Thời luận 04:49, 04/06/2024 GMT+7

Và không chỉ có Hiến pháp mà trong các bộ luật chuyên ngành cũng đã cụ thể hóa chế tài này nhằm bảo đảm quyền của công dân về bí mật cá nhân. Cụ thể, tại Điều 38 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định: Đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ. Còn tại khoản 2 Điều 46 Luật Giao dịch điện tử năm 2005 quy định: Cơ quan, tổ chức, cá nhân không được sử dụng, cung cấp hoặc tiết lộ thông tin về bí mật đời tư hoặc thông tin của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác mà mình tiếp cận hoặc kiểm soát được trong giao dịch điện tử nếu không được sự đồng ý của họ, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

Điều 159 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định, người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây thì bị phạt cảnh cáo, phạt từ 20-50 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm: Xâm phạm bí mật hoặc thông tin riêng tư của người khác…Và luật pháp đã quy định cụ thể, rõ ràng là vậy, nhưng thực tế thời gian qua cho thấy, hành vi xâm phạm quyền về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình của người khác đang ngày càng có xu hướng gia tăng cùng với sự phát triển của khoa học - công nghệ. Đặc biệt, việc xâm phạm đời sống riêng tư còn bị công khai hơn khi mạng xã hội ngày càng phát triển.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến những hành vi vi phạm pháp luật nêu trên, trong đó có không ít người không hiểu biết rõ các quy định pháp luật về vấn đề này nên vô tình vi phạm. Và cũng có người biết nhưng cố tình vi phạm, ví như những người có liên quan đến vụ án của bà Nguyễn Phương Hằng. Tuy nhiên, dư luận cho rằng nguyên nhân chính là do các chế tài xử lý những hành vi vi phạm trong lĩnh vực này chưa đủ sức răn đe. Thế nhưng ngày 2-5-2024, Bộ Tư pháp đã công bố hồ sơ thẩm định dự thảo Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh mạng. Tại Điều 12 của dự thảo có quy định: Hành vi vi phạm quy định về bảo vệ thông tin thuộc bí mật cá nhân và đời sống riêng tư trên không gian mạng nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, sẽ bị phạt tiền từ 20-30 triệu đồng.   

Tuy nhiên, tại khoản 37 Điều 1 Nghị định số 14/2022/NĐ-CP của Chính phủ quy định mức phạt tiền từ 20-30 triệu đồng đối với hành vi tiết lộ thông tin thuộc danh mục bí mật đời tư cá nhân mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự. Như vậy, mức xử phạt hành chính mới đề xuất trong dự thảo nghị định cũng bằng với quy định hiện hành là không đủ sức răn đe và khó ngăn chặn những hành vi vi phạm trong lĩnh vực này. Vì thế, dư luận cho rằng nếu không tăng mức phạt thì không nên có quy định này trong dự thảo nghị định mới, vì không cần thiết. Và xuất phát từ thực tế hiện nay, nhiều ý kiến cho rằng cần tăng mức phạt từ 40-50 triệu đồng đối với những hành vi vi phạm trong lĩnh vực này nhưng chưa đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự.

Vấn đề đặt ra ở đây là để ngăn chặn hiệu quả những hành vi vi phạm trong lĩnh vực này không chỉ tăng mức phạt, mà cần có giải pháp hữu hiệu để đưa pháp luật vào cuộc sống. Vì một khi người dân nhận thức rõ các quy định cũng như chế tài của pháp luật thì sẽ không dám vi phạm. Quan trọng hơn là mỗi công dân càng phải nâng cao ý thức và trách nhiệm khi tham gia mạng xã hội.