Thời luận 09:35, 02/09/2017 GMT+7

Là đất nước có nhiều ưu đãi của thiên nhiên, Việt Nam có nguồn tài nguyên về vật liệu xây dựng khá dồi dào. Trong đó, tài nguyên cát chiếm vị trí quan trọng phục vụ đắc lực cho nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong những năm qua. Ngoài ra, cát còn là một mặt hàng xuất khẩu thu về nhiều ngoại tệ cho đất nước. Thế nhưng, việc khai thác tràn lan, thiếu khoa học, bất hợp lý nên không có sự bổ sung kịp thời đã làm cho nguồn tài nguyên này cạn kiệt, khan hiếm. Trong khi đó, nhu cầu sử dụng cát ngày một tăng cao, dự báo từ nay đến năm 2020 là từ 2,1-2,3 tỷ mét khối. Theo thống kê của Vụ Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng), đến năm 2016 có 49 tỉnh, thành đã cấp giấy phép khai thác gần 700.000 triệu mét khối cát. Theo khảo sát của Bộ Xây dựng, đến năm 2020, tổng nhu cầu về cát xây dựng, gồm các hạng mục như cát san lấp, cát đổ bê tông, cát xây tô... bình quân khoảng 130 triệu mét khối/năm. Tăng hơn 70 triệu mét khối của năm 2015. Trong khi đó, Việt Nam đang có 10 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xuất khẩu sang singapore và một số nước khác. Thế nhưng, trữ lượng cát dự báo hiện nay ở nước ta chỉ còn khoảng 2 tỷ mét khối. “Với mức độ sử dụng như hiện tại thì đến năm 2020 không còn cát để phục vụ công trình xây dựng”, đại diện Bộ Xây dựng khẳng định.

Là tỉnh miền núi, Bình Phước có 23 sông, suối cùng nhiều hồ nước nên có trữ lượng cát tương đối lớn. Đặc biệt, khu vực sông Đồng Nai và lòng hồ Dầu Tiếng là hai địa điểm khai thác cát có trữ lượng lớn ở tỉnh ta. Tuy nhiên, thời gian qua, tình trạng khai thác cát trái phép đã gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng ảnh hưởng đến sản xuất, đời sống và tính mạng của người dân. Đặc biệt, việc khai thác cát bừa bãi, thiếu khoa học đã dẫn tới nguy cơ cạn kiệt nguồn tài nguyên này. Vì vậy, một số tỉnh trong khu vực sông Đồng Nai giáp ranh với Bình Phước như Lâm Đồng đã tạm dừng việc khai thác cát; đồng thời đề nghị UBND các tỉnh trong lưu vực sông Đồng Nai không cấp phép khai thác mới. Với nhu cầu sử dụng của người dân và các công trình xây dựng phục vụ dân sinh, Bình Phước sẽ bị thiếu cát như các địa phương khác trong cả nước.

Trước tình hình này, nhiều ý kiến cho rằng, cần phải nhập cát từ Campuchia về nhằm tạo sự cân bằng trong cung cầu cho thị trường và để hạn chế việc khai thác cát nội địa. Thế nhưng, đây cũng chỉ là giải pháp tạm thời và không hiệu quả. Nước bạn cũng cần sử dụng cát trong xây dựng, đồng thời trữ lượng của họ cũng không phải là vô tận. Vì vậy, không còn cách nào khác, Bộ Xây dựng phải sớm tổ chức các buổi hội thảo khoa học, xây dựng các đề tài nghiên cứu tìm kiếm vật liệu mới thay thế cát. Một số quốc gia nghèo tài nguyên như Nhật Bản đã thành công trong việc nghiên cứu vật liệu xây dựng mới thay thế vật liệu tự nhiên. Do đó, chúng ta cần nhanh chóng triển khai các đề án tìm vật liệu mới thay thế cát ngay từ bây giờ.

Tấn Phong