Thời luận 04:41, 10/12/2024 GMT+7

Theo đó, UBND cấp tỉnh, huyện được quyết định chủ trương đầu tư dự án nhóm B - từ 90 tỷ đồng đến dưới 4.600 tỷ đồng và nhóm C - dưới 240 tỷ đồng, sử dụng vốn ngân sách địa phương. Như vậy, nút thắt trong đầu tư công đã được tháo gỡ. Theo quy định hiện hành, đối với dự án thuộc nhóm B, C thì thời gian thẩm định dự án không quá 30 ngày, nhưng thẩm quyền thông qua việc có hay không đầu tư dự án lại thuộc HĐND cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Trong khi đó, HĐND một năm chỉ họp hai kỳ vào giữa và cuối năm. Đây là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng chậm giải ngân vốn đầu tư công ở nhiều địa phương hiện nay. 

Với việc phân cấp cho UBND các cấp quyết định chủ trương đầu tư nhóm B, C do địa phương quản lý là một sự thay đổi lớn từ thẩm quyền của HĐND các cấp sang UBND các cấp. Đặc biệt, với quy định tách công tác đền bù, tái định cư thành dự án độc lập đã tác động tích cực, tạo sự linh hoạt cho cấp quyết định chủ trương đầu tư trong lựa chọn hình thức giải phóng mặt bằng theo một dự án riêng hoặc thực hiện cùng với dự án tổng thể, phù hợp với yêu cầu triển khai dự án. Với quy định này sẽ hạn chế việc giải phóng mặt bằng tràn lan. Như vậy, Luật Đầu tư công sửa đổi đã thể hiện tinh thần đột phá, cải cách, phân cấp, phân quyền theo phương châm địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm. Trung ương, Quốc hội, Chính phủ sẽ giữ vai trò kiến tạo, tăng cường hoàn thiện thể chế và kiểm tra, giám sát.

Luật Đầu tư công sửa đổi cũng bảo đảm rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ kết quả; cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, không để đùn đẩy trách nhiệm, tránh tạo cơ chế “xin - cho”. Tuy nhiên, dư luận cho rằng, nút thắt về cơ chế đã được tháo gỡ, nhưng để luật mới thực sự đi vào cuộc sống, là động lực to lớn thúc đẩy phát triển thì trước hết nhân tố con người phải được chú trọng. Cụ thể, các chủ đầu tư, ban quản lý dự án cần đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện thủ tục đầu tư, lập, thẩm định và phê duyệt thiết kế - dự toán công trình, xác định các mốc thời gian hoàn tất thủ tục lựa chọn nhà thầu, phê duyệt kết quả đấu thầu, đẩy nhanh tiến độ ký kết hợp đồng với các dự án, gói thầu. Ngay sau khi hợp đồng được ký kết, phải phối hợp chặt chẽ trong việc triển khai các thủ tục tạm ứng theo quy định để các nhà thầu có vốn chuẩn bị những điều kiện cần thiết phục vụ công tác thi công.

Ngoài ra, trong quá trình thực hiện dự án cần công khai kết quả thực hiện của các đơn vị, gắn kết quả giải ngân của từng đơn vị với đánh giá kết quả của cán bộ. Cùng với đó là kiểm điểm, phê bình đối với các trường hợp không hoàn thành kế hoạch. Đối với những dự án chậm tiến độ, giải ngân thấp thay vì chỉ phê bình hay điều chuyển vốn sang những dự án có tỷ lệ giải ngân cao, cấp có thẩm quyền cần có biện pháp mạnh tay hơn. Cụ thể là điều chuyển công tác những vị trí đứng đầu; thay những người sợ làm, sợ trách nhiệm bằng những người dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; kiên quyết xử lý các hành vi tiêu cực trong quản lý, giải ngân đầu tư công…            

Hy vọng, với những giải pháp đã được chỉ ra cùng sự quyết tâm, đồng lòng của các cấp, ngành, sau khi Luật Đầu tư công sửa đổi có hiệu lực thi hành, những điểm nghẽn về thể chế trong đầu tư công được tháo gỡ sẽ tạo động lực mạnh mẽ trong việc giải phóng nguồn lực cho phát triển kinh tế đất nước.