Thời luận 05:01, 02/08/2022 GMT+7

Dự thảo luật này gồm 237 điều, trong đó giữ nguyên 48 điều; sửa đổi, bổ sung 153 điều; bổ sung mới 36 điều và bãi bỏ 8 điều. 

Một trong những điểm mới nhận được sự đồng thuận cao của cử tri cả nước là dự thảo luật đã đề cao tính công khai, minh bạch, bình đẳng trong giao đất, cho thuê đất. Đặc biệt, nếu dự thảo được Quốc hội thông qua thì sau khi có hiệu lực, việc giao đất, cho thuê đất chủ yếu thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất nhằm tăng thu ngân sách và huy động các nguồn lực xã hội đối với các dự án đầu tư có tính chất điểm nhấn, động lực phát triển, có yêu cầu về hạ tầng đồng bộ, về kiến trúc. Để chủ trương này đi vào cuộc sống, dễ thực thi, dự thảo luật cũng đã quy định các tiêu chí cụ thể đối với trường hợp giao đất, cho thuê đất thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất và không thông qua đấu giá, đấu thầu.

Dự luật cũng quy định rõ các trường hợp cho thuê đất trả tiền một lần, cho thuê đất trả tiền hằng năm để đảm bảo dễ thực thi, dễ kiểm tra, dễ giám sát và nguồn thu ổn định, tạo điều kiện cho người sử dụng đất chủ động hạch toán sản xuất - kinh doanh. Tuy nhiên, để công tác quản lý đất đai có hiệu quả, đồng thời phát huy tính chủ động, sáng tạo của UBND cấp tỉnh, dự luật đã phân cấp thẩm quyền cho các địa phương trong quản lý, sử dụng đất đai trên địa bàn. Bên cạnh đó, dự luật cũng thiết lập các cơ chế quản lý thống nhất của Trung ương thông qua quy định về hệ thống thông tin đất đai, cơ sở dữ liệu về đất đai thống nhất tập trung quản lý mọi biến động của từng thửa đất; các cơ chế kiểm soát việc thực hiện thẩm quyền về phân cấp như thanh tra, kiểm tra, kiểm soát, yêu cầu cập nhật các biến động về quản lý của địa phương về Trung ương, các cơ chế giám sát của Quốc hội, HĐND, MTTQ Việt Nam trong tổ chức thực thi chính sách, pháp luật ở từng cấp.

Đặc biệt, dự luật đã sửa đổi, bổ sung nhiều chế tài bắt buộc phải thực hiện công khai, minh bạch trong thu hồi đất thông qua quy định cụ thể về thẩm quyền, điều kiện, tiêu chí thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Theo đó, việc thu hồi đất chỉ được triển khai thực hiện sau khi hoàn thành bố trí tái định cư, trừ trường hợp tái định cư tại chỗ. Cụ thể, tại điểm b khoản 4 Điều 74 trong dự thảo luật quy định rõ: Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng có trách nhiệm phối hợp với UBND cấp xã phổ biến và niêm yết công khai quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại trụ sở UBND cấp xã và địa điểm sinh hoạt chung của khu dân cư nơi có đất thu hồi; gửi quyết định bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đến từng người có đất thu hồi, trong đó ghi rõ về mức bồi thường, hỗ trợ, bố trí nhà hoặc đất tái định cư (nếu có), thời gian, địa điểm chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ; thời gian bố trí nhà hoặc đất tái định cư (nếu có) và thời gian bàn giao đất đã thu hồi cho tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng…

Với quy định nêu trên, dự luật không những giải quyết hài hòa lợi ích giữa người sử dụng đất, Nhà nước, nhà đầu tư thông qua chính sách bồi thường, giải quyết vấn đề an sinh bền vững cho người có đất bị thu hồi, mà còn tránh được tình trạng khiếu kiện kéo dài về sau.