2023 GMT+7

Tháo gỡ “điểm nghẽn” nhà ở xã hội

Lâm Phương

Thứ 5, 04/05/2023 | 04:26:48

BPO - Thời gian qua, từ khóa “nhà ở xã hội” luôn là chủ đề nóng trên các phương tiện thông tin đại chúng và việc đẩy mạnh đầu tư xây dựng nhà ở xã hội được coi là giải pháp tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản đang trong thời kỳ “ảm đạm”.

Theo hướng dẫn mới nhất của Bộ Xây dựng, đối tượng mua nhà ở xã hội, nhà ở công nhân phải có hợp đồng mua nhà ở xã hội với chủ đầu tư mới đủ điều kiện được vay vốn xây nhà ở xã hội theo chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, đây mới chỉ là điều kiện cần để công nhân, người lao động hoàn cảnh khó khăn được tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi của Nhà nước. Thực tế, vẫn còn rất nhiều “điểm nghẽn” cần sớm được tháo gỡ cho cả chủ đầu tư dự án lẫn người mua nhà.

Thực tế, nguồn cung nhà ở xã hội trên thị trường hiện rất khan hiếm mặc dù thông tin về việc khởi công các dự án nhà ở xã hội được công bố rầm rộ. Tìm hiểu được biết, rất nhiều dự án chưa đủ điều kiện bán, thậm chí có dự án còn chưa giải phóng xong mặt bằng. Bất cập này cũng rất dễ nhận thấy, bởi muốn thực hiện chủ trương nêu trên phải có quỹ đất sạch, trong khi chi phí đất thường chiếm tỷ lệ lớn trong chi phí xây dựng nhà ở. Còn quỹ đất tại các khu chế xuất, khu công nghiệp - nơi thuận tiện và có nhu cầu cao về nhà ở xã hội gần như không còn.

Một vấn đề đáng chú ý khác, trong khi chúng ta đang đặt nhiều kỳ vọng vào gói vay 120.000 tỷ đồng với mức lãi suất 8,2-8,7%/năm thì hiện nay vẫn còn một gói tín dụng khác cho phân khúc nhà ở xã hội với lãi suất ưu đãi 4,8%/năm của Ngân hàng Chính sách xã hội theo Quyết định số 1232/QĐ-TTg ngày 13-8-2020 của Thủ tướng Chính phủ. Do đó, việc cùng một thời điểm tồn tại 2 chính sách về lãi suất đối với một đối tượng mua nhà ở xã hội là chưa hợp lý.

Điểm đáng chú ý nữa là đối tượng được mua nhà ở xã hội phải thỏa mãn điều kiện mọi thành viên trong gia đình thuộc diện không phải nộp thuế thu nhập cá nhân hay nói cách khác thu nhập của họ không được quá 11 triệu đồng/tháng. Ví dụ, để sở hữu một căn nhà ở xã hội, người lao động cần phải vay 800 triệu đồng trong 20 năm, theo đó họ phải trả cả gốc và lãi trong năm đầu khoảng 8,8 triệu đồng/tháng nên chỉ còn hơn 2 triệu đồng để chi tiêu. Đây là trường hợp tối đa, còn rất nhiều người lao động khác có mức thu nhập thấp hơn sẽ càng khó tiếp cận nguồn vốn này, bởi theo các chuyên gia kinh tế, nguyên tắc an toàn đối với những người mua nhà ở là số tiền người vay mua nhà phải trả cho ngân hàng cả gốc lẫn lãi không nên quá 50% thu nhập mỗi tháng. Nếu phải trả nợ quá nhiều, áp lực tài chính sẽ trở thành gánh nặng, ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống gia đình.

Ngoài ra, một trong những điều kiện tiên quyết để ngân hàng cho vay là người vay phải chứng minh được nguồn trả nợ, trong khi đối tượng vay mua nhà ở xã hội chủ yếu là người thu nhập thấp, nguồn thu thường không ổn định nên rất khó tiếp cận gói vay này. Mặt khác, thực tế có rất nhiều người đang phải đóng thuế thu nhập cá nhân, nhưng điều kiện kinh tế gia đình rất khó khăn, muốn mua nhà ở xã hội cũng không được…

Việc triển khai gói hỗ trợ xây dựng dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân của Chính phủ trong thời điểm hiện nay là vô cùng cần thiết, góp phần tăng nguồn cung về nhà ở xã hội, giúp giảm mất cân đối thị trường bất động sản. Để tạo điều kiện cho cả chủ đầu tư dự án lẫn người mua nhà, rất cần sự chung tay của cấp có thẩm quyền và ngành chức năng trong việc tháo gỡ “điểm nghẽn” còn tồn tại.