Xã hội 20:13, 23/06/2012 GMT+7

Dự án đường Hồ Chí Minh là một trong những dự án trọng điểm của quốc gia, chạy qua địa bàn huyện Chơn Thành. Xác định rõ tầm quan trọng của dự án nên UBND huyện Chơn Thành đã chỉ đạo các phòng ban của huyện và chính quyền các xã, thị trấn có dự án đi qua tuyên truyền, vận động nhân dân hợp tác thực hiện dự án. Tuy nhiên, đã qua 4 năm triển khai, dự án vẫn còn nhiều hạng mục chưa hoàn thành. Điều quan trọng là quyền lợi của nhiều hộ dân vùng dự án chưa được đảm bảo.

TÓM TẮT DỰ ÁN

Đây là dự án của Trung ương, được triển khai từ năm 2009. Đoạn qua huyện Chơn Thành có chiều dài 10,3km, phạm vi giải tỏa rộng 40m và hai vòng xoay giao cắt quốc lộ 14 (tại xã Minh Thành) và quốc lộ 13 (tại xã Thành Tâm). Công tác giải phóng mặt bằng được UBND tỉnh giao cho Trung tâm Phát triển quỹ đất (TTPTQĐ) tỉnh chủ trì, UBND huyện Chơn Thành phối hợp hỗ trợ thực hiện. Tổng diện tích đất phải giải tỏa là 740.943m², trong đó đất của dân 620.772m² với 402 hộ bị ảnh hưởng thuộc địa bàn các xã Thành Tâm, Minh Thành và thị trấn Chơn Thành. Tổng số tiền áp giá đền bù khoảng hơn 110 tỷ đồng.

NHỮNG KHÓ KHĂN CHỦ QUAN VÀ KHÁCH QUAN

Theo quy định, tất cả các dự án khi di dời dân phải bố trí tái định cư, nhưng dự án đường Hồ Chí Minh với mức độ ảnh hưởng tới 402 hộ dân lại không bố trí quỹ đất tái định cư. Vấn đề này nếu không có phương án giải quyết tích cực thì không thể thực hiện dự án. Dù dự án triển khai từ năm 2009 nhưng đến nay vẫn còn hàng trăm hộ chưa được nhận tiền đền bù và chưa được cấp tái định cư.

Một khó khăn nữa là vùng dự án liền kề với tỉnh Bình Dương (khu vực xã Thành Tâm) là vùng kinh tế năng động nên giá đền bù của các dự án tại Bình Dương cao hơn khá nhiều so với dự án trên địa bàn huyện Chơn Thành. Nhiều hộ dân so sánh và không đồng ý với mức đền bù của dự án đường Hồ Chí Minh khiến dự án bị dây dưa kéo dài.

Ông Phan Phước Toàn mong sớm được nhận tiền đền bù để ổn định cuộc sống

QUYỀN LỢI CỦA NGƯỜI DÂN CHƯA ĐƯỢC ĐẢM BẢO

Hộ ông Phan Đức Toàn ở xã Thành Tâm có 2 sào đất bị giải tỏa. Trên diện tích này, gia đình đã trồng hồ tiêu và đang cho thu hoạch. Suốt hai năm qua, gia đình ông Toàn mong ngóng được nhận tiền đền bù và đất tái định cư để tạo dựng cuộc sống mới, bởi 2 sào tiêu không được chăm sóc đã chết gần hết. Không còn bất cứ nguồn thu nhập nào, căn nhà xập xệ của gia đình ông cũng không thể sửa sang. Năm 2010, tưởng có thể nhận được tiền đền bù nên ông đã tập kết vật liệu chuẩn bị làm nhà trên đất tái định cư. Nhưng chờ mãi không có nên ông phải thuê người chở vật tư để trả lại.

Hộ ông Nguyễn Văn Lượng ở ấp Mỹ Hưng, xã Thành Tâm đã qua hai lần giải tỏa. Lần 1 là dự án 115 ha khu công nghiệp Chơn Thành, gia đình ông phải giải tỏa 4,3 ha, trong đó có 2 ha cao su thu hoạch năm thứ 4 và 2,3 ha điều 6 năm tuổi. Lần 2 là dự án đường Hồ Chí Minh, gia đình ông phải giải tỏa 2.350m² cùng công trình trên đất và 130 cây cao su thu hoạch năm thứ 3. Dù gia đình đã gương mẫu chấp hành chủ trương di dời nhưng hiện vẫn còn 2 khoản chưa được nhận là hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp và hỗ trợ ổn định đời sống, sản xuất. Khi giải tỏa dự án đường Hồ Chí Minh, gia đình ông được thông báo cấp 2 lô tái định cư và đền bù 400m² đất thổ cư, nhưng đến tháng 6-2010, gia đình nhận thông báo chỉ được bốc thăm 1 lô (do cán bộ kiểm kê nhầm lẫn gộp chung đất của con vào đất của cha) nên ông không đồng ý. Hiện ông phải tự mua lô đất 480m² làm nhà để ổn định cuộc sống cho gia đình ông và gia đình người con gái.

