Kinh tế 08:07, 28/05/2014 GMT+7

Nợ đọng cao

Năm 2013, tổng số nợ đọng thuế trên địa bàn tỉnh hơn 600 tỷ đồng. Cục Thuế tỉnh đã triển khai phương án giảm nợ thuế với mục tiêu chính là kéo giảm và hạn chế phát sinh nợ mới. Phó cục trưởng Trần Văn Hướng cho biết: “Tỉnh đã thành lập Ban chỉ đạo chống thất thu thuế và đôn đốc thu nộp thuế, do đồng chí Phó chủ tịch UBND tỉnh làm trưởng ban. Với chức năng của mình, Cục thuế triển khai đồng loạt nhiều biện pháp để thu hồi nợ và chống thất thu ngân sách nhà nước. Trong năm 2013 và đến hết tháng 4-2014, ngoài việc đôn đốc, nhắc nhở, ngành thuế đã giao chỉ tiêu thu nợ cho các đơn vị theo chỉ tiêu của Tổng cục Thuế. Riêng trong quý 1/2014 đã thực hiện cưỡng chế 138 doanh nghiệp bằng các hình thức trích tiền từ tài khoản ngân hàng, thông báo 25 trường hợp hóa đơn không còn giá trị sử dụng... thu được hơn 99 tỷ đồng nợ đọng thuế”.

Theo báo cáo của Cục Thuế tỉnh, 4 tháng đầu năm 2014, tổng nợ thuế đã trên 855 tỷ đồng, tăng hơn 12% so cuối năm 2013. Trong đó nhóm nợ khó thu tăng hơn 23%, nâng tổng số tiền thuế khó thu hồi lên hơn 301 tỷ đồng. Theo lãnh đạo Cục thuế, nguyên nhân khách quan khiến nợ thuế tăng cao là do chính sách đăng ký kinh doanh thông thoáng và một phần do Nhà nước trao quyền tự in hóa đơn cho doanh nghiệp dẫn đến tình trạng người kinh doanh thành lập doanh nghiệp, sử dụng hóa đơn bất hợp pháp, gây nợ thuế lớn rồi bỏ kinh doanh hoặc thay tên đổi chủ nhằm chiếm đoạt tiền thuế; người nộp thuế chấp nhận nộp phạt để chiếm dụng tiền thuế.

Ngoài những doanh nghiệp sắp xóa sổ, trên địa bàn tỉnh còn nhiều doanh nghiệp có nợ lớn và kéo dài trong nhiều năm như: Công ty TNHH Thiên Long (xã Long Hà, Bù Gia Mập) nợ gần 13,2 tỷ đồng; Công ty TNHH MTV Linh Thương (xã Bình Tân, Bù Gia Mập) nợ hơn 15,4 tỷ đồng; Doanh nghiệp tư nhân Hương Long (xã Phú Riềng, Bù Gia Mập) nợ gần 14,5 tỷ đồng... Có những trường hợp, ngành thuế tỉnh đã áp dụng nhiều biện pháp (trong đó có cưỡng chế) nhưng vẫn không thu được nợ do nhiều doanh nghiệp đã “chết lâm sàng”, không còn tài sản để thu nợ thuế...

Những hạn chế trong quản lý nợ

Lãnh đạo các chi cục thuế đều cho biết: Công tác thu thập, xác minh và kiểm tra thông tin nhằm xác định tính trung thực, hợp pháp tài sản người nộp thuế để áp dụng các biện pháp cưỡng chế còn gặp nhiều khó khăn. Công tác thu thập, xác minh và kiểm tra thông tin qua các bước để thực hiện một biện pháp cưỡng chế tốn nhiều công sức và thời gian, chi phí. Đặc biệt là khi có sự thay đổi về Luật Quản lý thuế được áp dụng từ ngày 1-7-2013 thì công tác phối hợp với ngân hàng khi có quyết định cưỡng chế gặp nhiều khó khăn, bởi cùng một tài sản mà ngân hàng thì muốn bán thu hồi vốn, còn ngành thuế thì muốn để thu hồi nợ đọng thuế.

