Thời sự 12:54, 07/09/2023 GMT+7

Trần Tú

BPO - Trước lúc đi xa, Bác đã căn dặn: “Đoàn kết là một truyền thống cực kỳ quý báu của Đảng ta và của dân ta. Các đồng chí từ Trung ương đến các chi bộ cần phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình” ¹. Khi vĩnh biệt Người, Đảng ta thề: “Hết lòng hết sức giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình, tăng cường sức chiến đấu của Đảng, làm hạt nhân cho khối đoàn kết toàn dân, bảo đảm cho sự nghiệp cách mạng của giai cấp công nhân” ². Trong bối cảnh Đảng ta đang đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền của Đảng, việc phát huy tinh thần đoàn kết là yếu tố then chốt để đạt được thành công.

Bài 1
KHI “CON NGƯƠI”… VẨN ĐỤC

Cách đây 73 năm, ngày 5-9-1950, Tòa án binh tối cao mở phiên tòa đặc biệt xét xử vụ án Trần Dụ Châu (nguyên Cục trưởng Cục Quân nhu) và đồng phạm biển thủ công quỹ, nhận hối lộ, phá hoại công cuộc kháng chiến. Đây là một trong những vụ án điển hình về tham nhũng, thu hút sự chú ý đặc biệt của dư luận thời bấy giờ và đồng thời cũng để lại nhiều bài học đắt giá cho công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực hiện nay.

Ngoài hành vi tham nhũng, Trần Dụ Châu còn phá hoại đoàn kết nội bộ Đảng trong Cục Quân nhu, trù dập đảng viên tốt. Cùng với việc nâng đỡ, bao che, dung túng cho thuộc cấp cùng “phe cánh”, Trần Dụ Châu còn thẳng tay loại ra khỏi cơ quan những cán bộ dám mạnh dạn phê phán, không chịu để Châu lôi kéo. Thậm chí, để tự do thực hiện các hành vi tham nhũng, mỗi khi các đồng chí trong cơ quan nêu vấn đề phê bình thì y lấy lý do mình là người chịu trách nhiệm trước cấp trên hoặc dùng những lời lẽ mạt sát gạt đi. Thâm hiểm hơn, “vừa ăn cướp vừa la làng”, trước những dư luận không tốt về bản thân, Trần Dụ Châu còn cho nhân viên viết thư gửi Đại tướng Tổng Tư lệnh báo cáo rằng “trong Nha Quân nhu có một tổ chức gây chia rẽ và phá hoại quân đội ta”³. Bằng việc chuyên quyền, độc đoán, tấn công cán bộ tốt, Trần Dụ Châu và đồng bọn đã lũng đoạn hoạt động của Cục Quân nhu trong một thời gian dài, trục lợi tài sản công, làm ảnh hưởng xấu đến uy tín của Đảng và Nhà nước, gây bức xúc trong dư luận. Nhắc lại vụ án này để thấy, khi quyền lực nằm ngoài vòng kiểm soát, khi khối đoàn kết bị phá vỡ sẽ khiến cấp ủy, tổ chức đảng bị mất sức chiến đấu và tạo ra những “mảnh đất trống” cho tham nhũng, tiêu cực nảy mầm, lây lan, xâm hại đến lợi ích của đất nước.

Từ khi ra đời đến nay, đoàn kết vẫn luôn được Đảng ta xác định là cội nguồn của sức mạnh. Tổng kết quá trình đổi mới, Đảng ta cũng xác định phải thường xuyên củng cố, tăng cường đoàn kết trong Đảng và hệ thống chính trị. Tuy nhiên, vì nhiều nguyên nhân khác nhau nên có lúc, có nơi vẫn chưa thực sự “giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình”. Biểu hiện rõ ràng nhất của mất đoàn kết là nội bộ lục đục, bất đồng, chất lượng công tác thấp, thường xuyên phát sinh đơn thư khiếu nại, tố cáo, tạo ra dư luận không tốt... Vừa qua, tại kỳ họp thứ 28, Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng khóa XIII đã xem xét và kết luận Đảng đoàn Liên minh Hợp tác xã Việt Nam vi phạm quy chế làm việc, các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê bình, phê bình, nguyên tắc đoàn kết thống nhất trong Đảng, để nội bộ mất đoàn kết. Trước đó, không ít lùm xùm liên quan đến quản lý, sử dụng đất, tài chính, tài sản, tổ chức, cán bộ, thi đua - khen thưởng tại Liên minh Hợp tác xã Việt Nam đã được dư luận chỉ ra. Đáng chú ý, những sai phạm, khuyết điểm của Đảng đoàn Liên minh Hợp tác xã Việt Nam diễn ra trong thời gian dài, từ nhiệm kỳ 2015-2020 đến 2020-2025, gây hậu quả nghiêm trọng, làm suy giảm năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu và uy tín của Đảng đoàn, nguy cơ thiệt hại lớn tiền, tài sản của Nhà nước, gây bức xúc trong dư luận. Với những vi phạm này, Ủy ban Kiểm tra Trung ương quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức khiển trách với Ban Thường vụ Đảng ủy Liên minh Hợp tác xã Việt Nam nhiệm kỳ 2020-2025 và kỷ luật bằng các hình thức khác nhau với nhiều cá nhân liên quan; trong đó có các ông Nguyễn Ngọc Bảo, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch; Nguyễn Văn Thịnh, Ủy viên Đảng đoàn, Phó Chủ tịch… Ngay sau đó, Ban Bí thư đã quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo đối với Đảng đoàn Liên minh Hợp tác xã Việt Nam các nhiệm kỳ 2015-2020, 2020-2025.

