Thời luận 06:00, 07/05/2021 GMT+7

Đất đai là tài nguyên và nguồn lực quan trọng nhất phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Vì vậy, Luật Đất đai có mức độ ảnh hưởng lớn nhất đến các cấp, ngành, cơ quan chức năng và người dân. Thời gian qua, việc thực thi Luật Đất đai 2013 đã nảy sinh nhiều vấn đề tiêu cực về mô hình tập trung tích tụ đất đai, vấn đề sản xuất nông nghiệp theo hướng thâm canh cao và sản xuất theo chuỗi giá trị hàng hóa. Minh chứng là, muốn phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung bắt buộc phải có vùng nguyên liệu quy mô lớn để ứng dụng khoa học - công nghệ, đưa cơ giới hóa vào sản xuất. Hay muốn nông nghiệp hiện đại, nông thôn văn minh, nông dân giàu có thì không thể bắt đầu từ những thửa ruộng nhỏ, manh mún mà phải tích tụ, tập trung đất thành cánh đồng mẫu lớn. Do những bất cập của Luật Đất đai, đã có doanh nghiệp được chấp thuận dự án đầu tư, nhưng trong nhiều năm không thỏa thuận giải phóng xong mặt bằng. Hoặc có dự án cơ bản giải phóng xong mặt bằng, nhưng một số hộ dân còn lại không hợp tác, gây khó khăn, yêu cầu giá bồi thường cao dẫn đến không thể thực hiện, gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp…

Luật Đất đai còn tác động rất lớn tới quyền sử dụng tài sản, đất đai của nhân dân, nhất là trong vấn đề thu hồi chuyển đổi mục đích sử dụng đất để phát triển kinh tế. Chính những quy định chưa rõ ràng, còn chồng chéo của luật đã dẫn đến tình trạng khiếu kiện, tranh chấp đất đai xảy ra kéo dài, ở nhiều địa phương và chiếm tỷ lệ rất lớn trong các vụ tranh chấp, khiếu kiện hiện nay gây bức xúc xã hội, ảnh hưởng đến sự phát triển của đất nước. Thực tế, trong quá trình giải phóng mặt bằng, những người gương mẫu chấp hành nhận tiền bồi thường trước sẽ thiệt thòi hơn so với người không hợp tác, cố tình gây khó khăn. Vấn đề nêu trên dẫn đến Nhà nước phải tốn thêm nguồn lực tổ chức cưỡng chế, doanh nghiệp phải tốn thêm kinh phí bồi thường với giá cao hoặc có nguy cơ phải dừng dự án. Ngoài ra, còn phải kể đến tình trạng một số cán bộ, công chức lợi dụng kẽ hở trong thực thi chính sách đất đai để tham nhũng đất đai, làm giảm sút lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước.

Rồi sự ra đời của Luật Quy hoạch 2017, Luật Lâm nghiệp 2017 và các văn bản luật ban hành trong thời gian gần đây có nhiều nội dung liên quan đến Luật Đất đai cần được điều chỉnh, như: Nội dung quy hoạch đất đai, phân loại đất lâm nghiệp, giao đất gắn liền với giao rừng, cho thuê đất rừng và chuyển đổi mục đích sử dụng đất lâm nghiệp, quy hoạch đất đô thị...

Để phát huy hiệu quả nguồn lực đất đai, rất mong Luật Đất đai được sửa đổi sẽ không còn kẽ hở cho việc trục lợi chính sách đất đai như đã diễn ra thời gian vừa qua. Đồng thời bảo đảm đồng bộ, thống nhất với các văn bản luật đã được Quốc hội thông qua thời gian gần đây.