Tổ quốc trong trái tim tôi 15:41, 16/05/2022 GMT+7

Trên đảo có rất nhiều đền, miếu thờ những người có công lớn trong công cuộc bảo vệ đất nước, trong đó có đền thờ Nhân Huệ Vương Trần Khánh Dư - vị tướng có công lao to lớn trong công cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên Mông thời nhà Trần, cùng quân và dân Vân Đồn trấn giữ nơi tiền tiêu cửa biển Đông Bắc của Tổ quốc...

Đảo Quan Lạn nằm trong quần thể đảo lớn trên vịnh Bái Tử Long, tỉnh Quảng Ninh, là tuyến đảo phía ngoài cùng của vịnh Bắc Bộ. Từ thế kỷ XI, Quan Lạn đã là trung tâm của thương cảng cổ Vân Đồn sầm uất và thịnh vượng, tàu bè ra, vào tấp nập. Trên đảo có nhiều đình, chùa, miếu với kiến trúc nghệ thuật đặc sắc mang đậm bản sắc văn hóa của cư dân biển.

Đền thờ Nhân Huệ Vương Trần Khánh Dư ở xã đảo Quan Lạn - Ảnh: Thanh Thuận

Đền thờ Nhân Huệ Vương Trần Khánh Dư tọa lạc tại bến Đình, xã Quan Lạn. Thời xưa, người dân đã lập đền thờ Trần Khánh Dư tại thương cảng cổ Cái Làng. Khi biển lùi, cát bồi, tàu bè không còn ra, vào buôn bán được nữa, người dân đã di dời cả làng về vị trí đồi cát phía trước, lập nên làng Quan Lạn. Đền thờ Nhân Huệ Vương Trần Khánh Dư cũng được di chuyển, xây dựng lại tại địa điểm ngày nay. Dấu vết ngôi đền cũ ấy nay còn tìm thấy ở Vụng Nghè trên đảo.

Theo các cụ cao niên tại xã Quan Lạn, đền thờ xưa khá khang trang, bề thế, kiến trúc theo kiểu chữ đinh, được xây dựng bằng gỗ lim, chạm khắc tinh xảo với các họa tiết rồng, mây, hoa lá, long, ly, quy, phượng. Tuy nhiên, vào thập niên 60 của thế kỷ trước, ngôi đền đã bị hư hại, đổ nát. Nhân dân đưa tượng Trần Khánh Dư về thờ ở đình làng. Đến tháng 9-1995, thể theo nguyện vọng của nhân dân trên làng đảo, MTTQ Việt Nam xã Quan Lạn đã vận động toàn dân ủng hộ công sức, tiền của xây lại ngôi đền tại địa điểm cũ. Ngôi đền mới được hoàn thành trên diện tích 60m², có rất nhiều bức đại tự, câu đối treo ở các cây cột. Nhân dân xã Quan Lạn đã làm lễ rước tượng tướng Trần Khánh Dư về thờ tại đền. Người dân xã đảo yên tâm hơn vì tượng Trần Khánh Dư đã được đặt về nơi cũ. Năm 1990, Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) ban hành Quyết định số 575, công nhận đền thờ Trần Khánh Dư ở Quan Lạn là di tích lịch sử cấp quốc gia.

Trần Khánh Dư quê ở huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương, là danh tướng đời nhà Trần. Ông là con trai của Thượng tướng Nhân Huệ Hầu Trần Phó Duyệt. Thuộc dòng tôn thất nên Trần Khánh Dư được phong tước Nhân Huệ Vương. Trần Khánh Dư rất có tài về binh lược, từng lập được nhiều chiến công hiển hách trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên Mông. Trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần thứ 3, ông được cử giữ chức Phó tướng trấn giữ Vân Đồn. Ông đã chỉ huy đội quân đánh tan binh thuyền chở lương thực, vũ khí của địch trong trận phòng tuyến Vân Đồn năm 1288, góp phần quan trọng vào chiến thắng của quân - dân nhà Trần, đập tan âm mưu thôn tính Đại Việt của quân xâm lược Nguyên Mông.

Lễ hội Quan Lạn được tổ chức vào ngày 18-6 âm lịch, hằng năm dân làng vẫn tổ chức rước kiệu Trần Khánh Dư từ đình về nhân kỷ niệm chiến thắng Vân Đồn, đồng thời cầu cho nghề đi biển của ngư dân được bội thu, tôm cá đầy khoang.

Thanh Trà (t/h)