Thời sự 15:04, 19/12/2022 GMT+7

Bài 2
PHÁT TRIỂN GIÁO DỤC NGOÀI CÔNG LẬP THEO HÌNH THỨC XÃ HỘI HÓA

*NGUYỄN HỒNG TRÀ

Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Tổ chức Tỉnh ủy

Không đầu tư dàn trải, phát triển theo phong trào

Sau gần 20 năm thực hiện chủ trương của Đảng và các chính sách của Nhà nước về đẩy mạnh xã hội hóa GD&ĐT, công tác huy động các nguồn lực ngoài ngân sách cho phát triển hệ thống giáo dục thông qua đóng góp, đầu tư của các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp, cộng đồng và đông đảo nhân dân trên địa bàn tỉnh đã đạt những kết quả nhất định, thu hút đáng kể nguồn lực đầu tư cho phát triển GD&ĐT, nhất là phát triển các cơ sở giáo dục ngoài công lập. Sự phát triển của các cơ sở GD&ĐT ngoài công lập từ nguồn lực của xã hội trong những năm qua đã góp phần thúc đẩy việc áp dụng những cách tiếp cận, nâng cao chất lượng giáo dục, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.

Bên cạnh kết quả đạt được, việc huy động các nguồn lực xã hội cho GD&ĐT trên địa bàn tỉnh vẫn còn khiêm tốn. Các nguồn lực của xã hội thu hút vào khối ngoài công lập còn rất thấp so với tiềm năng; chủ yếu từ các cá nhân thông qua học phí và đóng góp thiện nguyện từ hội cha mẹ học sinh; chưa huy động được sự tham gia rộng rãi, đóng góp tích cực của các tổ chức, doanh nghiệp và đội ngũ trí thức. Việc thu hút nguồn lực của xã hội vào các cơ sở GD&ĐT công lập ở một số huyện, thị xã còn tiến triển chậm. Nguyên nhân chủ yếu của những hạn chế, tồn tại nêu trên trước hết thuộc về nhận thức của các cấp quản lý, của người học và xã hội còn phổ biến tâm lý coi trọng, tin tưởng trường công hơn trường tư; tâm lý trông chờ, ỷ lại vào ngân sách nhà nước cấp vẫn còn phổ biến; việc triển khai, thực hiện chủ trương xã hội hóa của các cấp chính quyền, các ngành chưa quyết liệt, thường xuyên, chưa bảo đảm nguyên tắc cân đối cung - cầu trong dài hạn; công tác phổ biến, tuyên truyền, hướng dẫn chưa được chú trọng đúng mức.

Để việc xây dựng mô hình trường liên cấp ngoài công lập được triển khai, phát triển theo hướng bền vững, hiệu quả, chung tay nâng cao chất lượng giáo dục, việc xã hội hóa GD&ĐT cần được coi là một chỉ tiêu trong định hướng phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Tùy điều kiện, hoàn cảnh kinh tế - xã hội cụ thể trong từng thời kỳ, cơ quan quản lý giáo dục của địa phương tham mưu xác định các chỉ tiêu xã hội hóa cần đạt được cho địa phương mình, bảo đảm sự phát triển hài hòa giữa các cơ sở giáo dục công lập và ngoài công lập. Tỉnh ủy đã có chủ trương khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi để các nhà đầu tư trong và ngoài nước đầu tư phát triển GD&ĐT trong tất cả cấp học, trình độ đào tạo theo quy định của pháp luật; khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia đầu tư xây dựng cơ sở giáo dục mầm non tại các vùng điều kiện còn khó khăn. Tập trung xây dựng và phát triển hệ thống giáo dục ngoài công lập theo từng giai đoạn nhằm đạt hiệu quả thực sự, không đầu tư dàn trải, phát triển theo phong trào.

