Thời luận 20:32, 07/06/2022 GMT+7

BPO - Ngày 3-6 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 677/QĐ-TTg phê duyệt chương trình “Xây dựng mô hình công dân học tập giai đoạn 2021-2030”. Mục tiêu của chương trình là thúc đẩy việc học tập suốt đời để con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả... trên cơ sở hình thành mô hình “Công dân học tập” nhằm khuyến khích, tạo cơ hội công bằng, điều kiện thuận lợi cho mọi cá nhân trong tổ chức, đơn vị, gia đình, mọi công dân trong xã hội được tham gia học tập, hướng tới công dân số, đáp ứng yêu cầu của chương trình chuyển đổi số quốc gia và góp phần xây dựng thành công một xã hội học tập. 

Đây là một chiến lược quốc gia mang tính bền vững và hướng tới những giá trị rất nhân văn, tốt đẹp, được nhân dân cả nước mong đợi. Thế nhưng, cũng thời điểm này, một loạt thông tin liên quan lĩnh vực này được công bố đã khiến nhiều người không khỏi băn khoăn sẽ ảnh hưởng rất lớn đến mục tiêu chương trình xây dựng mô hình công dân học tập đặt ra.

Sách giáo khoa tăng giá đột biến. Học phí các cấp học cũng tăng đột biến. Vấn đề này đã làm nóng từ diễn đàn kỳ họp Quốc hội đang diễn ra đến từng gia đình và mọi ngõ ngách của cuộc sống. Trước đó, công bố niêm yết của các nhà xuất bản, giá sách giáo khoa phổ thông mới từ năm học 2022-2023 tăng khoảng 3 lần so với giá sách giáo khoa của năm học 2021-2022. Bên cạnh sách giáo khoa, giá đồ dùng học tập cũng tăng theo tương tự. 

Cùng thời điểm này, nhiều địa phương trong cả nước và nhiều trường đại học cũng công bố dự kiến tăng học phí kể từ năm học tới 2022-2023. Tại Hà Nội, học phí bậc phổ thông và mầm non dự kiến tăng 1,5 đến 3 lần so với năm học 2021-2022, phổ biến ở mức từ 200 đến 300 ngàn đồng/tháng, còn lại một số vùng đặc thù từ 50 đến 200 ngàn đồng/tháng. Thành phố Hồ Chí Minh cũng có kế hoạch tăng học phí tương tự: Bậc mầm non ở nội ô tăng từ 160 và 200 ngàn đồng lên 300 ngàn đồng/trẻ/tháng. Bậc THCS nội ô từ 60 lên 300 ngàn đồng/học sinh/tháng, gấp 5 lần so với trước. Bậc THPT nội ô tăng từ 120 lên 300 ngàn đồng/học sinh/tháng… Bậc đào tạo chuyên nghiệp, các trường đại học trong cả nước cũng đã thông báo mức học phí từ năm học tới, tăng từ 20-80%. Ngoài ra, nhiều khoản phải đóng góp bắt buộc, tự nguyện khác, hay học thêm, học phụ đạo các cấp học… cũng tăng đáng kể. 

Hiện giá xăng dầu đã tăng kỷ lục, giá các mặt hàng tiêu dùng khác cũng tăng theo. Trong khi đó lương, thu nhập của cả xã hội không tăng, thậm chí còn bị ảnh hưởng rất nặng nề sau 2 năm đại dịch Covid-19 tàn phá nền kinh tế toàn cầu.

Không như các mặt hàng khác, sách giáo khoa hay học phí cũng giống như thuốc chữa bệnh, giá có tăng - giảm như thế nào phụ huynh cũng phải mua, phải nộp cho con em mình và không thể trả giá. Thế nên, mặc dù năm học 2022-2023 còn 3 tháng nữa mới bắt đầu, nhưng từ thời điểm này, nhiều phụ huynh đã cảm thấy áp lực khi các dịch vụ giáo dục bắt đầu chuyển động tăng lên. Một gánh nặng vô hình đặt lên vai phụ huynh học sinh đang dần hiện hữu, đặc biệt là với những gia đình có 2 con đang đi học. 

Nên chăng ngành giáo dục xem xét hoãn phương án tăng giá sách giáo khoa, tăng học phí và các dịch vụ giáo dục khác để kinh tế mỗi gia đình phục hồi lại sau đại dịch mới tính tiếp? Có như thế, mục tiêu xã hội học tập như chương trình xây dựng mô hình công dân học tập của Chính phủ mới có thể đạt được.