Thời sự 08:17, 30/03/2023 GMT+7

Bài 1
PHÁT HUY VAI TRÒ CHỦ THỂ CỦA NÔNG DÂN

NGUYỄN HỒNG TRÀ
Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy

BPO - Trong thời gian qua, dưới sự lãnh đạo của đảng bộ các cấp, ngành nông nghiệp, nông thôn đã có bước phát triển vượt bậc, đời sống nông dân trong tỉnh từng bước cải thiện đáng kể. Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” (nay là “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”), giảm nghèo, đền ơn đáp nghĩa, ủng hộ đồng bào bị thiên tai, giúp nhau làm kinh tế gia đình, hoạt động từ thiện, thúc đẩy phong trào thi đua lao động giỏi, lao động sáng tạo, giữ gìn an ninh trật tự... góp phần phát triển kinh tế - xã hội, ổn định đời sống nhân dân.

Tuy nhiên, hiện nay xu hướng biến đổi mạnh mẽ đã và đang đặt ra nhiều vấn đề mới cần giải quyết trong thời kỳ tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn và chủ động, tích cực hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng để thống nhất lãnh đạo, nhằm thực hiện đạt 4 mục tiêu cốt yếu mà Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã đề ra. Đó là “Nông dân phải trở thành lực lượng lao động tiên tiến, có năng suất, chất lượng, hiệu quả cao; Nông dân phải là lực lượng chính trị - xã hội vững mạnh, có đủ bản lĩnh, trình độ và năng lực làm chủ nông thôn, dưới sự lãnh đạo của Đảng; Nông dân là lực lượng gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam ở nông thôn; Nông dân phải được hưởng thụ xứng đáng với những công sức của mình và những đóng góp đối với đất nước”.

Bảo đảm quyền, lợi ích chính đáng của nông dân

Hiện nay, đời sống của đa số nhân dân trong tỉnh đã được cải thiện, tuy còn có mặt chưa cao nhưng nếu nhìn lại xuất phát điểm về kinh tế - xã hội từ khi tái lập tỉnh mới thấy càng trân trọng những kết quả mà Đảng bộ và nhân dân trong tỉnh đạt được. Để thúc đẩy phát triển mạnh kinh tế nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới, Tỉnh ủy đã chỉ đạo các cấp, ngành và địa phương tiếp tục xây dựng, hoàn thiện các chính sách bảo đảm quyền, lợi ích chính đáng của nông dân; các chính sách về quyền sử dụng đất; chính sách kết hợp giữa kinh tế nhỏ “hộ gia đình” với các doanh nghiệp trong sản xuất, thu hoạch, bảo quản, chế biến và tiêu thụ sản phẩm; chính sách an sinh xã hội cho nông dân như bảo hiểm y tế, hỗ trợ con em nông dân nghèo trong giáo dục, đào tạo nghề và tìm việc làm… Bên cạnh đó, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho người dân nông thôn, đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội; đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục, chất lượng đào tạo nghề, liên kết đào tạo với các trung tâm dạy nghề, trung tâm học tập cộng đồng để bổ túc văn hóa, nâng cao dân trí cho nông dân. Tăng cường hỗ trợ nông dân thông qua các chương trình khuyến nông; đẩy mạnh tập huấn, phổ biến ứng dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật, xây dựng các mô hình canh tác kiểu mẫu cho nông dân học tập, tạo điều kiện cho nông dân tiếp cận và cập nhật đầy đủ thông tin về thị trường; nâng cao năng lực cạnh tranh nông sản trên thị trường trong và ngoài nước; tạo điều kiện cho nông dân đầu tư sản xuất, kinh doanh bằng những chính sách khuyến khích mở rộng quy mô sản xuất, khắc phục tình trạng manh mún, phân tán hiện nay.

Hình thành thế hệ nông dân mới

Bên cạnh những thuận lợi, chúng ta cũng còn gặp khó khăn như thiên tai, nền kinh tế phát triển chưa vững chắc… Do đó, đòi hỏi Đảng bộ và nhân dân Bình Phước phải phát huy cao độ sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, phát huy tiềm năng và lợi thế sẵn có, khai thác tốt mọi nguồn lực, tận dụng mọi thời cơ để đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế - xã hội, từng bước nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Hiện đại hóa nông thôn; đẩy mạnh phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp; tăng cường đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng; phát triển kinh tế đối ngoại; phát triển khoa học và công nghệ; đẩy mạnh các hoạt động dịch vụ và du lịch; nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo, văn hóa, xã hội... với mục tiêu nông - lâm, dịch vụ, công nghiệp phải định hướng, phát triển kinh tế hoàn toàn đúng đắn nhằm khai thác triệt để tiềm năng và thế mạnh đất đai, lao động dồi dào, điều kiện tự nhiên, địa lý... của Bình Phước - một tỉnh miền núi đất rộng người thưa, có vị trí quan trọng trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Tập trung đào tạo nguồn nhân lực, nâng cao kiến thức cho nông dân về quản lý kinh tế, quản trị nông nghiệp, có kiến thức về khoa học - kỹ thuật, văn hóa - xã hội, pháp luật, thị trường và hội nhập quốc tế. Từng bước trí thức hóa giai cấp nông dân, xây dựng đội ngũ nông dân chuyên nghiệp. Trong đó, trọng tâm là chuyển giao khoa học - kỹ thuật sản xuất nông nghiệp; có giải pháp đào tạo một bộ phận lao động nông thôn thành các chủ trang trại, giám đốc, chủ nhiệm hợp tác xã hay chủ doanh nghiệp nông nghiệp, có kiến thức, tri thức về kinh doanh, quản trị doanh nghiệp, dịch vụ, am hiểu thị trường và pháp luật về kinh doanh trong và ngoài nước. Phát huy vai trò chủ thể của nông dân chính là vấn đề xây dựng và phát huy yếu tố con người.

