Tòa soạn và Bạn đọc 14:17, 10/09/2015 GMT+7

>> Bài 1 - Khúc tráng ca bất tử
>> Bài 2 - Qua vùng "nắng lửa"
>> Bài 3 -Trái tim của Đoàn 559
>> Bài 4 - Huyền thoại dòng sông Son
>> Bài 5 - Đến với Điện Biên Phủ thứ hai
>> Bài 6 - Nghĩa trang Trường Sơn chiều nghiêng nắng
>> Bài 7 - Khởi sắc vùng chảo lửa
>> Bài 8 - Ngỡ ngàng mây núi Trường Sơn

BP - Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, dân tộc ta đã lập nên một kỳ tích góp phần to lớn vào sự nghiệp giải phóng đất nước, đó là xây dựng được hệ thống đường mòn Hồ Chí Minh huyền thoại. Con đường này được các chuyên gia nghiên cứu quân sự thế giới đánh giá là một công trình quân sự vĩ đại vào bậc nhất của nhân loại trong thế kỷ XX. Ngày nay, con đường huyền thoại năm xưa đã gánh vác thêm một trọng trách mới, trọng trách xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Phóng viên Báo Bình Phước đã có dịp đi và viết về một thời máu và hoa của cả dân tộc cùng nhau ra trận và những đổi thay trên con đường huyền thoại này…

TRƯỜNG SƠN CHUYỂN MÌNH

Dù là ngày nghỉ cuối tuần nhưng ông A Chiến, Chủ tịch UBND xã Tân Cảnh, huyện Đắk Tô, tỉnh Kon Tum vẫn chờ chúng tôi tại trụ sở. Sau cái bắt tay chào hỏi, ông A Chiến nói: “Đến đất này phải hiểu Trường Sơn chuyển mình/ Pô Kô dậy sóng/ Quét sạch quân thù/ Giải phóng quê hương… là khẩu hiệu cho chiến dịch giải phóng Đắk Tô - Tân Cảnh năm 1972. Nay Tân Cảnh - xã nằm trên dãy Trường Sơn huyền thoại đang chuyển mình khi khai thác lợi thế của đường Hồ Chí Minh để xây dựng nông thôn mới (NTM). Những dấu tích một thời ác liệt, nay đã phủ một màu xanh bạt ngàn của cao su, rẫy mì, cây ăn trái đang mơn man trong nắng gió Tây Nguyên…    

NĂM THÁNG HÀO HÙNG

Sau những thất bại liên tiếp trong việc chặn nguồn tiếp tế của ta qua đường mòn Hồ Chí Minh, Mỹ - ngụy xây dựng Đắk Tô - Tân Cảnh thành căn cứ quân sự lớn để khống chế bắc Tây Nguyên, làm bàn đạp tấn công vào đường mòn Hồ Chí Minh. Do vậy, những năm tháng chiến tranh, Đắk Tô - Tân Cảnh là vùng đất bị bom đạn cày phá ác liệt.

Toàn bộ căn cứ được bố trí ngoài cùng là hàng rào mìn, tiếp đến là 8-12 lớp rào kẽm gai bùng nhùng, đến hàng rào phòng thủ gồm 40 lô cốt tiếp nối nhau bằng giao thông hào. Trong căn cứ gồm 12 khu và có 5 pháo đài chính, cách căn cứ 7km về phía tây là sân bay Phượng Hoàng. Địch tuyên bố “Bao giờ nước sông Pô Kô chảy ngược thì Việt cộng mới chiếm được Đắk Tô - Tân Cảnh”. Với khẩu hiệu “Trường Sơn chuyển mình...” bộ đội giải phóng cùng đồng bào các dân tộc thiểu số trên mảnh đất Đắk Tô đã chủ động tấn công căn cứ Đắk Tô - Tân Cảnh, xé toang điểm chiến lược của địch ở phía bắc Tây Nguyên. Sau hai ngày đêm chiến đấu, đến trưa ngày 24-4-1972, quân ta đã hoàn toàn làm chủ trận địa, tiêu diệt quân địch án ngữ cửa ngõ phía bắc Tây Nguyên, giải phóng một vùng đất rộng lớn với hàng chục ngàn dân. Thắng lợi này đã làm thay đổi cơ bản cục diện chiến trường Tây Nguyên và tình hình giữa ta và địch, buộc Mỹ - ngụy phải ngồi vào bàn đàm phán tại hội nghị Paris.

