Tài nguyên và môi trường 09:19, 09/04/2025 GMT+7

BPO - Nhiều nơi trên địa bàn tỉnh đang bước vào cao điểm của mùa khô, nhiệt độ có những ngày lên đến 36^oC. Để chủ động nguồn nước tưới cho cây trồng, nhiều hộ dân trên địa bàn xã Đắk Ơ, huyện Bù Gia Mập đã khoan giếng, đào hồ trữ nước.

Kinh nghiệm từ mùa khô trước

Mùa khô năm 2024, vườn cà phê của gia đình chị Nguyễn Thị Thủy ở thôn 10, xã Đắk Ơ thiếu nước tưới, toàn bộ hoa cà phê bị khô đen, không còn khả năng đậu trái. Chị Thủy dành dụm được 40 triệu đồng, khoan một giếng sâu 120m, nhưng vẫn cạn nước. Để có nước tưới vườn cây, chị Thủy phải bơm trong nhiều giờ vào hồ dự trữ nước. Mỗi tháng, vườn cà phê chỉ được tưới vài lần. Do lượng nước tưới nhỏ giọt nên toàn bộ cây cà phê vàng lá chết dần. Vụ mùa năm trước, vườn cà phê của gia đình chị Thủy mất trắng, toàn bộ khu vườn bị xóa sổ, phải chuyển sang cây trồng khác. Trường hợp của chị Thủy là một trong nhiều hộ dân trồng cà phê từng bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi hạn hán năm trước. 

Hồ chứa nước được đào đầu mùa khô năm nay của gia đình ông Phí Hữu Khánh ở thôn Bù Bưng, xã Đắk Ơ, huyện Bù Gia Mập

Rút kinh nghiệm, đầu mùa khô năm nay, ông Phí Hữu Khánh ở thôn Bù Bưng, xã Đắk Ơ đã đào hồ sâu 3m và lót bằng bạt sâu, với thể tích khoảng 150m³ nước để tưới cho 1 ha sầu riêng. Những ngày nắng nóng, mức nhiệt lên cao, ông Khánh phải dùng nhiều nước tưới cho khu vườn. Mỗi lần tưới hơn 10m³ nước. Sau khi tưới xong, ông phải bơm nước từ giếng khoan vào hồ để trữ nước cho ngày hôm sau. Nếu trời tiếp tục khô hạn thì ông Khánh sẽ khoan thêm 1 giếng nữa để tìm nguồn nước tưới. Ông Khánh cho biết: “Năm trước, nhiều khu vực trên địa bàn xã thiếu nước nghiêm trọng, phần lớn diện tích cây ăn trái, cà phê, hồ tiêu khô héo, mất mùa do thiếu nước tưới. Khu vườn nhà tôi cũng bị ảnh hưởng, năng suất giảm. Năm nay tôi chủ động đào hồ để dự trữ nước tưới. Vừa qua, trong tháng 2 và 3 có vài cơn mưa trái mùa nên thời tiết cũng không quá nóng. Những ngày gần đây, mức nhiệt tăng cao, khu vườn cần nhiều nước tưới hơn”. 

Ông Nguyễn Văn Tâm ở thôn Bù Xia, xã Đắk Ơ, huyện Bù Gia Mập đào hồ chứa, chủ động nước tưới cho 6 ha sầu riêng 

Không chỉ ông Khánh, nhiều hộ dân trồng cây ăn trái trên địa bàn xã Đắk Ơ cũng đào hồ trữ nước trong vườn. Điển hình như hộ ông Nguyễn Văn Tâm ở thôn Bù Xia, xã Đắk Ơ mới xuống giống 6 ha sầu riêng. Để chủ động nguồn nước tưới, ông Tâm khoan 2 giếng sâu 120m, đào thêm hồ bạt với sức chứa khoảng 1.500m^3. Tổng chi phí khoan giếng, đào hồ chứa hơn 100 triệu đồng. Khu vực này chưa được đầu tư điện lưới, ông Tâm phải dùng điện năng lượng mặt trời bơm nước từ giếng khoan vào hồ chứa. Vì nếu không chủ động trữ nước trong mùa khô thì không thể trồng được cây sầu riêng ở khu vực này. Ông Tâm chia sẻ: “Ở đây dùng điện năng lượng nên chỉ bơm nước tưới trong khoảng từ 8 giờ sáng đến 3-4 giờ chiều. Mỗi ngày, tôi bơm khoảng 100 khối nước vào hồ để dự trữ tưới cho khu vườn. Mỗi lần tưới khoảng 50 khối, cứ tưới xong là bơm tiếp vào hồ chứa để trữ nước. Bây giờ nguồn nước đảm bảo đủ tưới, nhưng sau này khi cây lớn hơn cần nhiều nước tưới, chắc chắn phải khoan thêm giếng”.

Chủ động ứng phó thời tiết cực đoan

Tổng diện tích đất sản xuất nông nghiệp trên địa bàn xã Đắk Ơ hơn 13.000 ha. Trong đó, diện tích cây ăn trái, cà phê, hồ tiêu hơn 1.200 ha. Những cây trồng này cần rất nhiều nước tưới trong mùa khô. Theo thống kê, mùa khô năm 2024, toàn xã có hơn 100 ha cây trồng thiếu nước tưới, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất. Vì vậy, đầu mùa khô năm nay, nhiều hộ dân đã khoan giếng, đào hồ trữ nước tưới. 

Không chỉ dự trữ nước tưới cho cây trồng mà những hộ chăn nuôi cũng đã chủ động dự trữ nguồn nước. Điển hình mùa khô năm trước, gia đình anh Nguyễn Đức Nam ở thôn Đắk Lim, xã Đắk Ơ phải mua nước sinh hoạt. Giếng nước gia đình anh đã được nạo vét nhiều lần, sâu 28m nhưng vẫn cạn nước. Thời điểm đó, anh Nam đang nuôi hơn 10.000 con lươn, cá trê, gặp thời tiết khô hạn, không đủ nước để bơm vào hồ. Mỗi ngày, anh phải mua nước để bơm 2 lần vào hồ lươn. Do thiếu nước sạch nên đàn lươn có biểu hiện chết dần, ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng sinh trưởng. Mùa khô năm nay, nhờ chủ động khoan giếng nên anh Nam vẫn duy trì mô hình nuôi lươn và đảm bảo được nguồn nước sinh hoạt cho gia đình. 

Toàn xã Đắk Ơ có 4 hồ chứa nước tự nhiên, nhưng chỉ những hộ dân ở gần suối, hồ đập có thể chủ động được nguồn nước tưới, số còn lại phải khoan giếng lấy nước. Về lâu dài, địa phương rất cần xây dựng thêm một số hồ đập chứa nước để phục vụ sản xuất nông nghiệp.