Kinh tế 06:45, 03/09/2016 GMT+7

BPO - Bình Phước nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam nên có nhiều lợi thế trong phát triển kinh tế. Tuy đã có những tiến bộ vượt bậc song nền kinh tế của tỉnh vẫn chưa tương xứng với tiềm năng sẵn có, còn thua xa các tỉnh, thành công nghiệp (CN) trong vùng như Bình Dương, Đồng Nai, thành phố Hồ Chí Minh… Do vậy, việc UBND tỉnh phê duyệt Đề án “Tái cơ cấu ngành công thương tỉnh Bình Phước phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển bền vững giai đoạn đến năm 2020” đã mở ra cơ hội cho ngành lựa chọn thế mạnh để tập trung đầu tư phát triển, xây dựng nền tảng CN, thương mại nội địa ổn định, liên kết vùng vững chắc.

CÔNG NGHIỆP, THƯƠNG MẠI PHÁT TRIỂN ĐA SẮC MÀU

Theo đánh giá của ngành công thương, tổng sản phẩm GRDP của tỉnh hiện nay đã đạt mức trên 30.000 tỷ đồng (giá cố định năm 2010), trong đó đóng góp của khu vực kinh tế tư nhân giữ vai trò chủ đạo khoảng 70%, khu vực nhà nước đã giảm dần vai trò đầu tàu và dao động trong khoảng 30%. Tỉnh nỗ lực thu hút, phát triển khu vực vốn đầu tư nước ngoài (FDI) nhưng chỉ đóng góp khiêm tốn gần 5%. Bình Phước có nhiều mỏ khoáng sản và nguồn lực để phát triển thủy điện nhưng ngành khai khoáng và sản xuất điện thương phẩm lại đóng góp nhỏ trong cơ cấu GRDP.

CN chế biến, chế tạo, tiểu thủ CN khác và thương mại nội tỉnh đã đóng góp tích cực và liên tục vào sự tăng trưởng GRDP của tỉnh. Kim ngạch xuất - nhập khẩu tăng liên tục, đạt khoảng 1 tỷ USD năm 2015. Quy mô của thương mại nội tỉnh đã phát triển nhanh chóng, tổng mức bán lẻ hàng hóa trong thị trường nội địa tăng và đạt gần 20 ngàn tỷ đồng năm 2015. Cơ cấu của mỗi lĩnh vực kinh tế trong tỉnh đã có sự thay đổi tích cực: Lĩnh vực nông lâm nghiệp và thủy sản đã giảm từ gần 45% trong năm 2010 xuống khoảng dưới 40% trong những năm gần đây. Tỷ trọng của lĩnh vực CN (không bao gồm xây dựng) giảm nhẹ và duy trì ở mức thấp khoảng 20%, trong khi tỷ trọng của lĩnh vực dịch vụ có sự tăng dần.

Khai khoáng, sản xuất và phân phối điện, khí đốt chiếm tỷ trọng rất nhỏ trong giá trị sản xuất CN. Nông sản chế biến là nguồn lực xuất khẩu chính của tỉnh, đã đem lại nguồn ngoại tệ tăng liên tục qua các năm nhưng mới chỉ đạt khoảng 1 tỷ USD trong năm 2015. So với các nhóm ngành khác trong nền kinh tế thì CN chế biến, chế tạo có suất đầu tư tài sản cố định trên lao động thấp nhất, chưa phát triển được các sản phẩm nông sản chế biến sâu và hàm lượng công nghệ cao. Nhập khẩu công nghệ, máy móc - thiết bị phục vụ sản xuất còn thấp, công nghệ, máy móc - thiết bị đang sử dụng phổ biến mức trung bình; chủ yếu là nhập khẩu nguyên vật liệu gia công, sản xuất hàng hóa xuất khẩu, vì vậy xuất hiện tình trạng xuất siêu.

Nhóm ngành CN chế biến, chế tạo chiếm hơn 90% giá trị sản xuất CN của tỉnh, trong khi nhóm ngành khai khoáng duy trì chỉ dưới 1%, phần còn lại sản xuất và phân phối điện, khí đốt đang giảm dần tầm quan trọng trong tỷ phần còn lại. Khu vực kinh tế ngoài nhà nước vẫn là trụ cột trong việc đóng góp vào giá trị sản xuất CN với khoảng hơn 70%, khu vực FDI chiếm vị trí thứ 2 với gần 20% (doanh nghiệp Hàn Quốc chiếm 65% tỷ trọng vốn đầu tư và Đài Loan 21%).

