Thời luận 04:45, 20/03/2023 GMT+7

Vào trung tuần tháng 4 tới đây, dân số nước ta sẽ đạt 100 triệu người. Đây là số liệu dự báo của Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư). Việt Nam trở thành quốc gia thứ 3 ở khu vực Đông Nam Á (sau Indonesia và Philippines) và thứ 15 trên thế giới có quy mô dân số từ 100 triệu người trở lên. Điều này mở ra nhiều cơ hội thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, song cũng đặt ra không ít thách thức trong công tác hoạch định cơ chế, chính sách nhằm phát huy tối đa lợi thế nguồn nhân lực.

Trong quá trình phát triển, hầu hết các quốc gia trên thế giới đều xem nguồn nhân lực là tài sản quan trọng, là “chìa khóa” thúc đẩy sự phát triển. Theo phân tích của các chuyên gia, dân số nước ta đang ở giai đoạn “dân số vàng” khi tỷ lệ người trong độ tuổi lao động chiếm khoảng 70%. Với một lực lượng lao động dồi dào, cộng với tinh thần cần cù, sáng tạo sẽ tạo thành động lực, “đòn bẩy” phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Đồng thời, Việt Nam sẽ tạo nên sức hút mạnh mẽ đối với các nhà đầu tư, là thị trường nhiều tiềm năng bởi quy mô dân số lớn so với nhiều nước trong khu vực.

Theo số liệu của ngành chức năng, mỗi năm nước ta có hơn 1 triệu người bước vào độ tuổi lao động. Tuy nhiên, số lao động qua đào tạo chỉ đạt khoảng trên dưới 70%, trong đó số người có bằng cấp, chứng chỉ chỉ đạt dưới 30%. Nhiều lao động mặc dù được đào tạo song không đáp ứng yêu cầu ngành nghề, dẫn đến năng suất lao động thấp. Lực lượng lao động có trình độ kỹ thuật, tay nghề cao… còn hạn chế cả về số lượng và chất lượng, chưa đáp ứng nhu cầu của thị trường. Câu chuyện “thừa thầy, thiếu thợ” vẫn nóng hổi tính thời sự.

Một vấn đề đáng quan tâm là năng suất lao động. Ông cha ta đã đúc kết “quý hồ tinh, bất quý hồ đa”. Câu này có nghĩa là dù ít mà chất lượng vẫn quý hơn nhiều nhưng không chất lượng. Thế nhưng hiện nay, năng suất lao động của nước ta chỉ cao hơn các nước Campuchia, Myanmar và Lào. Còn so với các nước Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore, Malaysia… thì chênh lệch quá xa. Vì vậy, để thúc đẩy sự phát triển, ngoài nhân tố nguồn lao động dồi dào thì các bộ, ngành, địa phương phải xây dựng chương trình, kế hoạch, giải pháp cụ thể để đào tạo nguồn nhân lực. Đồng thời ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật vào quá trình sản xuất nhằm tăng năng suất lao động.

Tăng dân số vừa tạo ra nhiều cơ hội, động lực song cũng sẽ kéo theo không ít thách thức, hệ lụy. Thực tế cho thấy, vấn đề tăng dân số ở nước ta không đồng đều giữa các khu vực, vùng miền và giữa các nhóm đối tượng. Có một nghịch lý là các vùng, các gia đình có điều kiện kinh tế còn khó khăn thì tỷ lệ sinh vẫn ở mức cao. Trong khi ở các thành phố, gia đình có điều kiện kinh tế khá giả thì nảy sinh tâm lý… ngại sinh con. Bên cạnh đó là tình trạng mất cân bằng giới tính đang có xu hướng gia tăng. Tuổi thọ bình quân được nâng lên song không tỷ lệ thuận với số năm sống khỏe mạnh. Tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống vẫn còn tồn tại trong một số cộng đồng dân tộc ít người… Để giải quyết những vấn đề này cần có chiến lược mang tính đồng bộ, lâu dài và sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở. Nếu không, đây sẽ trở thành lực cản, là gánh nặng cho Nhà nước bởi phải tăng nguồn lực, kinh phí đầu tư cho giáo dục, đào tạo, y tế và các chế độ an sinh, phúc lợi xã hội.

Tính đến cuối năm 2022, dân số của Bình Phước hơn 1,034 triệu người. Nằm trong vùng Đông Nam Bộ, Bình Phước đang trở thành điểm đến hấp dẫn của nhiều nhà đầu tư. Cũng như các địa phương khác, lực lượng lao động dồi dào là nhân tố quan trọng trong quá trình phát triển của tỉnh. Chúng ta cần tận dụng, nắm bắt cơ hội để phát huy lợi thế nguồn nhân lực nhằm thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XI đã đề ra.