Tòa soạn và Bạn đọc 09:04, 14/09/2015 GMT+7

>> Bài 1 - Khúc tráng ca bất tử
>> Bài 2 - Qua vùng "nắng lửa"
>> Bài 3 -Trái tim của Đoàn 559
>> Bài 4 - Huyền thoại dòng sông Son
>> Bài 5 - Đến với Điện Biên Phủ thứ hai
>> Bài 6 - Nghĩa trang Trường Sơn chiều nghiêng nắng
>> Bài 7 - Khởi sắc vùng chảo lửa
>> Bài 8 - Ngỡ ngàng mây núi Trường Sơn
>> Bài 9 - Trường Sơn chuyển mình
>> Bài 10 - Chư Pao - một tấc khăn tang, một tấc đường
>> Bài 11 - Qua miền cổ tích
 

BP - Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, dân tộc ta đã lập nên một kỳ tích góp phần to lớn vào sự nghiệp giải phóng đất nước, đó là xây dựng được hệ thống đường mòn Hồ Chí Minh huyền thoại. Con đường này được các chuyên gia nghiên cứu quân sự thế giới đánh giá là một công trình quân sự vĩ đại vào bậc nhất của nhân loại trong thế kỷ XX. Ngày nay, con đường huyền thoại năm xưa đã gánh vác thêm một trọng trách mới, trọng trách xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Phóng viên Báo Bình Phước đã có dịp đi và viết về một thời máu và hoa của cả dân tộc cùng nhau ra trận và những đổi thay trên con đường huyền thoại này…

HÀO KHÍ TÂY NGUYÊN

Ngày nay, sau hơn 40 năm giải phóng, Buôn Ma Thuột và tỉnh Đắk Lắk đã có những bước chuyển mình quan trọng trong sự nghiệp đổi mới quê hương, đất nước. Về Đắk Lắk hôm nay, ngoài việc lắng đọng tâm hồn nghe những sử thi, trường ca Tây Nguyên, hào khí về một thời khói lửa chiến tranh, chúng tôi còn được nghe những câu chuyện cổ tích thời hiện đại…

CHUYỆN DÒNG SÔNG CHẢY NGƯỢC

Nơi tiếp giáp Đắk Lắk với tỉnh Đắk Nông có sông Sêrêpôk nằm vắt ngang đường Hồ Chí Minh, là ranh giới của hai tỉnh này. So với các con sông khác trong hệ thống sông ngòi Việt Nam thì Sêrêpôk là con sông duy nhất nước ta chảy ngược từ Đông sang Tây. Sông Sêrêpôk bắt nguồn từ dãy núi Chư Yang Sin, là hợp lưu giữa hai con sông Krông Ana và Krông Nô, sau đó chảy sang Campuchia trước khi hòa mình vào dòng Mê Kông hùng vĩ. Phần sông chảy qua tỉnh Đắk Lắk dài khoảng 126km, có nhiều thác ghềnh hùng vĩ như Trinh Nữ, Đray Sáp, Buôn Đôn, Ea Súp... những điểm du lịch hấp dẫn và rất giàu tiềm năng thủy điện.

Thời xưa, khi giao thông ở Đắk Lắk chỉ là đường mòn dành cho đi bộ, ngựa và voi thì sông Sêrêpôk là một trong những tuyến giao thương quan trọng trong vùng. Do vậy, Buôn Đôn trở thành một thương cảng khá sầm uất vì nằm bên bờ sông. Và đây là nơi hội tụ các bộ tộc nên Buôn Đôn có rất nhiều đồng bào dân tộc anh em cùng cư trú như Êđê, Kinh, Lào... với những sắc màu văn hóa độc đáo. Những năm cả nước “nếm mật nằm gai” đánh Pháp, dòng Sêrêpôk cũng là tuyến vận tải chiến lược của chiến trường Tây Nguyên. Cũng từ tuyến sông này, quân ta đã tỏa đi các hướng để vừa đánh giặc vừa xây dựng căn cứ cách mạng.

Theo lời kể của ông Lê Quý Phóng, khi Quân ủy Trung ương chọn Buôn Ma Thuột đánh mở màn trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, trước đó, bộ đội công binh đã luồn sâu vào rừng, dùng cưa 2/3 thân cây rồi để đó, không cho cây đổ. Khi có lệnh xuất kích xe tăng ủi cây đổ để vượt sông tràn vào thành phố. Do vậy, máy bay trinh sát của địch không hề phát hiện ra dấu vết xe tăng nên hoàn toàn bị bất ngờ, bị động dẫn đến thất bại. Buôn Ma Thuột chiến thắng vào ngày 10-3-1975, buộc địch rút khỏi Tây Nguyên...

