Xã hội 10:05, 15/05/2014 GMT+7

Không đóng tiền, người dân mất quyền lợi

Đã nhiều tháng nay, câu chuyện về con đường bê tông nông thôn ở xã Cao Bồ vẫn chưa hết “nóng”. Sự lo lắng và bất an hiện rõ trên khuôn mặt của những nông dân nghèo khó. Nhiều gia đình chạy vạy khắp nơi cũng chẳng vay đủ được khoản tiền để “nộp” cho chính quyền xã. Không đóng đủ tiền, những quyền lợi chính đáng của họ có nguy cơ… mất trắng vì chính quyền sở tại không xác nhận cho bất kỳ một loại giấy tờ, thủ tục nào.

Anh Bàn Văn Tâm, 37 tuổi, ở thôn Thăm Vè, xã Cao Bồ, huyện Vị Xuyên buồn rầu cho biết: Theo quy định của xã, mỗi hộ phải đóng tạm 2 triệu đồng để làm đường bê tông. Nhà tôi khó khăn nên không có, vay mãi mới được một 1 triệu đồng để nộp. Khi tôi lên xã xin dấu xác nhận để làm lại sổ đỏ thì không được cán bộ hành chính chấp thuận vì tiền đóng góp vẫn còn thiếu.

Đoạn đường không đúng thiết kế.

Theo phản ảnh của đông đảo người dân, chuyện không xin được giấy chứng thực xảy ra với rất nhiều người. Câu chuyện của gia đình ông Bàn Văn Ỏn, ở thôn Tát Cao, xã Cao Bồ đã khiến cho dư luận vô cùng bức xúc. Ông Ỏn có đứa cháu ngoại đột ngột lâm bệnh nặng phải mang đi cấp cứu. Theo quy định, nếu có giấy xác nhận là người dân vùng 3 (vùng miền núi khó khăn) thì sẽ được miễn viện phí. Thế nhưng, quyền lợi chính đáng ấy đã bị từ chối thẳng thừng, nguyên nhân cũng chỉ vì gia đình nghèo khổ, không “nộp” đủ các khoản tiền đã quy định. Thương hoàn cảnh hai ông cháu khốn khó, cán bộ y tế thôn cùng bà con nhân dân đã lên Bệnh viện huyện Vị Xuyên trình bày, nói khó với các bác sĩ, nhưng chi phí cho việc điều trị của cháu bé cũng chỉ được giảm một phần nhỏ do giấy tờ không đầy đủ.

Thực tế trên đã khiến cho nhiều gia đình chưa đóng được tiền không dám đến xã xin dấu vì biết có đến cũng mất công mà còn bị mắng, bị thúc giục nộp tiền. Hoang mang vì lo lắng sẽ bị mất hết quyền công dân, bà con nông dân đã cùng nhau gửi nhiều đơn khiếu nại lên các cơ quan cấp trên để “cầu cứu”, thậm chí có lá đơn kèm theo chữ ký của 37 hộ gia đình. Trong đơn viết: Thực tế có nhiều gia đình còn rất nghèo khổ, việc đóng góp tiền để xây dựng đường là quá sức với dân chúng tôi, những người tàn tật, cô đơn cũng phải đóng góp bình quân như nhà giàu… Chúng tôi hỏi cấp trên thì bị công an xã phối hợp với công an huyện lên đe dọa. Chúng tôi là người dân, Nhà nước là cha là mẹ, nếu được Nhà nước cho, dân chúng tôi chỉ biết cảm ơn…

Lý giải về việc này, ông Đặng Văn Hà, Bí thư Đảng ủy xã Cao Bồ, huyện Vị Xuyên khẳng định: Đúng là chúng tôi không chứng thực khi các hộ gia đình chưa thực hiện nghĩa vụ đóng góp các khoản phí như an ninh quốc phòng, bảo trợ trẻ em, quỹ nhân đạo… Tuy nhiên, trong khi làm thủ tục chứng thực chúng tôi cũng có “gắn” một tí việc đóng tiền đường để kiểm tra xem hộ nào đóng rồi, hộ nào chưa mà nhắc nhở…

Phát triển cơ sở hạ tầng hay… làm khổ dân?

Đầu tháng 3/2013, Chủ tịch UBND huyện Vị Xuyên đã ký Quyết định phê duyệt hồ sơ thiết kế - dự toán công trình đường xi măng trung tâm xã Cao Bồ đi thôn Lùng Tao (2km giai đoạn I) và giao cho UBND xã Cao Bồ làm chủ đầu tư. Thông tin này khiến bà con vô cùng phấn khởi và hi vọng trong một ngày gần nhất sẽ thoát khỏi cảnh lầy lội đã tồn tại từ bao đời.

Theo dự toán, nguồn vốn được lấy từ ngân sách huyện và nhân dân đóng góp. Công trình có tổng giá trị dự toán 2.026.391.000 đồng, trong đó nhân dân phải đóng góp 1.303.893.000 đồng. Ngay khi bắt tay vào thực hiện, xã Cao Bồ đã giao cho thành viên Ban chỉ đạo xuống các thôn và đưa ra chủ trương mỗi hộ gia đình đóng góp 2 triệu đồng để xây dựng 2km đường.