Còn nhiều hộ hiện đang gặp rất nhiều khó khăn do dự án bị kéo dài. Phần đất giải tỏa chủ yếu được người dân trồng cao su, tiêu hoặc các loại cây ăn trái. Từ khi triển khai dự án, cây trồng không được đầu tư chăm sóc, lại bị khai thác kiệt quệ, nhất là cao su nên năng suất và chất lượng đều giảm, nhiều vườn cây đã chết khô. Nhiều hộ con cái lập gia đình, có nhu cầu tách hộ hoặc nhà cửa hư hỏng, xuống cấp nhưng không thể sửa chữa hoặc làm mới. Hiện mới chỉ có 93 hộ được giao 101 lô tái định cư, còn gần 300 hộ vẫn phấp phỏng chờ. Trong khi việc di dời ảnh hưởng rất nhiều đến đời sống vật chất và tinh thần của người dân, nhưng cả Ban quản dự án và chính quyền địa phương hiện chỉ tập trung cho công tác đền bù, cấp tái định cư chứ chưa quan tâm tạo việc làm, chuyển đổi ngành nghề cho các hộ bị di dời như đã hứa khi triển khai dự án.

NHỮNG NỖ LỰC CỦA HUYỆN CHƠN THÀNH

Thời điểm này, UBND huyện Chơn Thành nhận được 11 đơn khiếu nại liên quan đến dự án đường Hồ Chí Minh, trong đó có 4 đơn gửi vượt cấp. Để từng bước giải quyết những vướng mắc trong quá trình triển khai dự án, Chủ tịch UBND huyện Chơn Thành đã tổ chức đối thoại với các hộ dân có kiến nghị. Qua đó, những quyền lợi chính đáng của dân đã được bổ sung kịp thời.

Xác định đất tái định cư là vấn đề mấu chốt để thực hiện dự án, UBND huyện Chơn Thành đã xin ý kiến và được UBND tỉnh chấp thuận dành khu đất đẹp nhất với 240 lô tại khu trung tâm hành chính huyện để bố trí tái định cư cho dân. Đây là khu tái định cư có điều kiện hạ tầng tốt nhất trên địa bàn huyện, đáp ứng các điều kiện để người dân ổn định cuộc sống sau quy hoạch. Do dự án đi qua đất sản xuất nông nghiệp của dân nên ngoài việc áp giá bồi thường, hỗ trợ theo chính sách chung của tỉnh, hội đồng đền bù giải tỏa huyện Chơn Thành đã phối hợp với TTPTQĐ tỉnh đề nghị và được UBND tỉnh phê duyệt bổ sung các chính sách hỗ trợ khác. Theo đó, các hộ dân thuộc diện giải tỏa nếu đủ điều kiện và chấp hành tốt, ngoài việc được đền bù theo quy định còn được nhận 5 khoản hỗ trợ gồm: Hỗ trợ giao mặt bằng đúng thời gian quy định; hỗ trợ di dời; hỗ trợ trong thời gian tạo lập chỗ ở mới; hỗ trợ ổn định đời sống, sản xuất và hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp. Như vậy, nếu dự án được thực hiện theo đúng tiến độ thì về cơ bản, quyền lợi của người dân vùng dự án sẽ được bảo đảm sau khi giải tỏa.

LÀM GÌ ĐỂ ĐẨY NHANH TIẾN ĐỘ DỰ ÁN?

Trong đợt khảo sát đời sống người dân sau quy hoạch tại dự án đường Hồ Chí Minh, Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh đã nghe rất nhiều ý kiến từ phía người dân bị giải tỏa và lãnh đạo huyện Chơn Thành. Ngoài một số trường hợp đang khiếu nại về chính sách tái định cư và các khoản hỗ trợ, hầu hết các hộ dân vùng dự án đều nóng lòng được nhận tiền đền bù và đất tái định cư để ổn

Linh Tâm