Hiện nay, theo quy định của Luật Đất đai năm 2013, căn cứ để giao đất, cho thuê đất là kế hoạch sử dụng đất hằng năm của cấp huyện đã được UBND cấp tỉnh phê duyệt và nhu cầu sử dụng đất thể hiện trong dự án đầu tư, đơn xin giao đất, thuê đất. Cụ thể, tại Điều 52 có quy định: Căn cứ để giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất: Kế hoạch sử dụng đất hằng năm của cấp huyện đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt. Nhu cầu sử dụng đất thể hiện trong dự án đầu tư, đơn xin giao đất, thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất. Tuy nhiên, quy định nêu trên đã được bãi bỏ trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) và thay vào đó bằng quy định dựa trên kết quả cuối cùng của phiên đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất.
Cụ thể, theo quy định tại Điều 64, 65 thì giao đất, cho thuê đất thông qua hình thức đấu thầu dự án có sử dụng đất và phải thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất đối với trường hợp Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất. Đồng thời, dự luật cũng quy định cụ thể về đất được lựa chọn để thực hiện đấu thầu dự án có sử dụng đất phải đảm bảo các điều kiện: Phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt; Thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng; Mục đích sử dụng đất theo quy hoạch có giá trị quyền sử dụng đất cao hơn giá trị sử dụng đất theo mục đích sử dụng đất hiện trạng… Đặc biệt, để tạo thuận lợi cho việc thực hiện chính sách xã hội của Nhà nước, dự luật đã đưa ra 10 trường hợp giao đất, cho thuê đất thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất.
Việc sửa đổi, bổ sung các quy định nêu trên không chỉ góp phần tạo sự ổn định, minh bạch, công bằng xã hội trong hoạt động giao đất, cho thuê đất, đảm bảo lợi ích của Nhà nước và lợi ích của người sử dụng đất mà còn nâng cao trách nhiệm của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Đồng thời, quy định nêu trên còn tạo điều kiện cho mọi công dân, tổ chức, doanh nghiệp được tiếp cận đất đai một cách công bằng và minh bạch. Đặc biệt, với việc đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án sẽ tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước, qua đó còn huy động nguồn lực xã hội đối với các dự án đầu tư có tính chất điểm nhấn, động lực phát triển về hạ tầng đồng bộ.
Trong điều kiện đất đai thuộc sở hữu toàn dân thì quyền sử dụng đất là một loại hàng hóa đặc biệt, phải được lưu thông trên thị trường bằng nhiều cách thức, trong đó có đấu giá như các loại tài sản khác. Vì vậy, việc tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất công khai, dân chủ sẽ tạo ra người thực, giá thực, hạn chế tình trạng nhiễu loạn thông tin gây hoang mang, dao động cho các chủ thể có nhu cầu sử dụng đất, tạo điều kiện cho thị trường bất động sản phát triển lành mạnh, ổn định và bền vững. Do đó, khi đã được Quốc hội thông qua, Luật Đất đai sửa đổi sẽ ngăn chặn những sai phạm trong quản lý đất đai, đồng thời tạo hành lang pháp lý vững chắc, nguồn lực to lớn cho công cuộc đổi mới toàn diện đất nước trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế.