Bên cạnh đó, thu được một phần nợ mới thì nợ cũ lại phát sinh làm nợ thuế tăng cao. Quy định cho phép một số doanh nghiệp kê khai thuế 3 tháng một lần cũng khiến nợ tăng bởi đến đầu quý nhưng doanh nghiệp không nộp thuế. Việc phối hợp trong thu nợ giữa các bộ phận chưa nhịp nhàng, đặc biệt là các đội kiểm tra thuế với đội quản lý nợ và cưỡng chế nợ thuế. Ông Nguyễn Mạnh Hớn, Chi cục trưởng Chi cục Thuế Bù Gia Mập cho biết: “Nợ thuế của Bù Gia Mập hiện hơn 226 tỷ đồng, cao nhất tỉnh và nợ thuế tăng nhanh theo từng tháng do phạt chậm nộp. Hạn chế trong công tác thu nợ thuế hiện nay là do sự phối hợp giữa cơ quan thuế và các phòng, ban, ngành của địa phương chưa cao, các đội thuế chưa vào cuộc quyết liệt. Việc phối hợp giữa thuế và ngân hàng mất nhiều thời gian và phía ngân hàng luôn bảo vệ khách hàng của mình nên gây khó khăn trong công tác thu hồi nợ thuế của doanh nghiệp. Ngoài ra, việc phối hợp của đoàn liên ngành thu nợ mới chỉ dừng lại ở đôn đốc chứ chưa có chế tài, biện pháp mạnh để răn đe”.

Một yếu tố trong cơ chế quản lý thuế hiện nay vẫn thực hiện khẩu hiệu “Thuế và doanh nghiệp là bạn đồng hành” nên trước khi xử lý nợ thuế bằng các biện pháp mạnh hơn như đình chỉ hóa đơn... thì cơ quan thuế mới chỉ xử lý theo hình thức “nhắc nhở”, “thỏa thuận” nộp thuế, gia hạn nộp thuế, cam kết nộp thuế... Do vậy thuế càng lớn, mức độ sinh lợi của khoản tiền thuế càng nhiều, doanh nghiệp càng muốn nợ thuế để tăng cường vốn cho đơn vị.

Tìm thuốc đặc trị

Phó cục trưởng Cục Thuế tỉnh Trần Văn Hướng cho biết: đầu năm 2014, toàn ngành thuế đã chỉ đạo triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp. Liên quan đến vấn đề giải quyết nợ đọng thuế, ngành đã tập trung thanh - kiểm tra xử lý nợ đọng thuế. Trong 4 tháng đầu năm đã kiểm tra tại 70 doanh nghiệp, nâng tổng số doanh nghiệp được kiểm tra lên 599 đơn vị tính từ năm 2013. Số tiền thuế truy thu, truy hoàn phạt hơn 22,6 tỷ đồng, đã nộp ngân sách gần 14,5 tỷ đồng, bằng 64%. Thực hiện thanh tra toàn diện 74 doanh nghiệp, quyết định truy thu và phạt hơn 8 tỷ đồng, đã nộp ngân sách hơn 4,6 tỷ đồng. Cơ quan thuế đang phối hợp ngành công an xác minh tình hình hoạt động, sản xuất - kinh doanh, kê khai nộp thuế của các đơn vị có dấu hiệu mua bán hóa đơn khống để chiếm đoạt tiền thuế, quy mô kinh doanh bất hợp lý, giao dịch qua ngân hàng đáng ngờ, kê khai phát sinh thuế giá trị gia tăng hàng tháng lớn nhưng chây ỳ không nộp... Những tháng còn lại của năm 2014, tiếp tục kiện toàn Ban chỉ đạo chống thất thu ngân sách và đôn đốc thu hồi nợ đọng thuế các cấp. Đề nghị cơ quan công an chủ trì, phối hợp ngành thuế và các ngành liên quan làm việc với các doanh nghiệp cố tình chây ỳ nợ đọng thuế và xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật thì công tác thu nợ mới tiến triển.

Làm việc với các thành viên Ban chỉ đạo thu nợ, chống thất thu thuế, Phó chủ tịch UBND tỉnh Phạm Văn Tòng yêu cầu Cục Thuế tỉnh chủ động tham mưu giải pháp thu hồi nợ đọng thuế và giải pháp bù đắp các khoản thu. Các thành viên phối hợp, tập trung thực hiện tốt giải pháp thu từ lĩnh vực khoáng sản; nâng cao hiệu quả phối hợp với các cấp, ngành, đặc biệt là với Kho bạc Nhà nước và hệ thống ngân hàng thương mại. Tăng cường công tác tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế qua các phương tiện thông tin đại chúng... Mục tiêu năm 2014 của tỉnh không chỉ hoàn thành mà còn phải vượt thu để bảo đảm các chương trình đầu tư cho phát triển tại địa phương.

Vì vậy, đã đến lúc cần nghiên cứu cơ chế quản lý cứng rắn hơn để hạn chế thấp nhất nợ đọng thuế, tạo nguồn thu ngân sách.

T.Mảng