Kinh tế 13:22, 11/10/2016 GMT+7

Tiềm năng và lợi thế

Trong chiến lược phát triển du lịch của đất nước, các tỉnh, thành phía Nam có vị trí rất quan trọng. Bởi vùng đồng bằng sông Cửu Long, cửa ngõ phía Tây nối với các nước Campuchia, Thái Lan, Malaysia thông qua tuyến đường bộ xuyên Á, còn Đông Nam bộ với sự nổi trội về năng lực phát triển du lịch nhờ sự năng động của TP. Hồ Chí Minh có vai trò như một cửa phân phối khách, kết hợp với sự đồng bộ về hạ tầng, sự dồi dào về nhân lực và cơ sở du lịch có chất lượng cao nhất cả nước cùng nhiều loại hình du lịch hấp dẫn.

Nhìn tổng thể, ngành du lịch các tỉnh, thành phía Nam (từ Ninh Thuận trở vào) đã quy hoạch, đầu tư phát triển nhằm phát huy thế mạnh và tăng cường liên kết giữa các vùng miền. Các tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận có chiến lược phát triển du lịch nghỉ dưỡng biển, đảo gắn với di sản, tìm hiểu văn hóa biển, ẩm thực biển. Khu vực Đông Nam bộ gồm TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương, Bình Phước, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu và Tây Ninh được xác định là du lịch đô thị, du lịch MICE (du lịch kết hợp hội nghị, hội thảo, triển lãm, tổ chức sự kiện...) tìm hiểu văn hóa lịch sử, du lịch nghỉ dưỡng và sinh thái biển đảo. Đồng bằng sông Cửu Long gồm các tỉnh: Long An, Đồng Tháp, An Giang, Kiên Giang, Cà Mau, Bạc Liêu, Sóc Trăng, Bến Tre, Trà Vinh, Vĩnh Long, Tiền Giang, Hậu Giang và TP. Cần Thơ với sản phẩm du lịch đặc trưng là du lịch sinh thái, văn hóa sông nước miệt vườn, nghỉ dưỡng và sinh thái biển, đảo, du lịch MICE.

“Nút thắt” trong phát triển du lịch

Giai đoạn 2011-2015, dù chịu ảnh hưởng chung của tình hình thế giới, khu vực và trong nước, nhưng ngành du lịch các tỉnh, thành phía Nam vẫn có sự chuyển biến tích cực với nhiều kết quả quan trọng. Năm 2011, doanh thu từ du lịch của TP. Hồ Chí Minh chỉ đạt hơn 56 ngàn tỷ đồng thì đến năm 2015 đạt hơn 94 ngàn tỷ đồng; Bình Thuận 6 tháng đầu năm 2016 đón hơn 2 triệu lượt khách, doanh thu đạt trên 4.000 tỷ đồng. Một tỉnh du lịch chưa phát triển như Ninh Thuận cũng thu hút hơn 889 ngàn lượt khách, tăng 12,42%, đạt doanh thu 348 tỷ đồng, tăng 14,6% so với cùng kỳ năm 2015. Du khách đến Kiên Giang 6 tháng đầu năm 2016 ước đạt 2,7 triệu lượt, tăng 10,1% so với cùng kỳ, doanh thu đạt 1,5 ngàn tỷ đồng...

Tại hội thảo, tiến sĩ Phạm Đình Đảng, Phó tổng biên tập Tạp chí Cộng sản cho rằng: Mặc dù đạt kết quả đáng khích lệ, nhưng trước yêu cầu mới, ngành du lịch Việt Nam nói chung và du lịch các tỉnh, thành phía Nam nói riêng vẫn còn nhiều bất cập, đòi hỏi các địa phương, ngành hữu quan phải không ngừng nỗ lực hoạch định phương hướng, tìm tòi giải pháp phù hợp với xu thế tình hình mới. Ông cũng chỉ rõ 5 lý do khiến du lịch các tỉnh, thành phía Nam chưa phát triển bền vững và trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Đó là công tác quy hoạch và phát triển du lịch mới dừng lại ở một số định hướng cơ bản, các chỉ tiêu phát triển chủ yếu cũng như khoanh vùng không gian chỉ dừng lại ở một vài khu, điểm du lịch mà chưa làm nổi bật mang tầm vai trò hoạch định phát triển của ngành. Các tỉnh, thành phát triển du lịch còn mang tính chất tự phát, bị động về thị trường, sức cạnh tranh thấp, tài nguyên và môi trường du lịch suy giảm, các sản phẩm du lịch chưa phong phú; chưa xứng với tiềm năng và yêu cầu phát triển...

Từ trước đến nay, các tỉnh, thành luôn đề cao liên kết, nhưng thực chất lại chưa có cơ chế điều hành thực sự, chưa có giải pháp phù hợp, trong khi các vấn đề phát triển nội vùng lại chỉ được giải quyết một cách phân tán theo lợi ích của từng địa phương. Để phát triển du lịch, cần hoàn thiện một số dự án giao thông trọng điểm đang triển khai chậm, điển hình là dự án cao tốc Bến Lức - Long An - Dầu Giây, trục xương sống nối Long Thành với các tỉnh miền Tây và TP. Hồ Chí Minh tiến độ thi công chậm nên việc lưu thông rất khó khăn. Hay khu vực phía Nam hiện chỉ có hơn 100km đường cao tốc, chưa tương xứng với tiềm năng.

Ngoài ra, sự liên kết du lịch giữa các địa phương chưa thể hiện rõ, phạm vi liên kết trong xúc tiến, quảng bá điểm đến, liên kết trong thiết kế sản phẩm, trong tổ chức phục vụ khách, xây dựng chuỗi giá trị còn hạn chế... Các địa phương chỉ dừng lại ở mức độ khai thác giá trị tài nguyên sẵn có, chất lượng sản phẩm chưa cao. Đội ngũ làm du lịch ở các địa phương thời gian qua có tăng về số lượng, nhưng lực lượng lao động chưa qua đào tạo chuyên nghiệp vẫn còn chiếm tỷ trọng cao, đặc biệt là thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao trầm trọng...

Tại hội thảo có 12 tham luận và 101 bài viết của các nhà khoa học, đại biểu tham dự đã tập trung thảo luận, trao đổi những vấn đề đang tồn tại trong ngành du lịch của các tỉnh, thành phía Nam, như: Cải thiện môi trường đầu tư nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của du lịch các tỉnh, thành; hoàn thiện hạ tầng cơ bản về du lịch để hình thành các tour, tuyến du lịch, hình thành liên kết du lịch các tỉnh nhằm phát huy tiềm năng du lịch của mỗi địa phương; phát triển chuỗi sản phẩm du lịch có giá trị; xây dựng môi trường xã hội thân thiện với du lịch... và  huy động mọi nguồn lực cho phát triển du lịch bền vững.

Tại hội thảo, PGS.TS Đoàn Minh Huấn, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Phó tổng biên tập phụ trách Tạp chí Cộng sản cho rằng: Để du lịch phát triển đồng bộ và tương xứng với tiềm năng thì các tỉnh, thành phải đầu tư xây dựng, phát triển du lịch mang bản sắc từng vùng và khai thác hết tiềm năng sẵn có. Trên cơ sở đó, các địa phương cần phải có sự liên kết, hỗ trợ nhau để tạo thành một chuỗi hệ thống tour du lịch mang tính bền vững cao.