Thời luận 04:52, 14/09/2022 GMT+7

Theo số liệu của cơ quan chức năng, năm học 2022-2023, cả nước thiếu khoảng 101.745 giáo viên. Trong đó, Thanh Hóa thiếu 10.276 giáo viên, Hà Nội thiếu 10.265 giáo viên, Nghệ An thiếu gần 8.000 giáo viên, TP. Hồ Chí Minh thiếu hơn 5.200 giáo viên, Bình Dương thiếu hơn 3.000 giáo viên. Tiếp đến là Thái Nguyên, Quảng Nam, Quảng Ngãi… Bình Phước còn thiếu 1.500 giáo viên, bình quân mỗi huyện, thị xã, thành phố thiếu 136 giáo viên.

Con số 1.500 giáo viên còn thiếu của Bình Phước, nếu so sánh với số lượng các tỉnh, thành thiếu nhiều trong cả nước có phải là lớn? Nếu chỉ nhìn con số đó, bình quân 63 tỉnh, thành trong cả nước, Bình Phước ở mức thấp. Thế nhưng nếu nhìn nhận một cách toàn diện, vấn đề không như vậy. Đơn giản là bởi dân số cả nước 96 triệu người, trong khi dân số Bình Phước chỉ 1 triệu người. Tính số giáo viên còn thiếu trên tổng số dân, Bình Phước thuộc nhóm cao nhất cả nước chứ không phải ở mức thấp như đã nêu.

Thiếu giáo viên trong cả nước nói chung và với Bình Phước nói riêng không phải là vấn đề mới. Bởi lẽ, câu chuyện Bình Phước thiếu giáo viên đã được đặt ra ngay từ năm tỉnh được tái lập (năm 1997). Và trước đó, tỉnh Sông Bé từ khi được thành lập năm 1976 cũng đã luôn thiếu giáo viên, hay trước đó nữa là từ khi giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước năm 1975. Trên phạm vi toàn quốc cũng trong tình trạng tương tự.

Tại sao ngành giáo dục lại luôn thiếu giáo viên, trong khi có ngành luôn thừa, có ngành lúc thừa lúc thiếu? Câu chuyện thiếu giáo viên đã đặt ra nhiều vấn đề để ổn định nhân lực ngành giáo dục về lâu về dài, như chế độ lương và chính sách, những bất cập liên quan đến tuyển dụng, môi trường làm việc của ngành giáo dục...

Và những vấn đề này đã được đặt ra từ nhiều thập kỷ qua. Thế nhưng qua nhiều năm, qua nhiều nhiệm kỳ, qua nhiều thế hệ, nhiều chu kỳ đào tạo giáo viên vẫn chưa được khắc phục triệt để và có thể sẽ còn kéo dài trong nhiều năm tới nếu không sớm có giải pháp căn cơ, mang tính chiến lược, bền vững. Hệ lụy này sẽ tiếp nối hệ lụy kia, đào tạo sư phạm, đào tạo giáo viên và chất lượng giáo dục cả nước sẽ đứng trước nhiều vấn đề ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng học đường, xa hơn nữa là chất lượng lao động, chất lượng các thế hệ tiếp nối sau này.

Những năm 80, 90 của thế kỷ trước, chuẩn một lớp học có 40 học sinh, 40-50 học sinh cũng được và thường xuyên xảy ra. Từ những năm 2000, con số này dần được rút lại là 35 học sinh, một số địa phương, một số trường có chuẩn cao chỉ còn 30 học sinh/lớp hay thấp hơn. Kéo theo đó, nhu cầu về giáo viên cũng nhiều lên…

Có thể thấy mỗi thời điểm, giáo dục cũng như tất cả các mặt khác của cuộc sống đều đặt ra những yêu cầu khác nhau, chuẩn khác nhau và quy luật tất yếu thế hệ sau luôn đặt ra yêu cầu cao hơn thế hệ trước. Đi ngược quy luật này, thế hệ sau mà lại có chuẩn thấp hơn thế hệ trước thì sẽ kéo lùi sự phát triển, trở thành lực cản của sự phát triển. Vì thế, ngành giáo dục cũng như tất cả các mặt khác, lĩnh vực khác, ngành khác, nếu không nắm bắt kịp thời yêu cầu đặt ra, không đáp ứng được chuẩn mới và đặt ra chuẩn mới cao hơn thì sẽ phải chật vật, cù cưa với cuộc sống.