Một biến thể khác của không đoàn kết là tình trạng đoàn kết xuôi chiều, đoàn kết giả hiệu, nhìn bề ngoài thì có vẻ đoàn kết nhưng nội bộ lại có nhiều mâu thuẫn. Dưới tấm áo “dĩ hòa vi quý”, nội bộ một số cơ quan, đơn vị, địa phương đã xuất hiện những người “mười tám cũng ừ, mười tư cũng gật”. Chính đoàn kết xuôi chiều đã sản sinh ra những cán bộ “im lặng đến đáng sợ”, thấy đúng không bảo vệ và thấy sai cũng chẳng đấu tranh. Họ thờ ơ, vô cảm trước những vi phạm, sai phạm của đồng chí, đồng nghiệp, miễn không đụng chạm tới lợi ích của bản thân thì đều “gật đầu đồng ý”. Ở một khía cạnh khác, có những người tại cuộc họp, trong tập thể thì à uôm, không thể hiện chính kiến, chỉ biết a dua, phụ họa cho các quan điểm, nhận định, ý kiến của lãnh đạo, người đứng đầu mà chẳng quan tâm đến tính đúng - sai. Vậy nhưng sau đó, khi tan họp thì “túm năm tụm ba” để chê bai người này, nói xấu người kia và đến khi có sai phạm thì phủi sạch trách nhiệm, cho rằng bản thân không liên quan. Như Bác Hồ mô tả, đây là những người: “Không nói trước mặt, hục hặc sau lưng”, “Khi khai hội thì không nói, lúc khai hội rồi mới nói. Không bao giờ đề nghị gì với Đảng. Không theo nguyên tắc sinh hoạt của Đảng. Muốn sao làm vậy”, “Nghe những lời bình luận không đúng cũng làm thinh, không biện bác. Thậm chí nghe những lời phản cách mạng cũng không báo cáo cho cấp trên biết. Ai nói sao, ai làm gì cũng mặc kệ”, “Thấy những việc có hại đến dân chúng cũng mặc kệ, không khuyên răn, không ngăn cản, không giải thích”⁴… Đồng thời, Bác cũng chỉ rõ hệ quả của vấn đề này: “Nó gây nên sự uất ức và không đoàn kết trong Đảng. Nó để cho bọn vu vơ có thể chui vào hoạt động trong Đảng. Nó để cho khuyết điểm ngày càng chồng chất lại và phát triển ra”⁵.

Đáng sợ nhất là việc một số kẻ đã sử dụng vỏ bọc “đoàn kết” để đi ngược lại lợi ích chung của cộng đồng, hình thành nên các “nhóm lợi ích” đục khoét đất nước. Ở nhiều nơi, danh nghĩa “tập thể” được đưa ra để phù phép cho hàng loạt quyết định sai lầm. Nếu thường xuyên theo dõi các kỳ họp của Ủy ban Kiểm tra Trung ương sẽ dễ dàng nhận thấy nhiều ban cán sự đảng, đảng ủy đã bị xử lý kỷ luật với trách nhiệm tập thể, đi liền với đó là hầu hết các thành viên trong cấp ủy bị xử lý kỷ luật với trách nhiệm cá nhân. Nghiêm trọng hơn, những cú “bắt tay”, “móc ngoặc”, “đoàn kết ma quỷ” này không chỉ diễn ra trong nội bộ một tập thể, một đơn vị mà đã có sự mở rộng giữa nhiều cấp, nhiều ngành, nhiều cơ quan. Nhìn vào các đại án tham nhũng thời gian vừa qua, không khó để thấy tính đáng báo động của tình trạng này. Đơn cử như trong vụ án “chuyến bay giải cứu”, cơ quan điều tra đã đề nghị truy tố 54 bị can với quá nửa là cán bộ trong các cơ quan công quyền thuộc Bộ Ngoại giao, Bộ Công an, Bộ Y tế, Bộ Giao thông vận tải, Văn phòng Chính phủ và một số địa phương. Từ cán bộ tham mưu, đề xuất đến lãnh đạo cấp vụ, cục, thậm chí là cấp thứ trưởng đã móc ngoặc với nhau để thực hiện hành vi phạm tội, “ngậm miệng ăn tiền”. Hay như trong đại án đăng kiểm, từ “phát súng” đầu tiên tại TP. Hồ Chí Minh, đến nay đã có khoảng 500 bị can tại nhiều tỉnh, thành bị khởi tố về các tội “Đưa hối lộ”, “Nhận hối lộ”, “Môi giới hối lộ”, “Giả mạo trong công tác”. Trong số những người bị khởi tố có 2 cựu Cục trưởng Đăng kiểm Việt Nam là Đặng Việt Hà và Trần Kỳ Hình.

Dù là mất đoàn kết, đoàn kết xuôi chiều hay những cú “bắt tay đoàn kết” giữa các “nhóm lợi ích” cũng đều đang làm suy giảm uy tín và sức chiến đấu của Đảng. Nếu không kịp thời ngăn chặn thì đây sẽ là rào cản trên con đường xã hội chủ nghĩa mà chúng ta đang tiến bước.

¹Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb.Chính trị quốc gia - Sự thật, H.2011, T15, tr. 622.
²Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb.Chính trị quốc gia - Sự thật, H.2011, T15, tr. 628.
³https://cand.com.vn/Khoa-hoc-Quan-su/55-nam-nhin-lai-vu-an-Tran-Du-Chau-i10537/
⁴Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb.Chính trị quốc gia - Sự thật, H.2011, T5, tr. 298.
⁵Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, T5, tr.305.