khiến chúng tôi không khỏi chạnh lòng. Rất mong chính quyền các cấp trong tỉnh quan tâm, hỗ trợ để những mảnh đời lang bạt được an cư lạc nghiệp, sớm ổn định cuộc sống.

Ngân Hà