Xã hội 11:09, 20/06/2021 GMT+7

Ảnh minh họa - Nguồn: Internet

Về công nghệ làm báo, nổi bật là xu hướng “báo chí công nghệ” và xu hướng sử dụng “trí tuệ nhân tạo” (Al) cung cấp nội dung xuyên biên giới. Xu hướng “báo chí công nghệ” làm thay đổi thói quen người dùng, dịch chuyển từ đọc, nghe, xem theo phương thức truyền thống như qua tivi, báo giấy... sang những lựa chọn khác dễ tiếp cận bằng nhiều phương tiện, thiết bị điện tử như máy tính bảng, laptop, điện thoại… Việc đọc, nghe, xem báo chí trực tuyến cũng dịch chuyển từ thụ động sang chủ động; hình thành xu hướng cung cấp, lan tỏa, kết nối thông tin dựa trên công nghệ, ảnh hưởng sâu sắc tới hoạt động báo chí. Điều này trở thành một sự cạnh tranh đầy thách thức. Mạng xã hội cũng là đối thủ cạnh tranh gay gắt với báo chí, bởi tính trực tiếp, tức thời, tác động nghe, nhìn áp đảo và đưa tin không bị kiểm soát.

Những gì đang diễn ra cho thấy, mô hình tòa soạn hội tụ (Convergence newsroom) hay còn gọi “tòa soạn tích hợp” - nơi gặp gỡ của các loại hình truyền thông trong cùng một tòa soạn, thậm chí trong cùng một nhà báo để tận dụng những sức mạnh khác nhau của cả báo in, báo hình lẫn báo mạng là cần thiết. Mô hình tòa soạn hội tụ sẽ làm thay đổi cách nhà báo tường thuật và cách độc giả tiếp cận tin tức. Và dù có làm báo bằng niềm đam mê hay chỉ vì lợi nhuận thì các tờ báo, các công ty truyền thông, các đài truyền thanh, truyền hình vẫn phải hội tụ, phải vượt qua được những rào cản truyền thống để cung cấp thông tin trên cả báo in, truyền hình và báo trực tuyến. 

Những gì đang diễn ra đòi hỏi phóng viên kỳ cựu hay mới vào nghề đều phải học cách làm tin mới để thích nghi và để đối mặt với những sức ép mới trong việc truyền thông đa phương tiện. Nghề báo ở giai đoạn này buộc các nhà báo phải liên tục thay đổi chính mình. Các nhà báo phải không ngừng đòi hỏi bản thân phải làm chủ được những kỹ năng cơ bản của việc tường thuật và viết báo, bất kể các bạn sử dụng công cụ gì, hay bạn đưa tin đến công chúng bằng phương tiện nào. Ngay cả bản thân tin tức cũng đang thay đổi, báo in, phát thanh, truyền hình phải làm việc cùng nhau chứ không thể tách biệt rời rạc…

Báo chí hiện đang bị cạnh tranh khốc liệt bởi mạng xã hội. Nhưng chúng ta đừng vì cảm giác đó mà tạo ra một cuộc đua ngược chiều tiến hóa để cạnh tranh bằng công nghệ mà bỏ qua giá trị cốt lõi của báo chí. Đó là các câu chuyện tin tức chính xác và công bằng chính là tạo ra nhận thức mới của xã hội thông qua vai trò trung tâm của báo chí trong một xã hội dân chủ. Đây mới là điều không bao giờ cũ dẫu cho các công nghệ báo chí có “vật đổi, sao dời”.