Những thành tựu trong nông nghiệp, nông dân, nông thôn những năm vừa qua không chỉ góp phần quan trọng vào việc ổn định chính trị - xã hội nông thôn và nâng cao đời sống nông dân trên địa bàn tỉnh mà còn ngày càng tạo thêm những tiền đề vật chất cần thiết, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Những hạn chế cần tập trung khắc phục

Tuy nhiên, bên cạnh thành tựu đạt được, nông nghiệp, nông dân, nông thôn của tỉnh trong giai đoạn hiện nay vẫn tồn tại những hạn chế và yếu kém. Ngành nông nghiệp phát triển còn kém bền vững, thiếu quy hoạch; tốc độ tăng trưởng có sức cạnh tranh thấp. Việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế và đổi mới cách thức sản xuất trong nông nghiệp chậm, phổ biến vẫn là sản xuất nhỏ phân tán, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển mạnh sản xuất hàng hóa, chưa thích ứng, đối phó với thiên tai, môi trường…

Đứng trước những thời cơ và thách thức đối với phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, cùng các vấn đề mang tính toàn cầu như biến đổi khí hậu; trước những yêu cầu mới đối với chiến lược nông nghiệp, nông dân, nông thôn, Đảng bộ tỉnh xác định rõ những hạn chế, bất cập trong phát huy vai trò của nông dân trên địa bàn tỉnh thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và phát triển kinh tế nông - lâm nghiệp cần tập trung khắc phục.

Đó là, sự phân hóa giàu, nghèo trong nông dân diễn ra ngày càng mạnh mẽ do tác động của kinh tế thị trường làm xuất hiện các chủ trang trại, chủ doanh nghiệp, các hợp tác xã xuất hiện vai trò của người làm chủ và những người làm thuê cho họ, khoảng cách giàu, nghèo diễn ra từ đó. Một bộ phận lớn nông dân là những người làm thuê vẫn có thu nhập thấp và đời sống còn nhiều khó khăn, dẫn đến tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo ở vùng sâu, xa, nhất là trong đồng bào dân tộc thiểu số có nguy cơ tái nghèo cao.

Các vấn đề xã hội nảy sinh do chủ trương thu hồi đất nông nghiệp ở một số huyện, thị xã để xây dựng các khu công nghiệp, khu kinh tế và các công trình phúc lợi công cộng vẫn chưa tìm được lời giải thỏa đáng dẫn tới khiếu nại kéo dài. Sự ra đời của các khu kinh tế, khu công nghiệp phát triển nhanh trong những năm qua dẫn tới việc chuyển dịch lực lượng lao động một cách tự phát đã cuốn hút lực lượng lao động trẻ khỏe, có kiến thức ra khỏi địa bàn nông thôn, khiến lực lượng lao động nông nghiệp còn lại tại nhiều địa phương chủ yếu là phụ nữ và người cao tuổi. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến sự tăng trưởng và phát triển bền vững của nông nghiệp, nông thôn nên việc đầu tư phát triển nông nghiệp giảm sút mạnh.

Một số huyện, thị xã chủ trương cơ cấu lại nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới còn chậm, kết quả đạt được chưa đồng đều, chưa đạt mục tiêu chung của tỉnh đề ra, dẫn tới việc ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ, cơ giới hóa, công nghiệp chế biến nông - lâm sản tại chỗ và dịch vụ phục vụ sản xuất nông nghiệp chưa đáp ứng yêu cầu, chưa tận dụng hết thế mạnh từ nguồn nguyên liệu tại chỗ. Các doanh nghiệp, hợp tác xã vừa và nhỏ trong sản xuất nông nghiệp phát triển còn chậm, kinh tế tập thể hoạt động vẫn lúng túng, thiếu tính bền vững, hiệu quả chưa cao…

Việc đào tạo nghề cho nông dân ở các địa phương trong tỉnh nhìn chung vẫn còn nhiều bất cập, hiệu quả chưa được như mong muốn, chủ yếu do trình độ nông dân còn hạn chế nên việc tiếp thu kiến thức không dễ dàng. Nội dung đào tạo nghề trong lĩnh vực phi nông nghiệp còn mang nặng tính hình thức, chưa sát với thực tế, chất lượng đào tạo chưa cao, đồng thời không có cơ sở bảo đảm chắc chắn sau khi học nghề sẽ có việc làm…