Thời luận 04:31, 25/05/2022 GMT+7

Dự thảo đề xuất của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đưa ra mức lương tối thiểu 4,68 triệu đồng đối với vùng 1, vùng 2 mức 4,16 triệu đồng, 3,64 triệu đồng với vùng 3 và 3,25 triệu đồng với vùng 4. Tương ứng với mức này, dự thảo cũng đưa ra tính theo giờ lao động lương tối thiểu vùng 1 là 22.500 đồng/giờ; vùng 2 là 20.000 đồng/giờ, vùng 3 là 17.500 đồng/giờ, vùng 4 là 15.600 đồng/giờ.

Mức lương tối thiểu hiện tại được áp dụng từ đầu năm 2020 dao động từ 3,07-4,42 triệu đồng. Như vậy, nếu áp dụng theo mức đề xuất của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, lương tối thiểu tháng tăng thêm 6% từ ngày 1-7-2022, tương ứng tăng 180.000-260.000 đồng/tháng so với hiện hành. Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho rằng mức điều chỉnh này có sự chia sẻ, hài hòa lợi ích của người lao động và doanh nghiệp. 

Thông thường, lương tối thiểu vùng được điều chỉnh sau 1 năm thực hiện, song từ đầu năm 2020 đến nay, đại dịch tác động tiêu cực khiến việc tăng lương tối thiểu vùng bị trì hoãn tới 2 năm. Nếu được thông qua, đây là lần đầu tiên kể từ khi áp dụng lương tối thiểu vùng tại doanh nghiệp (năm 2009), tiền lương tăng vào giữa năm thay vì đầu năm và dự kiến kéo dài 18 tháng thay vì 12 tháng như thường lệ. 

Nếu thực hiện theo mức lương tối thiểu mới, dù tăng thêm 6% so với mức cũ, cũng vẫn cách khá xa so với thu nhập bình quân lao động nước ta năm 2021 (5,7 triệu đồng/tháng), đặc biệt là thấp hơn rất nhiều so với thu nhập bình quân theo đầu người năm 2021 hơn 3.700 USD, tương đương hơn 86 triệu đồng/năm, 7,2 triệu đồng/tháng. Thực tế thu nhập của người lao động chưa bao giờ thấp như lương tối thiểu vùng, thậm chí cao gấp 2, gấp 3, gấp 4, gấp 5 lần và bình quân chênh lệch không đáng kể, thậm chí cao hơn nhiều so với bình quân thu nhập. Bởi bình quân thu nhập theo đầu người được tính theo dân số, còn bình quân thu nhập hay bình quân lương của người lao động chỉ tính theo người lao động, không phải chia bình quân cho người phụ thuộc.

Thế nhưng, vì sao doanh nghiệp lại luôn đấu tranh để mức lương tối thiểu ở mức thấp nhất có thể? Đơn giản là bởi doanh nghiệp ký hợp đồng với công nhân chỉ bằng mức lương tối thiểu để phải đóng tiền bảo hiểm cho công nhân cũng ở mức tối thiểu. Lương thấp như lương tối thiểu vậy sẽ không có công nhân nào làm việc. Vì thế, ngoài lương, doanh nghiệp đã có 1001 cách khác để chi trả cho người lao động nhằm bảo đảm một mức thu nhập giữ chân được công nhân.

Một câu hỏi nữa đặt ra: Doanh nghiệp được lợi khi giảm chi phí đóng bảo hiểm, vậy ai bị thiệt? Chắc chắn đó vẫn là… người lao động. Bởi đóng bảo hiểm ở mức thấp, tất nhiên người lao động khi nhận bảo hiểm cũng ở mức thấp. Ngân sách nhà nước cũng ảnh hưởng nếu phải tăng chi cho an sinh xã hội, chi cho quỹ bảo hiểm xã hội… 

Chấp nhận một chút thiệt thòi để thu hút đầu tư, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển. Doanh nghiệp có phát triển, kinh tế chung mới phát triển, người lao động mới có việc làm. Đó là điều cả cơ quan quản lý nhà nước và người lao động cùng nhận diện rõ và chấp nhận. Thế nhưng, đây là vấn đề không khó hiểu và cũng không mới, chỉ là kỹ thuật giải quyết vấn đề. Quy định nào cũng do con người đặt ra. Không lẽ đưa ra giải pháp tất cả cùng minh bạch, rõ ràng, không ai phải lách, không ai phải cảm thông và chấp nhận, khó đến vậy sao? Chỉ cần thẳng thắn đối diện, thẳng thắn nói lên sự thật, chắc chắn mọi việc sẽ được giải quyết.