Thời luận 04:16, 06/03/2023 GMT+7

Mới đây, Cục Trồng trọt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có công văn gửi sở nông nghiệp và phát triển nông thôn các tỉnh, thành phố phía Nam về việc chỉ đạo phát triển cây sầu riêng tại các địa phương này. Theo đó, việc tăng diện tích một cách ồ ạt, thiếu kiểm soát, theo phong trào, không theo định hướng và khuyến cáo của các cơ quan quản lý, cơ quan chuyên môn sẽ dẫn đến hệ lụy khó lường. Nguy cơ cung vượt quá cầu, dư thừa dẫn đến giá bán giảm gây thiệt hại kinh tế cho nhà nông đầu tư trồng sầu riêng. Đặc biệt, việc phát triển loại cây được đánh giá là “khó tính” này ở những vùng có điều kiện không thuận lợi về thổ nhưỡng, nguồn nước sẽ làm giảm năng suất, chất lượng sầu riêng của Việt Nam.

Để giải quyết bài toán phát triển “nóng” diện tích trồng sầu riêng, các địa phương cần tập trung tuyên truyền, phổ biến nhằm từng bước thay đổi thói quen, nhận thức sản xuất theo phong trào. Thay vì tăng diện tích, sản lượng, cần tập trung tổ chức lại sản xuất, liên kết, chuẩn hóa quy trình sản xuất từ khâu canh tác, thu hoạch đến chế biến, vận chuyển, phân phối nhằm nâng cao giá trị gia tăng. Xây dựng cơ chế, chính sách nhằm thu hút doanh nghiệp đầu tư cơ sở chế biến liên kết với nông dân, áp dụng quy trình công nghệ canh tác tiên tiến, an toàn. Đồng thời, tăng cường quản lý, kiểm tra chất lượng giống cây sầu riêng.

Theo số liệu của ngành chức năng, đến cuối năm 2022, Bình Phước có 4.802 ha sầu riêng, tăng 1.364 ha so với năm 2021. Với giá trị kinh tế cao, nhiều nông dân đã trở thành tỷ phú nhờ trồng sầu riêng. Song, cũng như nhiều mặt hàng nông sản khác, thị trường tiêu thụ chủ yếu vẫn là Trung Quốc. Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế thì thị trường này tiềm ẩn nhiều diễn biến khó lường. Nhiều thời điểm, họ thu mua ồ ạt với giá cao tạo nên những “cơn sốt”. Nông dân thấy mặt hàng nào được giá thì đầu tư trồng, bất chấp khuyến cáo của cơ quan chức năng. Các loại cây ăn trái, cây công nghiệp thường có chi phí đầu tư cao, thời gian kiến thiết cơ bản dài, phải mất từ 3-5 năm mới cho thu hoạch. Khi diện tích, sản lượng tăng vượt nhu cầu tiêu thụ của thị trường thì xảy ra tình trạng “hạ nhiệt”, rớt giá. Câu chuyện giá cam sành thu mua tại vườn chỉ từ 1.000-3.000 đồng/kg khu vực các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long khiến nhiều nông dân lỗ nặng vẫn còn nóng bỏng tính thời sự.

Phát triển nông nghiệp nói chung phải theo quy hoạch vùng, đầu tư theo chiều sâu để tăng năng suất, chất lượng; quan tâm đến công tác chế biến, bảo quản. Đồng thời chú trọng phát triển thương hiệu, mở rộng thị trường. Nếu không, điệp khúc “trồng - chặt, chặt - trồng” cứ lặp đi lặp lại trở thành bài học “biết rồi, khổ lắm, nói mãi”.