Thời luận 04:00, 19/06/2023 GMT+7

Mạng xã hội được đánh giá là kênh thông tin, mảnh đất màu mỡ cho nhà báo nắm bắt dư luận xã hội, vấn đề xã hội quan tâm, xu thế thời cuộc… từ đó hình thành, lên ý tưởng đề tài cho các tác phẩm báo chí. Rất nhiều thông tin hot, vấn đề hot được nhà báo khai thác từ mạng xã hội. Cũng từ mạng xã hội, nhà báo có cơ hội nắm bắt, đánh giá, nhận xét và ghi nhận phản hồi của bạn đọc về tác phẩm báo chí của mình. Ngoài là kênh tiếp nhận thông tin, những năm gần đây, các cơ quan báo chí còn tận dụng mạng xã hội để tiếp cận công chúng và lan tỏa thông tin báo chí chính thống nhanh hơn, góp phần tích cực định hướng dư luận xã hội.

Mạng xã hội cho phép người dùng kết nối, chia sẻ, tiếp nhận thông tin nhanh chóng, đa chiều, mọi lúc, mọi nơi; có thể truy cập dễ dàng từ các thiết bị như máy vi tính, điện thoại, tivi thông minh và thu hút lượng lớn người tham gia, tương tác. Tuy nhiên, bên cạnh mặt tích cực, mạng xã hội cũng tồn tại không ít hạn chế, tiêu cực, buộc người dùng, nhất là các nhà báo phải cẩn trọng, cân nhắc kỹ trong sử dụng mạng xã hội. Bởi nhà báo là người của công chúng, là những chiến sĩ trên mặt trận thông tin chính trị, tư tưởng, văn hóa. Mọi việc làm, lời nói, hình ảnh, thông tin đăng phát của nhà báo trên mạng xã hội đều có sức lan tỏa, ảnh hưởng nhất định đến trào lưu, dư luận xã hội. 

Trong thời đại bùng nổ công nghệ thông tin, thiết bị điện tử thông minh, bất kỳ ai cũng có thể trở thành những “nhà báo công dân”. Chỉ với chiếc điện thoại thông minh, người dân đều có thể đăng phát mọi thông tin, vấn đề, sự kiện trong cuộc sống lên mạng xã hội. Thông tin nhanh chóng đến được với công chúng mà không phải thông qua bất kỳ công đoạn kiểm soát, kiểm duyệt nào như đối với các tác phẩm báo chí. Chính sự cạnh tranh của mạng xã hội đặt ra cho những người làm báo phải cạnh tranh cả về thông tin, tốc độ và số lượng độc giả. 

Tuy nhiên, nhà báo không thể chạy theo mạng xã hội, không nên xem mạng xã hội là một thách thức mà cần sử dụng nó như một cánh tay đắc lực, một công cụ để truyền thông cho mình. Thực tế, bên cạnh những hạn chế, thông qua mạng xã hội, báo chí đã góp phần tích cực, trách nhiệm, hiệu quả trong việc giúp cộng đồng mạng, cũng như xã hội nhận thức đúng bản chất vấn đề; giúp điều chỉnh nhận thức, hành vi, định hướng dư luận, nhất là những vấn đề nhiều người quan tâm. Với sự tham gia, đồng hành của mạng xã hội, hoạt động báo chí đã trở nên sôi động, đa chiều và thiết thực hơn. Điều quan trọng là giữa "rừng" thông tin thật - giả, tốt - xấu lẫn lộn và không thể kiểm chứng của mạng xã hội, với vai trò, trách nhiệm xã hội, trách nhiệm nghề nghiệp, nhà báo biết chọn lọc, khai thác, sử dụng và lan tỏa thông tin tích cực, tạo niềm tin và sự đồng thuận trong xã hội.

Cuộc cách mạng khoa học - công nghệ sẽ còn có những bước phát triển vượt bậc hơn nữa trong thời gian tới. Báo chí và mạng xã hội cũng sẽ tiếp tục có những đổi thay không dễ dự báo. Vì vậy, những người làm báo cần tiếp tục khắc phục hạn chế, phát huy lợi thế, thông qua mạng xã hội thể hiện vai trò nhà chép sử, người thư ký của thời đại.