Thời luận 19:55, 03/01/2023 GMT+7

Và Việt Nam cũng không ngoại lệ. Ngày 20-12-2022, Sở Công Thương thành phố Đà Nẵng đã ban hành Văn bản số 3032/SCT-QLTM khuyến cáo các trung tâm thương mại, siêu thị, chuỗi cửa hàng tiện lợi, ban quản lý các chợ trên địa bàn thành phố tăng cường thông tin, tuyên truyền về thủ đoạn của các đối tượng tiêu thụ, lưu hành tiền giả để người dân, khách hàng cảnh giác, đề phòng, không trở thành nạn nhân của các đối tượng tiêu thụ tiền giả. Theo khuyến cáo này, các đối tượng làm giả nhiều loại đồng tiền khác nhau nhưng trong đó sử dụng phổ biến nhất là tờ tiền mệnh giá 500.000 đồng.

Thủ đoạn thực hiện của các đối tượng này là sử dụng tờ tiền thật mệnh giá 20.000 đồng đè lên tờ 500.000 đồng giả để mua hàng hóa rồi được thối lại tiền thật. Nhiều trường hợp là nạn nhân cho biết rằng, ban đầu rất khó nhận ra điều bất thường từ hành vi của kẻ gian, tuy nhiên, sau đó nhận thấy tờ tiền polymer 500.000 đồng khi nhàu lại thì nhăn và không phẳng ra như những tờ khác, lúc đó mới biết là tiền giả và trình báo cơ quan công an. Hành vi làm, tàng trữ và lưu hành tiền giả không những gây thiệt hại nghiêm trọng và ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh xã hội, mà còn gây suy giảm niềm tin nơi người dân với bộ máy chính quyền.

Vì vậy, ở bất cứ quốc gia nào cũng có chế tài để ngăn chặn và xử lý hành vi này. Theo pháp luật Việt Nam, hành vi lưu hành tiền giả, đưa tiền giả vào sử dụng để thanh toán, trao đổi và bất kỳ ai thực hiện hành vi này đều có thể bị truy tố trách nhiệm hình sự. Cụ thể, tại Điều 207 Bộ luật Hình sự 2015 quy định: Người nào làm, tàng trữ, vận chuyển, lưu hành tiền giả thì bị phạt tù từ 3 đến 7 năm. Phạm tội trong trường hợp tiền giả có giá trị tương ứng từ 5 đến dưới 50 triệu đồng thì bị phạt tù từ 5 đến 12 năm. Phạm tội trong trường hợp tiền giả có giá trị tương ứng từ 50 triệu đồng trở lên thì bị phạt tù từ 10 đến 20 năm hoặc tù chung thân.

 Như vậy, một trong những yếu tố cấu thành tội đó chính là lỗi. Do đó, tùy vào trường hợp sẽ xem xét rằng người vi phạm cố ý hay vô ý mà truy cứu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, dù là người vô ý sử dụng tiền giả mà không biết đó là giả thì vẫn phạm tội nhưng với mức phạt nhẹ hơn. Lý do là dù người đó không thấy trước nhưng đây là trách nhiệm của họ và có đủ năng lực nhận biết. Chỉ trường hợp không bị truy cứu trách nhiệm hình sự khi người đó chưa đủ độ tuổi nhận thức và không bị mất năng lực hành vi dân sự hoặc chứng minh hoàn toàn mình vô tội và không có lỗi.

Luật pháp quy định là vậy, nhưng vì cái lợi trước mắt nên vẫn có không ít kẻ cố tình phạm tội, nhất là vào các dịp lễ, tết khi nhu cầu mua sắm tăng cao. Vì vậy, mọi người dân cần chú ý về việc giao dịch tiền có mệnh giá lớn và có dấu hiệu bất thường về hành vi người sử dụng hoặc tiền giả có dấu hiệu khác biệt cần thông báo đến cơ quan có thẩm quyền để được xử lý. Tuy nhiên, biện pháp hiệu quả nhất là Nhà nước cần mở rộng và khuyến khích các hình thức giao dịch không sử dụng tiền mặt, đồng thời xử lý nghiêm đối với loại tội phạm này.