Thời luận 07:28, 22/06/2017 GMT+7

BP - Sau 2 ngày khai trương (13 và 14-6), cửa hàng thực phẩm tươi huyện Hớn Quản đã bị một số tiểu thương tại chợ Tân Khai phản ứng dữ dội. Nguyên nhân là do các tiểu thương ở chợ Tân Khai cho rằng có sự cạnh tranh không lành mạnh vì cửa hàng này được ưu đãi sử dụng đất công, vị trí thuận lợi, quảng bá thực phẩm an toàn cùng với khuyến mãi và giá bán thấp hơn nên đã ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của họ...

Việc phản ứng của các tiểu thương chợ Tân Khai đúng hay sai và thực tế cửa hàng thực phẩm tươi huyện Hớn Quản có thật sự được ưu đãi hay không, cơ quan chức năng sẽ có câu trả lời. Tuy nhiên, qua vụ việc cho thấy nhiều vấn đề về cạnh tranh cũng như làm thế nào để hướng tới một thị trường phát triển, có lợi nhất cho người tiêu dùng và xã hội.

Cạnh tranh là động lực cho mọi sự phát triển. Trong kinh doanh, cạnh tranh đem đến cho người tiêu dùng nhiều lợi ích, như hàng hóa tốt hơn, giá rẻ hơn... Song sự cạnh tranh đó phải bảo đảm nguyên tắc lành mạnh, công bằng, không gian dối. Vì nếu ngược lại, không những trường hợp làm ăn chân chính bị thua thiệt, có thể dẫn tới phá sản, mà người tiêu dùng cũng không được lợi, thậm chí về lâu dài còn bị “móc túi” một cách tinh vi, thầm lặng.

Luật Cạnh tranh ban hành năm 2004 nhằm tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh ở nước ta, trong đó quy định cụ thể thế nào là hành vi hạn chế cạnh tranh, hành vi cạnh tranh không lành mạnh, trình tự và thủ tục giải quyết các vụ việc tranh chấp về cạnh tranh... Tuy nhiên, cho đến nay cạnh tranh không lành mạnh còn diễn ra trong rất nhiều lĩnh vực, ở nhiều nơi. Ví dụ như độc quyền của một số doanh nghiệp trong nước, lách luật hay chuyển hoạt động tài chính sang nước khác để né thuế của nhiều doanh nghiệp nước ngoài đang làm giàu tại Việt Nam... Ở góc độ khác là không ít doanh nghiệp cạnh tranh không lành mạnh bằng chiêu “cá lớn nuốt cá bé”, tiểu thương gian lận...

Một trong những nguyên nhân quan trọng nhất dẫn tới mặc dù có hệ thống pháp luật về cạnh tranh rất “hùng hậu” nhưng hiệu quả chưa tương xứng là do quy định chưa sát thực tiễn cũng như yếu kém trong thực thi. Vụ việc Vinastas công bố hàm lượng asen trong nước mắm một cách mập mờ nhằm “giết chết” nước mắm truyền thống của Việt Nam, cơ quan chức năng đã vào cuộc điều tra sự cấu kết giữa doanh nghiệp làm ăn bất chính với một bộ phận truyền thông và một số cán bộ quản lý nhà nước biến chất, nhưng sau đó không được xử lý nghiêm và nhanh chóng “chìm xuồng” là một điển hình. Bên cạnh đó, trình độ, ý thức của người tiêu dùng Việt Nam đối với cạnh tranh không lành mạnh còn rất hạn chế. Người tiêu dùng dường như chỉ hướng tới lợi ích ngắn hạn của bản thân mà không quan tâm tới lợi ích lâu dài và của cả cộng đồng.

Pháp luật cần lên tiếng bảo vệ những doanh nghiệp, tiểu thương kinh doanh chân chính để đẩy lùi cạnh tranh không lành mạnh. Nhưng song song đó cũng cần có sự rõ ràng giữa cạnh tranh không lành mạnh với việc vì lợi ích của cá nhân, của một nhóm tiểu thương mà bỏ qua lợi ích của cộng đồng. Như trường hợp ở chợ Tân Khai, cho dù một cá nhân, một nhóm tiểu thương hay một doanh nghiệp và buôn bán, kinh doanh bất kỳ mặt hàng nào, cũng phải hướng tới một hệ thống thực phẩm an toàn cho nhân dân và đặt lợi ích của cộng đồng lên trên hết. Xã hội phát triển không ngừng, cho dù là ai, tiểu thương, doanh nghiệp nào cũng phải chấp nhận sự đào thải để hướng tới một thị trường tiêu dùng hiện đại, “buôn gánh bán bưng” hay doanh nghiệp lớn mà làm ăn không chân chính, chụp giật cũng sẽ không còn đất để tồn tại.

Trần Phương