2013 GMT+7

Làm gì để đồng bào dân tộc thiểu số giảm nghèo bền vững?

Chủ nhật, 08/09/2013 | 06:52:00

“Các ngành chức năng trong toàn tỉnh có nhiều cố gắng trong việc giải quyết các chính sách dân tộc. Năm nào tỉnh ta cũng triển khai, thực hiện các dự án định canh, định cư; cấp đất sản xuất; xây nhà ở cho hộ đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS)... Ngành nào cũng báo cáo làm được nhiều phần việc nhưng số hộ đồng bào DTTS nghèo, không có đất ở, không có đất sản xuất năm sau luôn tăng hơn năm trước. Vấn đề này đã tồn đọng nhiều năm. Các sở, ngành, huyện, thị xã... phải làm rõ nguyên nhân, tìm giải pháp giải quyết rốt ráo”, Phó chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Huy Phong đã chỉ đạo tại hội nghị sơ kết công tác dân tộc 6 tháng đầu năm.

ĐIỆP KHÚC TỔNG KẾT GIẢM,
KHẢO SÁT MỚI LẠI TĂNG?

Những năm qua, Bình Phước đã thực hiện nhiều chính sách và dự án giảm nghèo như: Tín dụng ưu đãi, hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở, y tế, giáo dục các dự án dạy nghề cho người nghèo, nhân rộng mô hình giảm nghèo, khuyến nông - lâm - ngư, phát triển sản xuất, ngành nghề, phát triển cơ sở hạ tầng... Nhờ đó, người dân có điều kiện tăng gia sản xuất, tăng thêm thu nhập để thoát nghèo. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, còn tồn đọng rất nhiều vướng mắc.

Được xây nhà tình thương, hỗ trợ phát triển sản xuất, đời sống đồng bào DTTS đã cải thiện

Theo số liệu của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, kết quả điều tra năm 2006, toàn tỉnh có 19.206 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 11,2% tổng hộ dân. Trong đó có 7.665 hộ nghèo là đồng bào DTTS, chiếm 39,91% hộ nghèo toàn tỉnh. Đề án xóa đói giảm nghèo của tỉnh giai đoạn 2006-2010 đã thu được nhiều kết quả đáng khích lệ. Sau 4 năm thực hiện, tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 11,2% (19.206 hộ) xuống còn 4,92% (10.348 hộ) vào cuối năm 2009, vượt chỉ tiêu kế hoạch đề ra.

Năm 2010, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội đã rà soát số hộ nghèo phục vụ việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội giai đoạn 2011-2015 kết quả toàn tỉnh có 20.498 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 9,29% trên tổng số hộ dân. Trong đó, hộ nghèo là đồng bào DTTS có 8.519 hộ, chiếm 41,56% trên tổng hộ nghèo. Sau khi khảo sát mới, tổng số hộ nghèo lại tăng vọt đáng kể, nhiều hơn so với thời điểm đầu giai đoạn năm 2006.

Toàn tỉnh hiện còn 5.807 hộ nghèo (24.637 người) là đồng bào DTTS; trong đó, 712 hộ không có đất ở, 1.045 hộ thiếu đất sản xuất, 3.161 hộ không có đất sản xuất (theo số liệu của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội). Tuy nhiên, theo khảo sát của Ban Dân tộc, riêng đồng bào DTTS bản địa đã có 1.216 hộ thiếu đất ở, 2.153 hộ thiếu đất sản xuất, 3.225 hộ không có đất sản xuất.

ĐỂ HỘ NGHÈO
THẬT SỰ THOÁT NGHÈO

Theo đánh giá của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, chất lượng giảm nghèo của tỉnh chưa bền vững, số hộ tái nghèo hàng năm còn cao. Nguyên nhân là do mức chuẩn nghèo thấp; một số hộ vừa thoát nghèo có người ốm, đau; không có kiến thức làm ăn; thiếu đất sản xuất. Số hộ nghèo phát sinh hàng năm cao do các hộ di dân từ nơi khác đến; do tách hộ và một phần là do rà soát hộ nghèo chưa chính xác.

“Trong một lần đi giám sát, tôi và anh Huỳnh Thanh, Trưởng ban Dân tộc tỉnh phát hiện trong danh sách đề nghị cấp đất sản xuất có tên con trai Chủ tịch hội đồng già làng một xã. Già làng này vừa mới xây nhà trị giá 2,5 tỷ đồng, có 10 ha cao su đang thu hoạch mủ. Gặp trực tiếp già làng, tôi hỏi: Nhà ông có nhiều đất, sao không chia cho con cháu mà lại đề nghị được cấp đất? Già làng trả lời: Tôi làm nhiều năm rồi, không được Nhà nước cấp đất, nay phải để con tôi được hưởng cho bằng mọi người”, ông Trần Châu Lê, Trưởng phòng Dân tộc huyện Hớn Quản kể.

Ông Lê cho biết thêm, năm 2009, theo báo cáo trước khi thành lập huyện Hớn Quản, toàn địa bàn có 192 hộ đồng bào DTTS thiếu đất sản xuất. Đến nay, toàn huyện có hơn 900 hộ thiếu đất sản xuất.

Ông Huỳnh Thanh, Trưởng ban Dân tộc tỉnh cho biết: Nguyên nhân sau mỗi đợt khảo sát số hộ nghèo lại tăng là do sơ sót trong quá trình điều tra, thu thập số liệu. Những hộ đồng bào DTTS đi làm thuê ở xa, không có mặt vào thời điểm khảo sát thì không có trong danh sách. Nguyên nhân thứ hai là do đồng bào DTTS canh tác trên đất lâm phần nhưng các huyện, thị xã không quy hoạch tái định cư trước khi thu hồi đất. Thứ ba là do nhận thức của đồng bào DTTS. Toàn tỉnh có gần 1.300 hộ đồng bào DTTS đã cầm cố đất, rồi lại làm thuê trên chính mảnh đất của mình. Những hộ này hiện vẫn chưa đưa vào danh sách hộ nghèo, hộ không có đất sản xuất.

Ông Phan Văn Đon, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn cho rằng: Nếu cứ tách hộ, rồi được xét là hộ nghèo thì không hợp lý. Nên tính thêm tuổi lao động vào tiêu chí xét hộ nghèo. Hai phương án chia lợi nhuận từ đất liên doanh trồng cao su cho đồng bào DTTS của huyện Bù Đăng, Bù Gia Mập đều là giảm nghèo không bền vững. Người lao động ngồi không chờ đến ngày hái quả, nay có quả rồi, vẫn không để cho họ tự hái. Khoảng 20 năm sau, khi hết chu kỳ khai thác cao su, chúng ta sẽ có thêm một lớp người không muốn lao động, chỉ trông chờ hưởng lợi. Vì sao không để những hộ đồng bào DTTS có đất liên doanh trực tiếp làm công nhân, cùng góp công, góp sức?

Bệnh thành tích luôn để lại nhiều hậu quả. Chúng ta không nên chạy theo số lượng, mà tập trung giảm nghèo bền vững bằng cách lồng ghép nhiều chương trình khác nhau, dồn lực để từng huyện, xã, từng hộ thoát nghèo. Từ đó, những hộ đã từng được hỗ trợ phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập đều ít có khả năng tái nghèo trong thời gian dài.

Tuyết Ly