2021 GMT+7

Lợi ích kép từ việc chi trả dịch vụ môi trường rừng

Thu Thảo

Thứ 5, 04/03/2021 | 09:22:33

BPO - Chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng (DVMTR) thực hiện trên địa bàn tỉnh trong thời gian qua đã góp phần quan trọng nâng cao hiệu quả quản lý và bảo vệ rừng, tăng diện tích rừng được chi trả tiền DVMTR. Kết quả rõ nhất là ở những khu vực được hưởng lợi từ chính sách chi trả tiền DVMTR, nhận thức của người dân đối với việc bảo vệ và phát triển rừng đã có nhiều chuyển biến tích cực.

Nâng cao ý thức giữ rừng

Anh Điểu Rỡ là con rể của ông Điểu Mun, Tổ trưởng Tổ cộng đồng nhận khoán bảo vệ rừng thôn 8. Từ ngày thành lập tổ này, chính ông Mun là người đã vận động đồng bào tham gia, đồng thời lấy sự tham gia của gia đình mình làm gương. Ông Mun nói: “Trước đây, bà con có xâm nhập rừng. Nhưng 3 năm trở lại đây, không còn tình trạng này nữa. Nhất là vùng này bà con không thấy đi, không có trường hợp nào mình bắt hoặc thu lại cái gì bà con lấy từ rừng”.

Tổ giao khoán cộng đồng thôn 8 cùng lực lượng kiểm lâm trong 1 chuyến tuần tra rừng

Tổ cộng đồng nhận khoán bảo vệ rừng thôn 8 có lực lượng đông đảo nhất trong các cộng đồng nhận khoán bảo vệ rừng, với trên 60 hộ tham gia. Việc triển khai chính sách chi trả DVMTR đã từng bước thay đổi nhận thức bảo vệ rừng của người dân. Tình trạng bà con vào rừng đặc dụng khai thác lâm sản hay lấn chiếm đất rừng làm rẫy hầu như không còn. Người dân ngày càng gắn bó mật thiết với rừng, giúp việc quản lý, bảo vệ rừng hiệu quả hơn rất nhiều. “Trong rừng có lá nhíp, đọt mây, thậm chí con cá dưới suối, tôi cũng không cho thành viên trong cộng đồng hái hoặc đánh bắt. Tổ cộng đồng đóng chốt trong này nhưng thức ăn, nước uống đều phải mua ngoài chợ mang vô. Vì đây là rừng đặc dụng cần phải bảo vệ nghiêm ngặt” - ông Mun nói.

Khi chưa có việc nhân dân đi bảo vệ rừng thì tác động tới rừng lại nhiều. Tại họ chưa ý thức được. Sau này, anh em đi bảo vệ rừng thì người nhà, họ hàng của họ cũng hạn chế xâm nhập rừng, nâng cao ý thức bảo vệ rừng.

Anh Điểu Rỡ, thành viên Tổ cộng đồng nhận khoán bảo vệ rừng thôn 8, Vườn quốc gia Bù Gia Mập

Vườn quốc gia Bù Gia Mập hiện có 10 cộng đồng nhận khoán tham gia bảo vệ rừng với hơn 620 người. Trong đó, trên 95% là đồng bào dân tộc bản địa. Các thành viên trong lực lượng nhận khoán có ý thức rất cao trong việc giữ rừng, từ bảo vệ môi trường đến xử lý nghiêm các đối tượng phá hoại rừng. Không chỉ vậy, họ còn thường xuyên nắm bắt thông tin của các đối tượng xâm nhập vào rừng để báo lực lượng kiểm lâm.

