Thời luận 07:57, 14/09/2022 GMT+7

Theo đó, phạt tiền từ 500 ngàn đến 1 triệu đồng đối với hành vi vứt, thải, bỏ rác thải, đổ nước thải không đúng nơi quy định tại khu chung cư, thương mại, dịch vụ hoặc nơi công cộng. Phạt tiền từ 1 đến 2 triệu đồng đối với hành vi vứt, thải, bỏ rác thải trên vỉa hè, lòng đường hoặc vào hệ thống thoát nước thải đô thị hoặc hệ thống thoát nước mặt; đổ nước thải không đúng quy định trên vỉa hè, lòng đường phố; thải bỏ chất thải nhựa phát sinh từ sinh hoạt vào ao hồ, kênh rạch, sông, suối, biển.

Việc phân loại chất thải đã được quy định tại Luật Bảo vệ môi trường 2020. Tuy nhiên, theo Nghị định số 45/2022/NĐ-CP, thì từ ngày 25-8-2022, nếu hộ gia đình không phân loại rác đúng quy định sẽ bị xử phạt. Quy định mới này nhằm thúc đẩy quá trình phân loại rác tại nguồn, với những điều khoản liên quan đến thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt, xử lý ô nhiễm môi trường, tận dụng tài nguyên có thể tái chế. Để quy định nêu trên thực sự đi vào cuộc sống thì các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cần làm rõ một số vấn đề như: Việc phân loại các loại rác thải được thực hiện với quy trình như thế nào? Từng loại rác thải sẽ được xử lý ra sao? Việc xử lý các hành vi vi phạm có được thực hiện nghiêm hay không?

Trên đây là những điểm mà cho đến nay các cơ quan chức năng hay những người có thẩm quyền chưa trả lời được. Nếu những vấn đề nêu trên chưa được quy định rõ ràng, cụ thể thì việc áp dụng các chế tài xử phạt sẽ không hiệu quả vì không phù hợp với thực tiễn, mặt khác còn gây phiền hà cho người dân. Trong khi đó, người dân vẫn có thói quen bỏ chung các loại rác vào một chỗ hoặc bao đựng. Thực tế hiện có nhiều người dân, nhất là ở các vùng nông thôn không nhận biết được đâu là rác hữu cơ, rác vô cơ, rác có thể tái chế và từng loại rác thì phải phân loại như thế nào? Do đó, các cấp chính quyền, cơ quan chức năng cần có hướng dẫn cụ thể, rõ ràng và phù hợp với thực tế của địa phương.

Cụ thể phải có sự vận động, tuyên truyền bằng nhiều hình thức trên các phương tiện thông tin truyền thông và có các tờ rơi phát về tổ dân phố. Trên cơ sở đó, tổ dân phố hay khu dân cư sẽ thông báo tới từng hộ gia đình để nắm bắt quy trình phân loại rác. Một khi các cơ quan chức năng làm tốt việc này thì khi chế tài xử phạt có hiệu lực sẽ tránh được việc người dân vô tình bị phạt oan vì thiếu thông tin. Nhiều ý kiến cho rằng, việc thực hiện phân loại rác tại nguồn có thể tổ chức thực hiện thí điểm, sau đó nhân rộng cách làm hay. Ví dụ như người dân sẽ mua các túi rác được phân biệt bởi màu sắc, khối lượng, qua đó tạo điều kiện thuận lợi cho đơn vị thu gom, phân loại để đưa vào nhà máy phù hợp. Mặt khác, cân nặng của các túi rác sẽ giúp cho việc phát hiện vi phạm về phân loại dễ dàng hơn vì khối lượng của các loại rác là khác nhau.

Vấn đề đặt ra ở đây là các cấp chính quyền, cơ quan chức năng cần có giải pháp cụ thể, đồng thời từng bước tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc và quan trọng hơn là phải có lộ trình rõ ràng. Có như vậy thì quy định nêu trên mới đạt được hiệu quả cao, góp phần làm thay đổi diện mạo khu dân cư theo hướng văn minh, hiện đại.