Xã hội 22:45, 30/08/2013 GMT+7

Ngày 30-8, tổng kết thi hành Luật Hôn nhân và gia đình (HN&GĐ) trên địa bàn giai đoạn 2001-2012, UBND tỉnh đã nêu lên 12 vấn đề quy định trong Luật HN&GĐ bộc lộ những hạn chế, bất cập; 4 vấn đề quy định chồng chéo, không thống nhất với quy định trong Bộ luật Dân sự 2005, Luật Phòng chống bạo lực gia đình và một số vấn đề mới nảy sinh trong thực tiễn chưa được quy định.

Một trong những vấn đề được đông đảo nhân dân quan tâm và các cơ quan tư pháp, hành pháp khó khăn giải quyết trường hợp cụ thể trong thời gian vừa qua, là: Quy định về quyền sở hữu giữa vợ và chồng; quyền tự định đoạt, tự thỏa thuận của vợ chồng về tài sản còn chưa rõ ràng hoặc không thống nhất. Cụ thể:  

Luật HN&GĐ quy định chưa rõ ràng về chế độ sở hữu của vợ chồng, thiếu cơ chế công khai, minh bạch về tài sản chung, tài sản riêng. Sự không minh bạch gây hậu quả không an toàn cho các giao dịch dân sự liên quan đến người thứ ba. Luật HN&GĐ chủ yếu đề cập đến tài sản đất đai, còn các tài sản khác như cổ phiếu, tài sản trong doanh nghiệp… thì chưa đề cập tới, gây khó khăn trong quá trình giải quyết tranh chấp.

Quyền sở hữu của công dân được pháp luật ghi nhận và bảo vệ trong Hiến pháp và Bộ luật Dân sự. Theo đó công dân có quyền quyết định về tài sản thuộc quyền sở hữu của mình, không ai có quyền định đoạt tài sản, ngoài chủ sở hữu của tài sản đó. Thế nhưng, khoản 5, điều 33 Luật HN&GĐ quy định vợ, chồng là chủ sở hữu tài sản riêng của mình, đồng thời là chủ sở hữu của hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng; khi hoa lợi, lợi tức ấy là nguồn sống duy nhất của gia đình thì việc định đoạt tài sản riêng đó phải có sự đồng ý của cả hai vợ chồng. Như vậy, quyền định đoạt tài sản riêng của vợ, chồng trong trường hợp này bị hạn chế, không thống nhất với quy định về quyền sở hữu, quyền tự định đoạt tài sản của công dân.

Thực tiễn nảy sinh nhiều vấn đề chưa được pháp luật quy định. Trong phạm vi điều chỉnh của Luật HN&GĐ, vấn đề mang thai hộ chưa được quy định. Nghị định số 12/2003/NĐ-CP của Chính phủ về sinh con theo phương pháp khoa học có quy định nghiêm cấm hành vi mang thai hộ. Tuy nhiên, thực tế hiện nay có nhiều hành vi mang thai hộ và khi có tranh chấp xảy ra rất khó giải quyết vì pháp luật chưa quy định về vấn đề này. Ở góc độ pháp lý, thỏa thuận giữa người nhờ và người mang thai hộ là thỏa thuận gì, có trái với đạo đức truyền thống của dân tộc, biện pháp để ràng buộc và chế tài pháp lý trong trường hợp không thực hiện đúng thỏa thuận? Nhiều vấn đề bất cập khác cũng đã được phân tích, nêu cụ thể.

Tỉnh Bình Phước đã đề xuất, kiến nghị sửa đổi, bổ sung Luật HN&GĐ 4 vấn đề về đường lối giải quyết các trường hợp kết hôn trái pháp luật; cần có quy định có luật sư hoặc người trợ giúp pháp lý cho người con chưa thành niên từ đủ 9 tuổi trở lên trong vụ án ly hôn (nhằm tạo điều kiện cho người con thể hiện quan điểm); quy định đầy đủ hơn các tiêu chí làm căn cứ trong phân chia tài sản chung của vợ chồng (ngoài tiêu chí căn cứ vào công sức đóng góp); cần có quy định tòa án áp dụng hạn chế thăm con của cha hoặc mẹ sau khi ly hôn nếu người này từng có hành vi bạo lực gia đình.

T.Phương