Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á được thành lập vào tháng 8-1967. Thời điểm này, cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta đã bước sang một giai đoạn mới, đầy ác liệt; nhiều quốc gia trong khu vực bị chia rẽ bởi cuộc chiến tranh phi nghĩa của Mỹ tại Việt Nam. Chính vì vậy, sự ra đời của Cộng đồng ASEAN là cột mốc lịch sử đối với các nước trong khu vực; là điểm khởi đầu cho tiến trình liên kết sâu rộng về các lĩnh vực như thể thao, văn hóa, xã hội, kinh tế và chính trị... góp phần cho mục tiêu hòa bình, ổn định và phát triển không chỉ riêng trong khối ASEAN mà còn cả khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Việt Nam trở thành thành viên thứ 7 của Cộng đồng ASEAN vào tháng 7-1995.
Kể từ khi tham gia ASEAN, Việt Nam đã thể hiện vai trò, vị trí của mình trong cộng đồng, cùng các nước thành viên xóa bỏ những rào cản, vượt qua bất đồng để chung tay hợp tác trên mọi phương diện. Sự hợp tác của các nước đã góp phần xây dựng ASEAN thành một cộng đồng đoàn kết, giàu bản sắc, vững mạnh và ngày càng phát triển về nhiều mặt. Là một thành viên năng động, đầy trách nhiệm, Việt Nam luôn thực hiện nghiêm các cam kết và nghĩa vụ thành viên của mình. Đặc biệt, trong 5 kỳ đảm nhiệm Chủ tịch ASEAN, Việt Nam đã thể hiện bản lĩnh, năng lực lãnh đạo quyết đoán và hiệu quả để thúc đẩy tất cả nước thành viên cùng chung tay thực hiện các mục tiêu và những ưu tiên quan trọng về xây dựng cộng đồng.
Với đường lối đối ngoại tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ chủ động, Việt Nam đã tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng. Luôn thể hiện là một đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm, Việt Nam đã tạo được niềm tin, uy tín của mình đối với các nước và đối tác trên thế giới. Đồng thời, Việt Nam tích cực tham gia các tổ chức quốc tế, diễn đàn đa phương, liên khu vực và toàn cầu, đăng cai tổ chức các sự kiện quốc tế quan trọng, trúng cử vào vị trí quan trọng của các cơ chế quốc tế để xây dựng cộng đồng ASEAN hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển.
Thời gian qua, nền kinh tế thế giới và khu vực gặp nhiều khó khăn, thách thức vì dịch bệnh, nhiều cuộc xung đột vũ trang, chiến tranh thương mại diễn ra, nhưng Việt Nam đã thích ứng nhanh trong điều kiện mới, đưa kinh tế phát triển mạnh. Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 bùng phát, Việt Nam vừa thực hiện chính sách ngoại giao vắc xin vừa tích cực hỗ trợ các nước trong và ngoài ASEAN kiềm chế thành công sự lây lan của vi rút SARS-CoV-2. Hiện Việt Nam đang đẩy mạnh tiến trình hội nhập và được quốc tế nhìn nhận là một nhân tố tích cực ở khu vực cũng như trên thế giới. Đặc biệt, với những thành công trong kiểm soát dịch Covid-19, kinh tế phát triển tốt và có nền chính trị ổn định... Việt Nam tiếp tục nâng cao vị thế trên trường quốc tế.
Nhìn lại chặng đường 27 năm tham gia ASEAN, Việt Nam đã có nhiều đóng góp to lớn cho sự phát triển của hiệp hội; đưa ASEAN thực sự trở thành đại diện cho khu vực Đông Nam Á trên trường quốc tế. Những nỗ lực này đã giúp tăng cường vị thế quốc tế của ASEAN nói chung và Việt Nam nói riêng trên tất cả khía cạnh.
