2022 GMT+7

Công cụ “trị” độc đoán và dân chủ hình thức

Trần Phương

Thứ 4, 15/06/2022 | 09:02:25

BPO - Hôm qua 14-6, Quốc hội đã thảo luận ở hội trường về dự án Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở. Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, đây là dự án luật có đối tượng tác động rộng, đa dạng, nhiều chủ thể, có ý nghĩa chính trị - xã hội hết sức sâu sắc. Phương pháp tiếp cận, cách thiết kế của dự án luật đã lấy vai trò chủ thể chủ đạo, trung tâm là nhân dân. Trước đó, chiều 13-6, tại cuộc họp về công tác điều hành giá các mặt hàng quan trọng, thiết yếu do Phó thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái chủ trì, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Ngọc Thưởng cho biết Bộ GD&ĐT đã nhất trí với giải pháp của Bộ Tài chính, tiếp tục giữ nguyên, không tăng giá dịch vụ giáo dục năm học 2022-2023 trong bối cảnh nhiều mặt hàng tăng giá.

Trong bình luận “Gánh nặng vô hình ngày một hiện hữu” đăng tải cách đây đúng 1 tuần, tác giả bài viết đã nhận định: “Không như các mặt hàng khác, sách giáo khoa hay học phí cũng giống như thuốc chữa bệnh, giá có tăng, giảm như thế nào phụ huynh cũng phải mua, phải nộp cho con em mình và không thể trả giá. Thế nên, mặc dù năm học 2022-2023 còn 3 tháng nữa mới bắt đầu, nhưng từ thời điểm này, nhiều phụ huynh đã cảm thấy áp lực khi giá các dịch vụ giáo dục bắt đầu chuyển động tăng lên. Một gánh nặng vô hình đặt lên vai phụ huynh học sinh đang dần hiện hữu, đặc biệt là với những gia đình có 2 con đang đi học… Nên chăng ngành giáo dục xem xét hoãn phương án tăng giá sách giáo khoa, tăng học phí và các dịch vụ giáo dục khác để kinh tế mỗi gia đình phục hồi lại sau đại dịch mới tính tiếp? Có như thế, mục tiêu xã hội học tập như chương trình xây dựng mô hình công dân học tập của Chính phủ vừa ban hành mới có thể đạt được”.

Một tuần trước, không chỉ phụ huynh có con em đang đi học, trong mọi ngõ ngách của cuộc sống ở đâu cũng nóng lên với câu chuyện các nhà xuất bản niêm yết giá sách giáo khoa năm học 2022-2023 với mức tăng đột biến, gấp khoảng 2-3 lần so với năm học 2021-2022 tùy bộ sách. “Ăn theo” giá sách giáo khoa là giá đồ dùng học tập và nhiều loại chi phí khác cũng tăng tương tự. Cùng thời điểm này, một số sở GD&ĐT và trường đại học, cao đẳng trong cả nước cũng công bố giá học phí… tăng tương tự như tăng giá sách giáo khoa.

Tất cả chi phí này, gọi chung lại là chi phí dịch vụ giáo dục, “không hẹn mà gặp” trong một dàn đồng ca cùng ca bài mang tên “TĂNG GIÁ”. Ngột ngạt hơn khi bài ca này lại được cất lên trong bối cảnh cả nước đang chịu tác động nặng nề bởi giá xăng dầu tăng cao, ảnh hưởng đến mọi mặt đời sống.

Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở mới được Quốc hội thảo luận và chưa ban hành. Thế nhưng quy chế dân chủ và thực hiện dân chủ ở cơ sở đã có từ lâu trong hoạt động của hệ thống hành chính nước ta. Đơn giản bởi đây là vấn đề cơ bản thực hiện quyền làm chủ của nhân dân trong tất cả các nền hành chính.

Báo chí, diễn đàn Quốc hội phản ánh ý kiến của nhân dân về việc tăng giá dịch vụ giáo dục. Rất may mắn, lần này cơ quan chức năng - cụ thể là Bộ GD&ĐT và Bộ Tài chính đã lắng nghe. “Dân chủ ở cơ sở” được thể hiện.

Trong hệ thống hành chính, có rất nhiều vấn đề cần phải thực hiện “dân chủ ở cơ sở”. Điều này còn được lập thành quy chế quy định rất rõ bắt buộc phải thực hiện. Thế nhưng, thực tế không phải nơi nào, ngành nào, tổ chức nào, cơ quan nào cũng thực hiện dân chủ ở cơ sở một cách thực chất. Ở rất nhiều nơi, dân chủ ở cơ sở chỉ là hình thức.

Đối lập với dân chủ là độc đoán. Hy vọng rằng, Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở sẽ sớm được ban hành và có công cụ đủ mạnh “trị” được sự độc đoán trong hệ thống hành chính hiện nay, cũng như loại bỏ được dân chủ hình thức. Có như thế mới không xảy ra những trường hợp “Ai cũng hiểu chỉ một người/một ngành không hiểu” như từng xảy ra thời gian vừa qua ở nhiều nơi với nhiều vấn đề, ở nhiều phạm vi khác nhau.