Anh Phạm Tuấn Thực, Tổ trưởng Tổ kiểm lâm cơ động, Hạt kiểm lâm Vườn quốc gia Bù Gia Mập cho biết: Các cộng đồng nhận khoán thường xuyên lập kế hoạch và thực hiện tuần tra sâu trong rừng. Mỗi đợt từ 3-4 ngày và có từ 4-6 người tham gia. Nếu lực lượng kiểm lâm cần người để trấn áp đối tượng hoặc cùng phối hợp thì các cộng đồng nhận khoán luôn sẵn sàng có mặt. Việc kiểm tra, tuần tra kiểm soát rừng trên một địa bàn luôn có sự phối hợp, đồng hành giữa lực lượng kiểm lâm và các đơn vị nhận khoán bảo vệ rừng.

Thêm nguồn lực

Nhờ làm tốt công tác giữ, bảo vệ rừng nên diện tích chi trả DVMTR tại Vườn quốc gia Bù Gia Mập đã tăng hơn, đơn giá chi trả năm sau cao hơn năm trước. Theo đó, mức kinh phí khoán bảo vệ rừng hiện nay khoảng 900 ngàn đồng/ha/năm, bao gồm cả kinh phí hỗ trợ từ Nghị định số 75 của Chính phủ. Như vậy, thu nhập trung bình hằng tháng của một hộ đồng bào tham gia giữ rừng từ 2,5-3 triệu đồng, góp phần tích cực nâng cao đời sống, cải thiện sinh kế, xóa đói giảm nghèo cho người dân sinh sống trong vùng đệm bảo vệ rừng. “Chúng tôi đánh giá rất cao công tác tuần tra, bảo vệ rừng của các cộng đồng nhận khoán. Đặc biệt, các cộng đồng nhận khoán ở đây đều đóng chốt ngay trong rừng nên rất hiệu quả. Hiện còn nhiều cộng đồng muốn tham gia nhận khoán nhưng chúng tôi chưa có điều kiện để họ tham gia” - ông Vương Đức Hòa, Giám đốc Ban quản lý Vườn quốc gia Bù Gia Mập nói.

Chính thức triển khai chính sách chi trả DVMTR từ năm 2012, đến nay, trên địa bàn tỉnh có 26 đơn vị sử dụng DVMTR. Trong đó, 13 đơn vị sử dụng dịch vụ có lưu vực liên tỉnh, 13 đơn vị sử dụng dịch vụ có lưu vực nội tỉnh. Tổng số tiền dịch vụ môi trường mà quỹ bảo vệ và phát triển rừng thu tính đến năm 2020 là trên 191 tỷ đồng, hỗ trợ 16 đơn vị chủ rừng với diện tích trên 50 ngàn ha rừng có cung ứng DVMTR.

Mức chi trả DVMTR vẫn chưa thống nhất và đang có sự chênh lệch ở nhiều địa phương. Ông Vương Đức Hòa cho biết thêm: “Chúng tôi đi thăm ở Cần Giờ thì mức chi trả DVMT ở đây khoảng 1,5 triệu đồng/ha/năm. Còn ở Vườn quốc gia Bù Gia Mập thì chưa được như vậy. Trong khi đó, theo định mức chỉ giao khoán tối đa 30 ha rừng/hộ. Nếu mình giao cho càng đông số hộ thì thu nhập của người dân càng giảm xuống”.

Để tạo điều kiện cho các cộng đồng địa phương tham gia bảo vệ rừng, Thủ tướng Chính phủ đã có văn bản giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường và các cơ quan liên quan nghiên cứu, đề xuất cơ chế áp dụng chỉ số môi trường rừng, chỉ số CO2 theo nguyên tắc địa phương phát triển công nghiệp, phát thải CO2 phải mua chỉ số môi trường rừng. Theo các chuyên gia, rừng càng lâu đời càng có giá trị hấp thu và lưu giữ carbon càng lớn và hoàn toàn có thể bán cho những đơn vị phát thải khí carbon lớn. Do đó, việc lập bộ chỉ số CO2 của rừng cho từng địa phương sẽ là cơ sở quan trọng để các địa phương và chủ rừng có thể thu tiền từ dịch vụ hấp thụ và lưu giữ carbon của rừng. Từ đó, tăng nguồn thu cho DVMTR.