Từ đây, nhiều ý kiến bắt đầu phát sinh bởi theo đông đảo nhân dân, việc đóng góp kinh phí làm đường, họ không hề được bàn bạc từ trước, chỉ khi xi măng và vật liệu xây dựng đã chở vào thôn thì cán bộ xã mới thông báo. Việc làm được coi là “không dân chủ” ấy khiến nhân dân càng bức xúc hơn khi xã Cao Bồ giao cho trưởng thôn thu số tiền bình quân 2 triệu đồng đối với các hộ giàu, hộ nghèo bằng nhau, thậm chí cả hộ có người tàn tật, thuộc diện đang hưởng chế độ chính sách bảo trợ xã hội…

Đối với các xã miền núi khó khăn, vài triệu đồng không phải là số tiền nhỏ, trong khi thôn Thăm Vè có 113 hộ thì có tới 96 hộ trung bình và nghèo.

Tuy nhiên, việc xây dựng tuyến đường liên thôn từ trung tâm xã Cao Bồ đi thôn Lùng Tao có tổng chiều dài khoảng 9km mới chỉ triển khai giai đoạn I, số tiền 2 triệu đồng/hộ dân cũng chỉ là tạm thu. Theo kế hoạch, tổng tuyến đường nếu được xây dựng xong sẽ tốn hơn 8,3 tỷ đồng, Nhà nước hỗ trợ hơn 3 tỷ, số tiền hơn 5 tỷ đồng còn lại do 250 hộ dân ở 3 thôn Tát Cao, Thắm Vè, Lùng Tao tự đóng góp, trung bình mỗi hộ gia đình sẽ phải đóng gần 21 triệu nếu muốn hoàn thành tuyến đường liên thôn. Con số ấy khiến cho nhiều người dân miền xuôi còn phải giật mình chứ nói gì đến đồng bào miền núi. Người dân tỏ ra lo lắng và cho rằng thà không có đường thì thôi chứ có đường mà phải đóng ngần ý tiền thì chỉ có nước… bán nhà mới đủ.

Ông Cháng Văn Sơn, ở thôn Thăm Vè, xã Cao Bồ, người đại diện cho 37 hộ dân viết đơn khiếu nại bức xúc cho biết: Việc xây dựng nông thôn mới, Nhà nước và nhân dân cùng làm là chủ trương đúng của Đảng và Nhà nước, chúng tôi hoàn toàn ủng hộ. Thế nhưng phải làm thế nào cho hợp tình hợp lý, hợp với điều kiện hoàn cảnh của dân thì dân mới phục… Trong làng còn nhiều gia đình nghèo khổ, có những trường hợp tàn tật không đủ ăn mà xã thu bình quân như vậy là rất bất cập.

Để giải quyết những thắc mắc trong đơn khiếu nại của nhân dân, một buổi làm việc bao gồm cán bộ tỉnh Hà Giang, cán bộ huyện Vị Xuyên và lãnh đạo xã Cao Bồ đã được tổ chức tại thôn Thăm Vè vào ngày 15/1/2014 nhưng vắng mặt các hộ dân có tên trong đơn khiếu nại. Lý do được ghi rõ trong báo cáo là cán bộ thôn có mời nhưng không ai đến.

Thế nhưng, qua tiếp xúc trực tiếp, đông đảo nhân dân đều một mực khẳng định chưa hề nhận được bất kỳ một giấy mời hay thông báo nào để tham dự cuộc họp trên. Người đại diện cho nhân dân đứng đơn khiếu nại, ông Cháng Văn Sơn còn nhất quyết sẽ cùng với bà con viết đơn “giãi bày” để gửi lên cơ quan cấp trên. Bởi theo ông Sơn, việc báo cáo được viết ra như thế là không đúng, là oan cho dân.

Một vấn đề nữa khiến cho bức xúc của người dân tăng cao là chất lượng công trình xây dựng đường không đảm bảo chất lượng. Theo dự toán công trình, đường bê tông có bề rộng 3m, dày 18cm, bên dưới có làm móng đá dăm sỏi sạn lu chèn chặt. Hiện nay, con đường dài 2km (giai đoạn I) mới chỉ hoàn thành được khoảng 70%, phần còn lại do nhiều khúc mắc về kinh phí nên vẫn còn để… chờ giải quyết. Tuy nhiên, theo phản ánh của người dân cũng như ghi nhận thực tế của phóng viên, chiều dày của đường chưa tới 10cm, bên dưới toàn cát chứ không có sỏi và đá dăm…

Nhân dân ở đây lo lắng, nếu chất lượng công trình như vậy thì chả mấy mà con đường được xây bằng tiền tỷ sẽ hỏng, lãng phí tiền của Nhà nước và nhân dân. Về việc này, Ông Cháng Văn Chanh, Chủ tịch UBND xã Cao Bồ, huyện Vị Xuyên lý giải rằng: Do chưa có kinh nghiệm, trong quá trình thi công cũng không có sự giám sát thường xuyên nên khó tránh khỏi sai sót.

Gần một năm đã trôi qua kể từ ngày thi công, con đường 2km vẫn chưa thể hoàn thành, nhân dân ngày càng bức xúc, những lá đơn khiếu nại vẫn chưa thể chấm dứt… Việc xây dựng, phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn là cần thiết, nhưng với cách làm như vậy, thiết nghĩ, Đảng bộ và chính quyền xã Cao Bộ cần nghiêm túc xem xét lại.

Nguồn TTXVN