Xã hội 08:49, 14/12/2013 GMT+7

Tảo hôn, kết hôn cận huyết thống là những phong tục, tập quán lạc hậu và là một trong những nguyên nhân làm suy thoái chất lượng giống nòi. Đó còn là rào cản của công tác triển khai các giải pháp, hoạt động nâng cao chất lượng dân số ở một số cộng đồng dân cư.

NHỨC NHỐI NẠN TẢO HÔN

Qua kết quả khảo sát tại 2 địa bàn (An Khương - Hớn Quản và Đắk Nhau - Bù Đăng) triển khai Đề án giảm thiểu tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống cho thấy, có 132/560 người kết hôn lần đầu tiên trước 18 tuổi, chiếm tỷ lệ 23,57% và 47/560 người có mối quan hệ vợ chồng trong phạm vi 3 đời, chiếm tỷ lệ 8,4%. Các trường hợp tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống này phần lớn là đồng bào dân tộc thiểu số Tày, Nùng, Xêtiêng...

Theo anh Nguyễn Duy Tâm, cán bộ tư pháp xã An Khương, nguyên nhân khiến tình trạng tảo hôn của xã diễn ra phổ biến trong nhiều năm qua bởi đó là tập tục của người Xêtiêng. Cộng đồng dân cư này xem chuyện nam nữ từ 14-17 tuổi có tình cảm và về sống chung với nhau là chuyện... bình thường. Bên cạnh đó, truyền thống mẫu hệ, tập tục bắt rể, thiếu hiểu biết pháp luật, bất bình đẳng giới... và công tác tuyên truyền còn nhiều hạn chế cũng góp phần khiến hủ tục này chưa giảm hẳn. 5 năm gần đây trên địa bàn xã có 12 trường hợp tảo hôn. Năm 2009 có 4 trường hợp ở ấp 4 và ấp 8; năm 2010 có 3 trường hợp ở ấp 7 và ấp 2; năm 2011 có 2 trường hợp ở ấp 2 và ấp 3; năm 2012 có 2 trường hợp ở ấp 2 và ấp 3; năm 2013 có 1 trường hợp ở ấp 3.

Anh Tâm cho biết: Khó khăn khi xử lý các trường hợp tảo hôn do việc thực thi pháp luật trong quản lý đăng ký kết hôn còn hạn chế, thêm vào đó chế tài chưa đủ sức răn đe đối tượng. Đa số những trường hợp tảo hôn chỉ bị phạt tiền từ 100 đến 300 ngàn đồng, sau đó buộc hủy hôn. Tuy nhiên các trường hợp này đã “ăn cơm trước kẻng”, buộc chính quyền vào thế phải xử lý “chuyện đã rồi”. Vì vậy, những trường hợp này sau khi được nhắc nhở và nộp phạt vẫn tiếp tục sống chung với nhau.

THAY ĐỔI Ở 2 XÃ AN KHƯƠNG VÀ ĐẮK NHAU

Song song với thực hiện mô hình giảm thiểu tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, Ban tư pháp xã An Khương đã triển khai công tác tư vấn pháp luật cho đối tượng đăng ký kết hôn và làm giấy khai sinh, thành lập câu lạc bộ chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Qua hơn một năm triển khai đề án, số vụ tảo hôn và kết hôn cận huyết thống đã giảm. Theo số liệu báo cáo của 2 xã, năm 2013 đã vận động, ngăn chặn được 17 trường hợp có dấu hiệu tảo hôn (An Khương 12 trường hợp, Đắk Nhau 5 trường hợp) và 3 trường hợp có dấu hiệu hôn nhân cận huyết thống (1 ở An Khương và 2 ở Đắk Nhau); thực hiện đăng ký kết hôn cho 279 trường hợp, làm giấy khai sinh cho 541 người. Tại xã An Khương, số trường hợp đăng ký kết hôn và làm giấy khai sinh tăng rõ rệt, trong đó có sự tham gia của những trường hợp quá hạn trước đây chưa đăng ký.

Để đạt kết quả trên, ngay từ khi triển khai đề án, Ban tư pháp xã An Khương đã chủ động phối hợp Ban dân số - kế hoạch hóa gia đình, mặt trận, các đoàn thể, già làng, chức sắc tôn giáo, người có uy tín trong cộng đồng tuyên truyền, phổ biến về Luật Hôn nhân và gia đình, hướng dẫn đăng ký giấy khai sinh cho nhân dân trên địa bàn. Đồng thời lồng ghép tại các buổi họp của ấp, sóc, các buổi học tập tại Trung tâm học tập cộng đồng, nội dung sinh hoạt của câu lạc bộ chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

Ban tư pháp xã An Khương cũng đã tham mưu UBND xã đẩy mạnh việc đưa Luật Hôn nhân và gia đình vào hương ước, quy ước của các thôn, ấp. Cương quyết không đăng ký kết hôn cho những đối tượng đến đăng ký mà chưa đủ tuổi, xử phạt nghiêm khắc một số trường hợp vi phạm tại khu dân cư.                      

Phương Dung