Kinh tế 10:07, 20/12/2013 GMT+7

Vụ thu hoạch lúa đang diễn ra nhưng nông dân ở xã Lộc Thịnh (Lộc Ninh) lo ngại tình trạng thiếu ăn giáp hạt lại xảy ra vì năng suất lúa rất thấp. Toàn xã có 263 ha, tập trung chủ yếu ở 2 ấp Chà Là (110 ha) và ấp Tà Thiết (110 ha) có số đông đồng bào Khơme sinh sống. Nguyên nhân lúa mất mùa do dịch bệnh, kỹ thuật chăm sóc không bảo đảm và trên địa bàn xã không có hệ thống thủy lợi nội đồng.

Năm nay, hạn hán kéo dài khiến người trồng lúa ở huyện Lộc Ninh gặp nhiều khó khăn. Đồng lúa không có hệ thống dẫn nước nên chỉ trồng được một vụ. Những năm trước giá lúa dao động từ 5.500 đến 6.000 đồng/kg thì năm nay chỉ từ 4.500 đến 5.000 đồng/kg. Giá lúa thấp, kèm theo dịch bệnh, mất mùa khiến cuộc sống của nông dân nơi đây càng thêm khó khăn.

Ầp Chà Là, xã Lộc Thịnh có 232 hộ dân, trong đó người Khơme có khoảng 77%. Toàn ấp có 110 ha đất trồng lúa, hộ trồng nhiều khoảng 3 ha, ít cũng 3-5 sào. Tuy nhiên do không có hệ thống dẫn nước nội đồng nên một năm nông dân chỉ gieo sạ một vụ. Mặt khác, do ít am hiểu khoa học - kỹ thuật nên khi lúa bị sâu bệnh phá hoại, đồng bào không phát hiện và chữa trị kịp thời. Ông Lâm Nai ở ấp Chà Là cho biết: “Nhà tôi có 1,2 ha đất trồng lúa, năm trước thu khoảng 4 tấn, gia đình tôi bán 2 tấn lấy tiền trang trải chi phí sinh hoạt, số còn lại đủ ăn cho cả năm. Năm nay năng suất giảm chỉ còn 3 tấn. Mặc dù chăm sóc cẩn thận, diệt chuột đầu vụ, bón phân và phun thuốc trừ sâu nhưng do lúa không đủ nước, bệnh đạo ôn, vàng lá gây hại làm nhiều diện tích lúa không trổ bông, chết khô dẫn đến năng suất giảm”.

Ấp Chà Là có gần 30 hộ không có đất sản xuất, 27 hộ nghèo, 11 hộ cận nghèo. Đa số người dân sống bằng nghề đi rừng hái măng, làm công cho các chủ vườn. Với tình hình sâu bệnh gây hại, giá lúa bấp bênh như hiện nay thì nguy cơ tái nghèo càng cao. Nhà không có đất sản xuất lại đông con nên bà Thị Lôi thuê 5 sào đất để trồng lúa. Do không thường xuyên thăm đồng nên khi phát hiện thì bệnh đạo ôn đã lan rộng, năng suất lúa giảm mạnh. Bà Thị Lôi cho biết: Năm nay lúa mất mùa, hạt lép nên không đủ ăn. 5 đứa con không đứa nào được đi học, phải đi làm mướn kiếm tiền lo cái ăn hằng ngày.

Cả ấp Tà Thiết có 138 hộ, đa số hộ đồng bào dân tộc Khơme đều trồng lúa. Năm nay, không những bị rầy nâu, bệnh đạo ôn, vàng lá hoành hành mà ruộng lúa còn thiếu nước nghiêm trọng nên sản lượng giảm mạnh. Hầu hết đồng bào dân tộc thiểu số sản xuất theo lối tự phát, không tập trung, mạnh ai nấy làm. Bên cạnh đó, các hộ làm theo kinh nghiệm của người bản địa nên có suy nghĩ “lúa được mùa hay mất là do ông trời”. Đến kỳ thu hoạch, nhiều thửa ruộng mất trắng vì sâu bệnh phá hoại, đồng bào chỉ có thể cắt cây lúa về làm thức ăn cho trâu, bò. Số ít thửa ruộng được thu hoạch nhưng năng suất rất thấp có hộ xuống ruộng phải lựa cắt từng bông, khóm cây có hạt chắc.

Ông Lê Ngọc Tuấn, khuyến nông viên xã Lộc Thịnh cho biết: Năm nay, bệnh trên cây lúa lây lan nhanh và thiệt hại nặng hơn những năm trước. Nguyên nhân do sâu bệnh phát triển nhanh, thiếu nước tưới, mặt khác đa số người dân trồng lúa theo tập quán cũ, lại không thường xuyên thăm đồng nên khi bệnh lây lan thì khó cứu chữa. Hội khuyến nông xã thường xuyên phối hợp với Trạm khuyến nông huyện, công ty bảo vệ thực vật tổ chức tập huấn, hội thảo về cây lúa nhưng rất ít người tham gia. Do người dân tộc thiểu số còn hạn chế trong ứng dụng kỹ thuật và thiếu vốn đầu tư nên chưa mạnh dạn đưa giống lúa mới đã được kiểm định vào sản xuất. Để bảo đảm hiệu quả cao thì người dân không nên sử dụng những loại giống lúa đã gieo sạ qua nhiều mùa vụ.       

Hải Hà