Tòa soạn và Bạn đọc 09:08, 31/03/2018 GMT+7

Trước tình hình nêu trên, ngày 28-3, Phó chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước Huỳnh Anh Minh chủ trì buổi làm việc với đoàn công tác của tỉnh Lâm Đồng do ông Phạm S, Phó chủ tịch UBND tỉnh làm trưởng đoàn về công tác phối hợp trong quản lý nhà nước lĩnh vực khoáng sản trên lưu vực sông Đồng Nai giáp ranh giữa 2 tỉnh.

Thực trạng đáng lo ngại

Để thống nhất quản lý chặt chẽ việc khai thác cát trên lưu vực giáp ranh các địa phương, tại cuộc họp, đại diện tỉnh Lâm Đồng cho biết: UBND tỉnh đã có Chỉ thị số 05 và nhiều văn bản thống nhất thu hồi 6 giấy phép khai thác cát của các doanh nghiệp trên những đoạn giáp ranh giữa Lâm Đồng, Đồng Nai và Bình Phước. Tại lưu vực sông Đồng Nai, đoạn qua huyện Cát Tiên (Lâm Đồng) và Bù Đăng (Bình Phước), phía Lâm Đồng còn 4 đơn vị có giấy phép khai thác cát và sẽ tạm ngưng hoạt động trong tháng 8-2018. Hiện mỗi doanh nghiệp chỉ hoạt động 1 tàu hút nhằm giảm công suất khai thác tại lưu vực được cấp phép.

Gần mố cầu Phước Cát (bắc qua sông Đồng Nai nối huyện Cát Tiên, tỉnh Lâm Đồng với huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước) bị sạt lở nghiêm trọng

Đối với Bình Phước, tỉnh chỉ cấp giấy phép khai thác trong lưu vực sông Đồng Nai từ tháng 7-2015 đến nay cho Công ty TNHH SX-TM-DV Trường Phát với công suất 40.000m³/năm. Đơn vị này được khai thác trên 2 đoạn ở thượng nguồn sông Đồng Nai (dài khoảng 14km) phân chia ranh giới các xã Đăng Hà, Thống Nhất (Bù Đăng, Bình Phước) và Phước Cát 1, Phước Cát 2 (Cát Tiên, Lâm Đồng). Do tình hình sạt lở bờ sông nghiêm trọng, ảnh hưởng đến cuộc sống người dân trong lưu vực, UBND tỉnh Lâm Đồng đã kiến nghị UBND tỉnh Bình Phước xem xét giảm công suất khai thác của doanh nghiệp Trường Phát và chấm dứt cấp phép khi hết thời hạn.

Tuy nhiên, hiện công tác quản lý quy hoạch và khai thác tại lưu vực này gặp nhiều khó khăn. Mặc dù giấy phép của tỉnh cấp đều quy định rõ phạm vi, hình thức, thời gian, công suất khai thác cát, song các doanh nghiệp đều không chấp hành nghiêm túc và đã bị xử lý vi phạm hành chính. Lợi dụng sự không tuân thủ pháp luật từ những đơn vị khai thác cát có giấy phép, một lượng lớn tàu “cát tặc” ngang nhiên dùng vòi “bạch tuộc” hút cát trên đoạn sông này. Các đơn vị chức năng mỗi tỉnh đã nhiều lần thanh - kiểm tra và xử phạt hành chính, nhưng tình trạng này ngày càng diễn biến phức tạp hơn. Một “tài công” tàu “bạch tuộc” ngụ xã Đăng Hà đã giải nghệ hơn 1 năm nay cho biết: Nếu phía tỉnh Lâm Đồng ra quân kiểm tra, thì đội tàu sẽ “xỉa vòi” sang phía Bình Phước, hoặc chạy sang khu vực khác (giáp ranh tỉnh Đồng Nai) và ngược lại.

Bằng các chiêu thức tinh vi, biến tấu khôn lường của lực lượng “cát tặc” và kiểu khai thác không chấp hành quy định của các doanh nghiệp được phép đã tác động lớn đến môi trường lưu vực sông Đồng Nai. “Ngày trước khúc sông này khá hẹp nhưng những năm gần đây do nạn bơm hút cát trái phép sát bờ dẫn đến sạt lở, lòng sông cứ thế mở rộng ra hai bên khiến nhiều người mất trắng vườn. Chúng tôi rất bức xúc nhưng đành bất lực vì cầu cứu chính quyền xã mấy năm rồi mà vẫn vậy. Nhiều hộ đành phải bán đất rẫy chuyển đi nơi khác sinh sống” - ông K.K.M ở xã Đăng Hà nói.

Không chỉ hoành hành trên dòng sông, các doanh nghiệp được phép khai thác còn lập bãi tập kết cát trên cung đường, đoạn từ thôn 5, xã Thống nhất đến thôn 6, xã Đăng Hà. Theo thống kê của ngành chức năng, trên đoạn đường dài chưa đầy 2km có 28 điểm tập kết cát và các bãi đều đang hoạt động rầm rộ, xe vào ra liên tục để vận chuyển cát đi các nơi tiêu thụ. Với hàng trăm lượt xe tải trọng lớn lưu thông, tuyến đường mới được nâng cấp (Sao Bọng - Đăng Hà) sẽ nhanh xuống cấp.

Tháo gỡ thế khó

Tại buổi làm việc, lãnh đạo UBND 2 tỉnh cho rằng, công tác phối hợp ngăn chặn giữa 2 địa phương chưa chặt chẽ; việc phân chia quản lý khai thác cát trong lưu vực rất khó kiểm soát. Để thực hiện hiệu quả hơn quy chế đã được hai bên ký kết năm 2017, các thành viên đề xuất: Cần thăm dò, đánh giá lại trữ lượng khoáng sản cát tại khu vực; tăng cường thanh - kiểm tra việc khai thác cát đối với đơn vị đã được cấp phép và rút ngay giấy phép khi có vi phạm; cấp số cho tàu khai thác cát hợp lệ để quản lý... Công bố những đoạn sông cấm khai thác trên các phương tiện truyền thông, tại UBND xã xảy ra vấn nạn “cát tặc” và mời người dân tham gia giám sát việc tổ chức khai thác cát.

Ông Phạm S, Phó chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng phát biểu tại buổi làm việc

Ông Phạm S, Phó chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng cho rằng: Thời gian qua, do cơ chế phối hợp giữa 2 địa phương còn lỏng lẻo làm ảnh hưởng đến đời sống, sản xuất của người dân trong lưu vực. Ông Phạm S đề nghị, thời gian tới, lực lượng chức năng 2 tỉnh cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa; đồng thời thanh - kiểm tra kịp thời các hoạt động khai thác cát tại lưu vực được giao quản lý theo đúng quy chế đã ký kết giữa 2 tỉnh.

Kết luận tại buổi làm việc, Phó chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước Huỳnh Anh Minh thống nhất cao các đề xuất, kiến nghị và giải pháp cho việc đẩy mạnh công tác quản lý nhà nước về khai thác khoáng sản trên lưu vực sông Đồng Nai, đoạn giáp ranh giữa 2 tỉnh. Phó chủ tịch cũng thông báo đến phía Lâm Đồng những văn bản cấm doanh nghiệp Trường Phát khai thác tại 4 điểm đã và có nguy cơ sạt lở. Đồng thời đề nghị các doanh nghiệp đã được cấp phép tổ chức khai thác tại lưu vực đến hết năm 2018, sau đó hai bên tổ chức họp đánh giá tác động của việc khai thác khoáng sản từng vị trí để xem xét theo đúng quy định của pháp luật.

Thanh Mảng - Bình Nguyên