Xã hội 14:10, 12/03/2014 GMT+7

Dự án xây dựng khu bảo tồn văn hóa dân tộc Xêtiêng ở thôn Bom Bo, xã Bình Minh (Bù Đăng) có mức đầu tư gần 200 tỷ đồng, được khởi công năm 2011, dự kiến kết thúc vào năm 2015. Để thi công tuyến đường đôi dẫn vào nhà dài của khu bảo tồn, có 8 hộ dân phải giải tỏa, di dời. Hiện đường đã hoàn thành, nhưng số hộ trên vẫn phải sống trong những căn nhà tạm, vì chưa được bố trí đất tái định cư.

Đưa chúng tôi đến thăm những hộ dân nằm trong diện giải tỏa để thực hiện dự án, ông Phan Văn Sỹ, Phó thôn Bom Bo, xã Bình Minh cho biết: Khi dự án triển khai, đồng bào Xêtiêng đã tự nguyện giải phóng mặt bằng để công trình được thi công đúng tiến độ. Trong số 55 hộ bị ảnh hưởng từ dự án, có 8 hộ phải di dời nhà ở vào phía trong khu vườn điều. Hầu hết những hộ này đều có cuộc sống rất khó khăn. Đối với các hộ dân vùng dự án do chưa có đất tái định cư nên sống lay lắt, phải dùng miếng ván nhỏ ghép lại, che chắn tạm bợ. Có hộ nhà bị phá dỡ hoàn toàn, phải dựng lại trong khu vườn điều bằng những tấm tôn cũ trên nền đất gồ ghề. Mùa mưa nước dột khắp nhà, chảy lênh láng. Trời nắng, nóng hầm như thiêu đốt.

Chị Thị Lai cho hay: Căn nhà đã phá bỏ để làm đường, nên gia đình phải đi xin và mua ván cũ dựng phía trong khu vườn, chờ nhà tái định cư. Nhà có 6 người ở, mùa mưa nước dột, đồ dùng đều bị ướt, phải sơ tán qua nhà người thân trú tạm. Hiện cha tôi tuổi cao sức yếu nên phải chuyển sang ở cùng anh cả, còn gia đình 6 người vẫn phải tá túc trong căn nhà tạm chỉ rộng hơn 10m2.

Cách đó không xa, nhà chị Thị Linh cũng trong tình cảnh tương tự. Gia đình chị Linh thuộc diện hộ nghèo, được hỗ trợ xây nhà tình thương. Từ khi làm đường, nhà bị phá bỏ, chị phải vào vườn điều dựng vách nứa ở tạm. Chị Thị Linh bộc bạch: Nắng còn chịu được, chứ trời mưa to gió lớn, nền nhà ướt sũng, sình lầy, mái tôn bị tốc, chỉ lo sập xuống. Đã 2 năm qua, những hộ dân ở đây vẫn mỏi mắt chờ đất tái định cư.

Cả thôn Bom Bo hiện có 350 hộ gồm 1.680 người, trong đó có 160 hộ đồng bào dân tộc thiểu số. Nằm trong số hộ bị ảnh hưởng làm đoạn đường đôi dẫn vào khu nhà dài truyền thống đa phần là hộ nghèo và cận nghèo. Vì thế, khi biết dự án thực hiện tái định cư, người dân đã chấp hành tốt chủ trương, tự nguyện giải phóng mặt bằng. Thế nhưng đến nay họ càng khó khăn hơn khi chưa được bố trí  đất, nhà tái định cư để ổn định cuộc sống.

Ông Phan Văn Sỹ cho biết thêm: Những hộ trong diện giải tỏa làm đường đôi đều đã được đền bù năm 2011. Hiện có hai phương án thực hiện khu tái định cư. Một là dân đóng tiền cho bên dự án, chủ đầu tư sẽ thực hiện xây nhà cho dân; hai là chủ đầu tư sẽ cấp đất cho dân tự xây. Thời gian qua, đơn vị tư vấn của dự án đã đi khảo sát, tìm hiểu về tập tục sinh sống của người Xêtiêng và thống nhất mẫu nhà đặc trưng của đồng bào để xây dựng đồng loạt. Tuy nhiên đến nay, cả thôn mới chỉ có 12 hộ đã đóng tiền (hơn 100 triệu đồng/hộ) để chủ đầu tư dự án hỗ trợ xây nhà tái định cư nên rất khó khăn về kinh phí.

Được biết, khu tái định cư dành cho 55 hộ trong dự án được quy hoạch rộng 10 ha, nhưng vẫn chưa được triển khai. Trong nhiều cuộc tiếp xúc với đại biểu HĐND các cấp cử tri thôn Bom Bo đều mong muốn khu tái định cư nhanh chóng được thi công, đưa vào sử dụng để người dân yên tâm lao động sản xuất, phát triển kinh tế; hoặc sớm cấp đất để dân tự lo liệu, ổn định cuộc sống. 

H.C