TIẾNG SẤM TÂY NGUYÊN

Dù đang ở thành phố Buôn Ma Thuột nhưng chúng tôi lại nhớ đến lời kể của bà Rơ Châm HYéo, vào đầu tháng 3-1975, lúc này bà đang là bộ đội huyện Chư Pảh. Trên truyền đạt chỉ thị, tất cả các mũi hành quân đều tập trung vào mặt trận Bắc Tây Nguyên. Đơn vị tôi cùng với Trung đoàn 95 tổ chức cắt đường 14 đoạn giữa Kon Tum - Gia Lai, tấn công Chi khu Thuần Mẫn (Ea Hleo bây giờ) và cắt toàn bộ đường 14 đi Pleiku. Kẻ địch tưởng quân giải phóng sẽ đánh vào Pleiku nên tăng cường điều binh trợ chiến. Bộ phận chóp bu Mỹ - ngụy điều Sư đoàn 23 của ngụy từ Buôn Ma Thuột đến tăng cường cho Pleiku. Đúng 2 giờ sáng ngày 10-3-1975, quân ta đồng loạt nổ súng tấn công Buôn Ma Thuột. Toàn bộ các cánh rừng ven thị xã ào ào như Trường Sơn dậy sóng. Từng đoàn voi, ngựa của đồng bào dân tộc thiểu số thồ đạn, tải lương băng rừng tràn vào thị xã. Sáng sớm, xe tăng của quân ta đã chiếm lĩnh khu trung tâm thị xã, trại lính ở đường Mai Hắc Đế, chiếm sân bay Hòa Bình, sân bay L19 ở đường Phan Châu Trinh... Mỹ - ngụy hoàn toàn bất ngờ về mục tiêu chiến lược của ta, vội điều quân tiếp viện nhưng đều bị đánh bại. Ngày 18-3-1975, Nguyễn Văn Thiệu buộc phải ra lệnh rút chạy khỏi Pleiku và Kon Tum.

Chiến dịch giải phóng thị xã Buôn Ma Thuột thắng lợi thể hiện sự sáng tạo, độc đáo trong nghệ thuật quân sự Việt Nam. Chiến tranh đã lùi xa hơn 40 năm nhưng câu chuyện về nghệ thuật quân sự của cha ông ta vẫn như chuyện cổ tích thời hiện đại. Qua câu chuyện này, những bài học kinh nghiệm quý báu đó vẫn còn nguyên giá trị trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.

HƯƠNG SẮC BAN MÊ

Là trung tâm của khu vực Tây Nguyên, Đắk Lắk còn được biết đến là xứ sở của cây cà phê. Đây là loại cây trồng chủ lực có giá trị kinh tế cao của tỉnh Đắk Lắk. Cây cà phê được trồng trên vùng đất đỏ Đắk Lắk từ những năm Pháp thuộc. Thời Mỹ - ngụy, chúng lập ra các đồn điền cà phê quanh thị xã Buôn Ma Thuột, các ấp chiến lược cho đồng bào công giáo bị bắt ép di cư từ các tỉnh phía Bắc, miền Trung đến năm 1954, canh tác như những vành đai che chắn địa bàn chiến lược này.

Sau ngày giải phóng, nhiều nông trường cà phê quốc doanh cũng được hình thành trên vùng đất đỏ bazan này đã mang lại nguồn lợi lớn. Hiện Đắk Lắk có diện tích và sản phẩm cà phê xuất khẩu lớn nhất cả nước, với tổng 182.343 ha và sản lượng hằng năm đạt trên 400 ngàn tấn, chiếm 40% sản lượng cả nước. Ngoài ra, Đắk Lắk có nhiều tiềm năng khác như du lịch sinh thái, vùng chuyên canh cây ăn trái đặc sản, nhà máy thủy điện đã đóng góp to lớn cho sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Đặc biệt, kể từ ngày thông xe tuyến đường Hồ Chí Minh đoạn qua Đắk Lắk đã trở thành một trong những động lực quan trọng để tỉnh này vươn lên trong thời kỳ hội nhập kinh tế. Trước đây, tuyến quốc lộ 14 cũ xuống cấp, hư hỏng nặng là điểm nghẽn cho việc phát triển kinh tế của địa phương. Hiện giao thông trên tuyến đã thuận lợi, thời gian đi lại giữa các tỉnh được rút ngắn, tạo điều kiện cho Đắk Lắk thu hút đầu tư, phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh.

Hôm nay đi giữa Buôn Ma Thuột, cái nghèo nàn xơ xác của thành phố này những năm sau ngày giải phóng đã bị đẩy lùi. Thay vào đó là những khu phố khang trang, quảng trường rộng lớn. Người Êđê, Mơnông trên đất Đắk Lắk không còn trông chờ, ỷ lại vào chính sách của Nhà nước mà đã biết làm giàu từ kinh tế gia đình. Bầu trời Buôn Ma Thuột trong xanh và cao vời vợi, chúng tôi chợt nhớ lời ca “Có cái nắng, có cái gió, có nỗi nhớ không mang tên...” càng thấy thành phố cao nguyên này thật đáng yêu.

Tấn Phong - Nhất Sơn