Thời luận 04:48, 04/01/2023 GMT+7

Và rất nhiều con số trong thông báo kết luận khiến hàng triệu phụ huynh trong cả nước bức xúc: Tỷ lệ chiết khấu sách giáo khoa lên tới 25%, còn cao hơn so với một số mặt hàng độc quyền. Tự ý tăng 17% giá giấy in, đội lên cao gấp 1,7 lần so với giá nhập khẩu. Xây dựng giá trần gói thầu in theo cách tăng thêm 5%.

Cùng với các con số đó là nhiều nội dung khác, như: Nhiều năm liền nhà xuất bản chỉ thu thập báo giá của một số nhà thầu cung cấp giấy in. Vi phạm quy định về đăng ký giá sách giáo khoa. Xây dựng mức giá để đăng ký giá sai so với hướng dẫn cấp có thẩm quyền. Phát hành sách qua nhiều bước trung gian... Không đấu thầu, độc quyền và thao túng giá sách…

Chỉ điểm qua một vài con số, một vài nội dung như đã nêu trên cho thấy giá sách giáo khoa được đội lên như thế nào. Nghiêm trọng hơn, còn là cố ý làm trái để trục lợi. Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị chuyển 2 vụ việc sang Bộ Công an xử lý, gồm: Hướng dẫn sử dụng sách bài tập, sách tham khảo có dấu hiệu "lợi ích nhóm" giữa Bộ Giáo dục và Đào tạo, là cơ quan quản lý nhà nước, với nhà xuất bản trong việc in, phát hành sách bài tập. Lựa chọn nhà thầu cung cấp giấy in để sản xuất sách giáo khoa theo phương thức chào hàng cạnh tranh của nhà xuất bản có nhiều dấu hiệu bất thường, chưa đảm bảo công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.

Một ví dụ: Ai có con đi học cũng nhận thấy, sách được thiết kế có phần bài tập đi kèm, học sinh phải làm bài tập vào phần bài giải, tất nhiên cuốn sách đó chỉ sử dụng 1 lần duy nhất. Nếu tách ra thành 2 cuốn sách giáo khoa và sách bài tập, hoặc bài tập tự học sinh lựa chọn tập vở hay sách để làm thì sách giáo khoa có thể sử dụng lại và bài tập có nhiều cách để học, sẽ tiết kiệm được một khoản khiến nhiều người ngạc nhiên. Mỗi năm chỉ cần xuất bản 1 triệu cuốn sách giáo khoa, xã hội đã tiêu tốn 1.000 tỷ đồng. Trong khi cả nước có hàng triệu học sinh, nhiều môn học và trong nhiều năm liền, con số này không biết lớn đến mức nào.

Nhiều năm liền phụ huynh, chuyên gia, cử tri, nhân dân phản ánh, bức xúc, đại biểu Quốc hội chất vấn... Thế nhưng, lạ là mỗi năm học trôi qua, giá sách không những chưa bao giờ trở lại giá trị thực mà lại ngày một tăng. Và bây giờ, những câu “tại sao” được hàng trăm, hàng ngàn lần đặt ra trong nhiều năm qua đã được Thanh tra Chính phủ trả lời phần nào. Đau xót hơn, cùng với hàng ngàn tỷ đồng "không cánh mà bay" vào túi những kẻ tham lam, giai đoạn này lại có hơn 16.000 giáo viên phải nghỉ việc, chuyển việc vì lương không đủ sống...

Những cán bộ thoái hóa, biến chất sẽ bị xử lý. Người phạm tội sẽ bị pháp luật trừng trị. Thế nhưng không chỉ như vậy, không chỉ là những con số hàng ngàn tỷ đồng mà lớn hơn rất nhiều, đó là niềm tin của cộng đồng, của xã hội, của bậc phụ huynh đối với một không gian thường được biết đến, được yêu cầu phải trong sáng, đó là không gian giáo dục, không gian sư phạm.

Như một số ngành, một số địa phương, đơn vị trong thời gian qua, lò đã nóng lên ở ngành giáo dục. Sự bức xúc mỗi mùa khai trường rồi sẽ được giải quyết thỏa đáng. Không gian sư phạm, không gian giáo dục rồi sẽ sạch sẽ hơn. Hy vọng những lĩnh vực khác, ngành khác, địa phương khác, đơn vị khác, phạm vi khác cũng thế. Sự tham lam nào, vi phạm nào cũng sẽ được xử lý nghiêm theo tinh thần của cuộc chiến chống tham nhũng của Đảng và Nhà nước ta đang quyết tâm đấu tranh hiện nay.