Tỉnh có 13 khu công nghiệp được quy hoạch và 1 khu kinh tế với tổng diện tích dành cho CN hơn 4.000 ha. Mặc dù các khu công nghiệp, khu kinh tế mới thu hút khoảng 180 dự án đầu tư với tổng vốn đăng ký gần 277 ngàn tỷ đồng nhưng có 55% dự án thuộc khu vực FDI và hơn 50% dự án đã đi vào hoạt động. Tỉnh đang xem xét quy hoạch 33 cụm CN rải rác trên các địa bàn còn lại. Hiện nay, địa bàn tỉnh có 1 cụm CN đã đi vào hoạt động với 9,14 ha, thu hút 14 dự án nâng tỷ lệ lấp đầy lên 90%.

TÁI CƠ CẤU DỰA VÀO TIỀM LỰC

Trên cơ sở thực trạng CN, thương mại, tỉnh tái cơ cấu ngành CN chú trọng các ngành hàng thuộc các nhóm CN chủ lực, ưu tiên, mũi nhọn và CN hỗ trợ. Phấn đấu huy động mọi nguồn lực cho đầu tư phát triển sản xuất - kinh doanh; nâng cao hiệu quả về năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh của ngành CN. Kêu gọi và phát triển có chọn lọc dự án đầu tư để phát huy thế mạnh của khu vực kinh tế tư nhân và FDI. Sử dụng tối đa nguyên vật liệu sẵn có tại địa phương... Tái cơ cấu lĩnh vực thương mại trên cơ sở đa dạng về loại hình tổ chức, phương thức giao dịch từ truyền thống tới hiện đại và các dịch vụ hỗ trợ kinh doanh nhắm tới phát triển ổn định thị trường nội địa. Đồng thời phát triển thương mại của tỉnh gắn với sự phát triển của thị trường trong vùng; mở rộng liên kết thương mại giữa các tỉnh lân cận. Đẩy mạnh tăng trưởng về kim ngạch xuất khẩu...

Tỉnh cũng đặt ra định hướng phát triển CN, thương mại trên địa bàn đến năm 2020. Nhóm ngành khai khoáng giữ cơ cấu đóng góp trong giá trị sản xuất CN ở mức 1%. Nhóm ngành CN chế biến, chế tạo duy trì cơ cấu đóng góp trong giá trị sản xuất CN ở mức khoảng 94%. Nhóm ngành sản xuất và phân phối điện, khí đốt duy trì cơ cấu đóng góp khoảng 5%. Chú trọng xuất khẩu và mở rộng thị trường xuất khẩu cho sản phẩm chủ lực, ưu tiên, mũi nhọn trong tỉnh.

Để đạt được những mục tiêu, định hướng tái cơ cấu ngành công thương, tỉnh đã đề ra nhiều giải pháp, trong đó: Rà soát, thúc đẩy hoàn thiện nhanh các công trình trọng điểm về kết nối hạ tầng, tiện ích phục vụ phát triển CN và thương mại trên địa bàn tỉnh. Tạo mọi điều kiện thuận lợi cho việc đầu tư phát triển hạ tầng CN và thương mại theo phương châm đa dạng hóa, xã hội hóa nguồn vốn đầu tư. Tăng cường đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng Khu kinh tế cửa khẩu Hoa Lư và các cửa khẩu chính, cửa khẩu phụ, lối mở của tỉnh nhằm phát triển kinh tế mậu biên. Thực hiện tốt chính sách thu hút đầu tư doanh nghiệp, đẩy mạnh xúc tiến thương mại. Đẩy mạnh CN sơ chế và bảo quản nông sản hướng tới đầu tư CN chế biến sâu. Hợp tác, tăng cường năng lực cho các trường nghề, cơ sở đào tạo nghề gắn với nhu cầu của ngành CN giúp doanh nghiệp có nguồn nhân lực chất lượng. Thường xuyên có kế hoạch kiểm tra ngăn chặn kịp thời hành vi buôn lậu, sản xuất - kinh doanh hàng giả, gian lận thương mại, đầu cơ, tăng giá, trục lợi bất chính, gây mất ổn định thị trường, đồng thời kiểm tra an toàn vệ sinh thực phẩm, đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng.