Tòa soạn và Bạn đọc 06:19, 26/02/2019 GMT+7

Được mùa nhưng rớt giá

Vụ điều năm nay tình trạng sâu bệnh, khô cành, cháy lá của những vụ trước hầu như không xuất hiện do nông dân biết cách phòng ngừa tốt. Điều đậu trái và chín đồng loạt nên nông dân tất bật thu hoạch ngay sau tết. Tại các huyện trồng điều nhiều như: Bù Gia Mập, Bù Đăng, Phú Riềng, Đồng Phú cùng thời điểm này năm ngoái, giá điều tươi ở mức 38-45 ngàn đồng/kg, nhưng hiện chỉ còn 26-30 ngàn đồng/kg.

Nông dân huyện Bù Gia Mập phơi điều - Ảnh: Sỹ Hòa

Năm nay, điều chín sớm nên từ mồng 2 tết (6-2) gia đình anh Đoàn Văn Toán ở thôn Bù Rên, xã Bù Gia Mập (Bù Gia Mập) đã vào rẫy thu hoạch điều. Trong đợt ra bông đầu vụ, thời tiết thuận lợi nên tỷ lệ đậu trái cao hơn so với năm trước. Điều chín đồng loạt, anh phải thuê 6 nhân công nhặt trên diện tích 2 ha. Theo tính toán của anh Toán, năng suất bình quân năm nay trên 1,5 tấn/ha (năm trước 8 tạ/ha), hạt điều mẩy, sáng đẹp, tỷ lệ chìm cao, trừ chi phí chăm sóc 15 triệu đồng thì năm nay sẽ có dư. Tuy nhiên, giá không cao như năm ngoái nên người trồng điều cũng kém vui.

Ông Phạm Sỹ Hoàn, Chủ tịch UBND xã Bù Gia Mập cho biết: Toàn xã hiện có 2.400 ha điều và đây là cây trồng mang lại thu nhập chính cho nhiều hộ dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số. Nông sản được mùa, việc thu ngân sách, các khoản đóng góp xây dựng nông thôn mới cũng như chính sách giảm nghèo sẽ có nhiều khả quan. Tuy nhiên, do thời điểm này điều và tiêu chín đồng loạt nên việc thuê nhân công thu hoạch gặp rất nhiều khó khăn. Đầu vụ năm ngoái, giá thuê chỉ khoảng 3.000 đồng/kg, nhưng năm nay tăng 3.500-4.000 đồng/kg, nhiều chủ vườn phải đi các xã khác tìm nhân công.

và mất mùa do thời tiết

Đầu vụ điều, nhưng tại nhiều điểm thu mua nông sản trên địa bàn huyện Đồng Phú khá trầm lắng, không còn cảnh nông dân tất bật chở điều đi bán sau một ngày thu hoạch như mọi năm. Mặc dù điều chín trước tết nhưng chỉ lác đác nên ăn tết xong bà Đoàn Thị Sen ở ấp Quân Y, xã Tân Lợi (Đồng Phú) mới vào rẫy thu hoạch. Nhà bà Sen có 6 ha, cách 1 tuần thu một lần, nhưng cũng chỉ được 60kg. Trên cây, nhiều chùm bông bị khô, hạt non cháy đen và rụng, có cây hầu như không có trái. Theo kinh nghiệm trồng điều lâu năm, bà Sen lý giải: “Vào thời điểm xử lý ra bông, đậu trái, cây điều liên tiếp gặp mưa trái mùa. Mặc dù đã áp dụng các biện pháp phun xịt, nhưng những cơn mưa vẫn làm trái điều nhỏ, hạt bị teo... dẫn đến năng suất thấp. Cây nào đậu trái thì chất lượng hạt giảm, không sáng bóng nên thương lái thu mua với giá thấp”.

2 ha điều của gia đình anh Đoàn Văn Toán ở thôn Bù Rên, xã Bù Gia Mập (Bù Gia Mập) dự kiến đạt năng suất trên 1,5 tấn/ha

Bà Hoàng Thị Tường ở ấp 5, xã Tân Hưng (Đồng Phú) thở dài: “Năm nay, gia đình chủ động đầu tư phân bón, thuốc để điều ra bông, đậu trái sớm vì thu hoạch sớm hạt to và đẹp thường bán được giá cao. Nhưng bị mưa trái mùa “dập” đúng đợt ra bông dẫn đến khô bông, rụng trái non, gây thiệt hại trên 50% sản lượng. Năm ngoái, gia đình tôi thu được 10 phần thì năm nay chỉ còn 3 phần. Giờ chỉ trông chờ vào đợt sau nên tôi phải xịt thuốc kích thích ra bông liên tục mới hy vọng được cứu vãn”.

Giá bán chỉ khoảng 26-30 ngàn đồng/kg đang là nỗi lo chung của người trồng điều trong tỉnh. Chủ cơ sở thu mua nông sản Thuận Oanh ở ấp 5, xã Tân Hưng (Đồng Phú) cho biết: Mọi năm kết thúc vụ điều, tôi mua được khoảng 250 tấn, nhưng năm nay dự kiến chỉ mua 100 tấn. Điều đầu mùa xấu, tỷ lệ thu hồi đạt 24-25% nên chỉ mua với giá 26 ngàn đồng/kg.

giảm lượng - tăng chất

Theo số liệu thống kê sơ bộ từ Tổng cục Hải quan, năm 2018 xuất khẩu hạt điều của cả nước đạt 339,7 ngàn tấn, trị giá 3,09 tỷ USD, tăng 5,3% về lượng nhưng kim ngạch giảm 3,6% so năm 2017. Giá xuất bình quân 9.012,9 USD/tấn, giảm 9,5%. Giá điều xuất khẩu sụt giảm đã ảnh hưởng đến thị trường điều thô trong nước. Theo Hiệp hội Điều Việt Nam, hoạt động mua điều thô trong nước cũng trầm lắng do giá điều nhân xuất khẩu sụt giảm khiến các nhà máy không còn động lực mua nguyên liệu đầu vào sản xuất, trừ một số nhà máy thiếu nguyên liệu hay đã ký được hợp đồng xuất khẩu lúc giá nhân điều cao vào tháng 11-2018 (với giá chào bán ở mức 1.400-1.500 USD/tấn). Một nguyên nhân khác, nhu cầu hạt điều nguyên liệu giảm do bước vào kỳ nghỉ tết Nguyên đán 2019, nhiều cơ sở tách vỏ hạt điều thô nghỉ sản xuất.

Theo dự báo, năm 2019, ngành điều Việt Nam sẽ bước qua chu kỳ phát triển mới, với kim ngạch xuất khẩu có thể chạm mốc 4 tỷ USD. Và để giữ được vị thế là nước xuất khẩu hạt điều số một thế giới, ngành điều phải chuyển theo hướng giảm lượng - tăng chất, tức là bán với số lượng ít nhưng giá bán phải cao hơn. Mỹ, Hà Lan và Trung Quốc vẫn sẽ tiếp tục là các thị trường nhập khẩu điều Việt Nam lớn, trong đó Mỹ vẫn là thị trường nhập khẩu lớn nhất, chiếm từ 35-40% trong cơ cấu thị trường xuất khẩu của ngành điều Việt Nam.

Ngân Hà