Ngày 25-6-2022, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Kết luận số 373-KL/TU về phát triển hệ thống giáo dục ngoài công lập theo hình thức xã hội hóa trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030, yêu cầu các cơ quan, đơn vị, địa phương tỉnh tiếp tục hoàn thiện các chính sách để phát triển hệ thống trường ngoài công lập; chính sách khuyến khích các tổ chức, cá nhân đầu tư xây dựng mô hình trường ngoài công lập đạt chuẩn quốc gia, tiếp cận chuẩn quốc tế, đáp ứng nhu cầu học tập của nhân dân; đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục, tăng cường công tác huy động các nguồn lực ngoài ngân sách cho phát triển giáo dục, đảm bảo công bằng giữa giáo dục công lập và ngoài công lập. Đối với các khu vực trung tâm huyện, thị xã và thành phố, nơi có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển, tích cực thu hút đầu tư các trường tư thục theo hướng chất lượng cao, đạt tiêu chí trường chuẩn quốc gia; thu hút các nhà đầu tư tiềm năng, các tập đoàn kinh tế, doanh nghiệp lớn đầu tư xây dựng trường học ở các khu vực trung tâm theo tiêu chuẩn quốc tế; ứng dụng các phương pháp tiên tiến trên thế giới vào chăm sóc, giáo dục trẻ để thu hút đối tượng trẻ thuộc gia đình có điều kiện kinh tế cao vào học tập. Có cơ chế hỗ trợ học sinh giỏi, học sinh hoàn cảnh khó khăn theo học ở các trường ngoài công lập nhằm tạo cơ hội bình đẳng trong tiếp cận và phát triển của học sinh; đảm bảo thực hiện công bằng trong giáo dục, trong việc thụ hưởng phúc lợi giáo dục của học sinh trường ngoài công lập với học sinh trường công lập. Từng bước thực hiện giao tự chủ từng phần và hướng đến tự chủ toàn phần đối với các trường công lập ở các cấp học…

Đẩy mạnh thu hút và đầu tư đồng bộ

Để đạt các mục tiêu từ nay đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030, Tỉnh ủy yêu cầu các cơ quan, địa phương, đơn vị tập trung thực hiện tốt một số giải pháp sau:

Rà soát, điều chỉnh quy hoạch phát triển GD&ĐT, hoàn thiện cơ chế, chính sách nhằm thu hút đầu tư xã hội hóa giáo dục. Căn cứ Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 để thực hiện rà soát, điều chỉnh xây dựng quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh nhằm đảm bảo sự phát triển ổn định, bền vững, cân đối và hài hòa giữa phát triển giáo dục công lập và phát triển giáo dục ngoài công lập đáp ứng nhu cầu học tập và phù hợp với khả năng chi trả của người dân. Xây dựng các giải pháp thực hiện xã hội hóa nhằm bảo đảm huy động tối đa nguồn lực của các tổ chức, cá nhân trong toàn xã hội tham gia phát triển giáo dục. Quy hoạch, bố trí đủ quỹ đất dành cho phát triển các cơ sở giáo dục ngoài công lập giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030.

Đẩy mạnh xúc tiến đầu tư xây dựng và phát triển các cơ sở giáo dục ngoài công lập. Xây dựng danh mục dự án đầu tư xã hội hóa trong lĩnh vực giáo dục gắn với thông tin về chủ trương, chính sách và định hướng phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh để triển khai các hoạt động xúc tiến đầu tư. Thông tin tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông nhằm quảng bá, giới thiệu về các dự án phát triển giáo dục kêu gọi đầu tư. Phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, ban, ngành của tỉnh với các bộ, ngành Trung ương để tổ chức các hoạt động. Hỗ trợ nhà đầu tư tìm hiểu về pháp luật của Nhà nước, cơ chế, chính sách, thị trường và tiềm năng phát triển của tỉnh, hỗ trợ nhà đầu tư triển khai thực hiện dự án sau khi được cấp phép đầu tư để đẩy nhanh tiến độ.

Tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ sở giáo dục ngoài công lập hợp tác, liên kết với các cơ sở giáo dục nước ngoài thực hiện chương trình giáo dục tích hợp, liên kết đào tạo theo quy định; thực hiện tốt quy định thủ tục hành chính về cấp thị thực, giấy phép lao động để khuyến khích thu hút các chuyên gia, nhà khoa học, giáo viên, giảng viên người nước ngoài vào làm việc và tham gia giảng dạy. Định hướng nhu cầu phát triển nguồn nhân lực của tỉnh. Thực hiện tốt công tác tư vấn hướng nghiệp, phân luồng học sinh trong và ngoài công lập; mở rộng vùng tuyển sinh liên huyện, tỉnh và khu vực. Tăng cường kết nối giữa cơ quan quản lý nhà nước với các doanh nghiệp, tập đoàn kinh tế, tổ chức tín dụng và các cơ sở giáo dục, tạo thành mối liên kết hỗ trợ tối đa cho người học; xây dựng các sàn giao dịch việc làm để bảo đảm người học sau khi tốt nghiệp có cơ hội tìm kiếm công việc phù hợp với trình độ đào tạo. Có các giải pháp, chính sách hỗ trợ, khuyến khích, huy động nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị, triển khai thực hiện dự án về giáo dục theo đúng quy định pháp luật.

Đẩy mạnh thông tin, truyền thông, nâng cao nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác xã hội hóa giáo dục; từng bước làm thay đổi nhận thức về giáo dục ngoài công lập và huy động các nguồn lực xã hội để xây dựng, phát triển hệ thống cơ sở giáo dục này. Công khai thông tin trên hệ thống thông tin điện tử của tỉnh và sở, ban, ngành, UBND các huyện, thị xã, thành phố về việc rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch, các chính sách ưu đãi đầu tư, cơ chế phối hợp trong việc chuẩn bị và thực hiện dự án nhằm kêu gọi đầu tư phát triển hệ thống giáo dục ngoài công lập theo hình thức xã hội hóa.

Tiếp tục thực hiện nghiêm Nghị quyết số 35/NQ-CP ngày 4-6-2019 của Chính phủ về tăng cường huy động các nguồn lực xã hội đầu tư cho phát triển GD&ĐT giai đoạn 2019-2025. Đồng thời rà soát hệ thống các văn bản, chính sách về xã hội hóa, hệ thống hóa các quy định về huy động nguồn lực xã hội cho giáo dục theo từng lĩnh vực và nhóm vấn đề cụ thể đã ban hành; phát hiện những quy định còn chồng chéo, mâu thuẫn và còn thiếu, đề xuất hướng chỉnh sửa, bổ sung, thay thế hoặc bãi bỏ cho phù hợp; kịp thời cập nhật những chủ trương, định hướng mới về xã hội hóa có liên quan về đầu tư cho giáo dục và các cơ sở giáo dục ngoài công lập; về sử dụng các nguồn kinh phí ngoài ngân sách nhà nước; chuyển từ hỗ trợ các cơ sở giáo dục sang hỗ trợ trực tiếp cho các đối tượng chính sách.

Xây dựng, ban hành chính sách về quyền lợi của đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được tuyển dụng, làm việc tại các cơ sở giáo dục ngoài công lập, bảo đảm ít nhất ngang bằng với quyền lợi của đội ngũ nhà giáo làm việc tại các cơ sở giáo dục công lập, bảo đảm đối xử bình đẳng và tạo môi trường cạnh tranh công bằng, minh bạch; không phân biệt cơ sở giáo dục công lập và cơ sở giáo dục ngoài công lập, người học đều được tiếp cận cơ hội giáo dục và hưởng lợi từ các chính sách phát triển giáo dục của Đảng và Nhà nước. Từng bước thí điểm đầu tư theo hình thức đối tác công - tư (PPP) trong giáo dục, trước mắt là các dự án phát triển cơ sở hạ tầng giáo dục.