2025 GMT+7

Hé lộ tấm bản đồ 3D đầu tiên về bụi vũ trụ trong Dải Ngân hà

Thanh Phương (TTXVN/Vietnam+)

Thứ 7, 15/03/2025 | 16:19:53

Các nhà khoa học đã thành công trong việc xây dựng bản đồ 3D về sự phân bố bụi vũ trụ và các đặc tính của bụi trên khắp Ngân hà, với phạm vi lên đến 16.308 năm ánh sáng.

Hình minh họa về đặc tính của bụi vũ trụ trong Dải Ngân hà và kính viễn vọng quang phổ LAMOST của Trung Quốc. (Nguồn: Tân hoa xã)

Các nhà khoa học tại Viện Thiên văn học Max Planck (Đức) đã công bố tấm bản đồ ba chiều (3D) đầu tiên về các đặc tính của bụi vũ trụ trong Dải Ngân hà.

Thành quả này không chỉ là một công cụ hỗ trợ quan trọng cho quan sát thiên văn chính xác, mà còn mở ra nhiều triển vọng mới trong lĩnh vực nghiên cứu hóa học thiên văn và tiến hóa thiên hà.

Nghiên cứu trên được ông Zhang Xiangyu - một nghiên cứu sinh Tiến sỹ người Trung Quốc tại Viện Thiên văn Max Planck - tiến hành dưới sự hướng dẫn của Tiến sỹ Gregory Green.

Dự án được thực hiện nhờ vào dữ liệu thu thập từ Khu vực Bầu trời rộng lớn (LAMOST) của Trung Quốc (LAMOST) và Đài quan sát không gian Gaia của Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA).

Kết quả nghiên cứu đã trở thành chủ đề trang bìa trong số mới nhất của tạp chí khoa học danh tiếng Science.

Ông Zhang Xiangyu giải thích: "Môi trường liên sao - tổng hợp vật chất và bức xạ trong không gian giữa các ngôi sao - đóng vai trò then chốt trong chu trình vật chất và sự hình thành sao của Dải Ngân hà. Hầu hết các nguyên tố nặng hơn hydro và heli trong môi trường liên sao tồn tại dưới dạng bụi rắn. Bụi hấp thụ và tán xạ ánh sáng của các vì sao, khiến những ngôi sao ở xa trở nên mờ và đỏ hơn - một hiện tượng được gọi là 'tắt dần'. Hầu hết các quan sát thiên văn đều cần được chỉnh sửa để khắc phục tác động này."

Bằng cách tích hợp các tham số sao chính xác từ LAMOST và dữ liệu khảo sát quang phổ độ phân giải thấp từ Gaia, các nhà thiên văn học đã xây dựng danh mục toàn diện đầu tiên và chi tiết về sự hấp thụ và tán xạ từ bụi vũ trụ đối với hơn 130 triệu ngôi sao.

Sử dụng danh mục này, họ đã thành công trong việc xây dựng bản đồ 3D về sự phân bố bụi vũ trụ và các đặc tính của bụi trên khắp Ngân hà, với phạm vi lên đến 16.308 năm ánh sáng.

Theo ông Zhang Xiangyu, bản đồ này cung cấp những dữ liệu chính xác về quá trình hình thành sao, sự tiến hóa thiên hà, và các chu trình hóa học trong vũ trụ.

Ngoài ra, bản đồ 3D này còn đặt ra những thách thức mới đối với các lý thuyết hiện tại về bụi và vật chất hữu cơ trong vũ trụ, góp phần tìm hiểu nguồn gốc sự sống.