2023 GMT+7

Một dự luật đậm tính nhân văn

Thứ 3, 15/08/2023 | 04:21:23

Hồ Ngọc

BPO - Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội vừa trình Chính phủ cho ý kiến về dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi. Theo kế hoạch, dự thảo luật này sẽ được trình Quốc hội thảo luận tại kỳ họp vào tháng 10-2023, sau đó sẽ thông qua tại kỳ họp tháng 5-2024 và có hiệu lực từ ngày 1-1-2025. Dự thảo luật có nhiều nội dung quan trọng liên quan đến quyền lợi của người đóng bảo hiểm và được dư luận đồng thuận cao.

Một trong những sửa đổi được đông đảo người lao động quan tâm, đó là quy định hạn chế quyền rút BHXH một lần từ năm 2025. Theo đó, dự thảo luật đưa ra 2 phương án quy định về các trường hợp hạn chế rút BHXH một lần. Với phương án thứ nhất, việc rút BHXH một lần sẽ giải quyết với 2 nhóm lao động khác nhau, bao gồm: Nhóm đóng BHXH trước khi Luật BHXH sửa đổi có hiệu lực, sau 12 tháng nghỉ việc mà không tiếp tục tham gia thì được rút một lần. Theo đó, người lao động được chọn bảo lưu thời gian đóng hoặc rút và nếu bảo lưu thì sẽ hưởng thêm quyền lợi. Đối với nhóm tham gia sau ngày luật sửa đổi có hiệu lực không được rút BHXH một lần, trừ người đủ tuổi nghỉ hưu mà chưa đủ năm đóng để hưởng lương hưu; ra nước ngoài định cư hoặc mắc một trong những bệnh nguy hiểm.

Ở phương án thứ hai, dự luật quy định theo hướng vẫn cho phép người lao động hưởng BHXH một lần để trước mắt đáp ứng nhu cầu của bản thân, gia đình, song vẫn bảo lưu phần còn lại để có thể tiếp tục tham gia và hưởng chế độ khi đủ tuổi nghỉ hưu. Cụ thể, đối với những lao động tham gia BHXH dưới 20 năm mà sau 12 tháng không tiếp tục đóng BHXH bắt buộc, không đóng BHXH tự nguyện nếu có yêu cầu thì được rút một lần nhưng không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí tử tuất. Thời gian còn lại được bảo lưu để tiếp tục tham gia hệ thống an sinh và hưởng chế độ.

Từ những nội dung nêu trên cho thấy, dù phương án nào thì mục tiêu cuối cùng của luật cũng là khuyến khích người lao động ở lại hệ thống để được thụ hưởng tối đa các quyền lợi dài hạn khi họ đến tuổi nghỉ hưu, tránh những thiệt hại bất lợi khi họ hưởng BHXH một lần. Tuy nhiên, phương án thứ nhất đang nhận được sự đồng thuận cao của đông đảo người lao động trong cả nước. Vì phương án này không chỉ mang tính bền vững cho lưới an sinh mà còn không ảnh hưởng tới 17,5 triệu lao động đang tham gia BHXH nên sẽ ít gặp phản ứng. Tuy nhiên, nếu áp dụng phương án này thì những năm đầu sau khi luật mới có hiệu lực sẽ không giảm được lượng người rút BHXH một lần, nhưng từ năm 2030 trở đi sẽ giảm nhanh những trường hợp này.

Vì trong dự thảo Luật BHXH sửa đổi lần này tiếp tục mở rộng một số đối tượng là chủ hộ kinh doanh, người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương và người lao động làm việc theo chế độ linh hoạt (người lao động làm việc không trọn thời gian) tham gia BHXH và sẽ được hưởng đầy đủ các chế độ, quyền lợi của BHXH bắt buộc. Quy định này là nguồn động viên lớn để người tham gia không rút BHXH một lần. Hơn nữa, trong dự thảo đã bổ sung quy định giảm năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 xuống 15 năm. Với quy định này, những người tham gia BHXH muộn, tức là ngoài 40 tuổi mới bắt đầu tham gia hoặc những người tham gia không liên tục dẫn đến khi tới tuổi nghỉ hưu vẫn không tích lũy đủ 20 năm đóng BHXH, nhưng vẫn được hưởng lương hưu.

Như vậy, quy định đậm tính nhân văn này không chỉ là động lực giúp doanh nghiệp giữ chân người lao động mà còn tạo điều kiện để người lao động có điểm tựa vững chắc khi về già.