NHANH TAY KHẮC PHỤC KHÓ KHĂN

Ngồi trên chiếc xe lăn, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Y Buông (thị trấn Đắk Tô, tỉnh Kon Tum) kể cho chúng tôi nghe về những khó khăn gian khổ sau giải phóng. Bà Y Buông nói: “Sau ngày giải phóng, đồng bào trở về làng cũ để sinh sống với muôn vàn khó khăn như thiếu lương thực, nhà ở, muối ăn nghiêm trọng”. Để khắc phục khó khăn, phong trào khai hoang mở rộng diện tích đất sản xuất với những công trường ruộng nước ở Đắk Tờ Kan, Tân Cảnh, cánh đồng lúa nước Kon Cheo, Diên Bình... (Đắk Tô) ra đời đã nhanh chóng giúp nhân dân ổn định cuộc sống. Sau hơn 40 năm, từ một huyện miền núi, vùng cao có hơn 50% đồng bào dân tộc thiểu số và bị chiến tranh tàn phá nặng nề, Đắk Tô đã phát triển về mọi mặt. Đặc biệt, từ khi đường Hồ Chí Minh được xây dựng mới đi qua trung tâm huyện, Đắk Tô thu hút đầu tư trong và ngoài tỉnh để phát triển công nghiệp, nông - lâm nghiệp và dịch vụ, bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống... Đắk Tô chuyển mình nhanh chóng với những bước đi mạnh mẽ, diện mạo đô thị đang đổi thay từng ngày. Công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp phát triển cả về quy mô và chất lượng. Nhà máy tinh bột mì, thủy điện Đắk Rơ Sa 1, chế biến mủ cao su... góp phần thúc đẩy phát triển sản xuất và tạo việc làm cho người lao động.

HỒI SINH NƠI VÙNG ĐẤT CHẾT

Tân Cảnh không phải là xã điểm xây dựng NTM của tỉnh Kon Tum giai đoạn 2011-2015. Nhưng với nỗ lực của hệ thống chính trị cùng sự đồng thuận của nhân dân, xã Tân Cảnh đã sớm hoàn thành các tiêu chí NTM trong năm 2015. Ông A Chiến cho biết: “Tân Cảnh là xã nghèo, đồng bào DTTS chiếm 48% số dân, vận động người dân tham gia xây dựng NTM rất khó khăn. Tuy nhiên, cả hệ thống chính trị đã vào cuộc vận động người dân thay đổi nhận thức, thói quen sản xuất, giúp nhau phát triển kinh tế, chung tay xây dựng NTM. Sau một thời gian kiên trì tuyên truyền, người dân đã thay đổi cách nghĩ, cách làm, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, giúp thu nhập của nhân dân tăng lên hằng năm”. Hiện thu nhập bình quân đầu người của Tân Cảnh đạt 26,5 triệu đồng/năm; 100% số hộ dân được dùng điện và hệ thống nước sạch; 8/8 thôn, làng đạt thôn văn hóa; tỷ lệ nhân dân mua bảo hiểm y tế đạt 71%; hộ nghèo giảm còn dưới 6,5%”.

Tháng 10-2014, xã Tân Cảnh được tỉnh Kon Tum đánh giá hoàn thành 16/19 tiêu chí NTM. Ông Chiến cho hay: “Đến tháng 10-2015, Tân Cảnh sẽ hoàn thành 3 tiêu chí còn lại là giao thông, cơ sở vật chất văn hóa và nhà ở dân cư”.

Nói về kinh nghiệm xây dựng NTM, ông Chiến cho rằng: “Do đặc thù của xã là vùng sâu, còn nhiều khó khăn và đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, lãnh đạo xã đã bàn bạc và thống nhất thực hiện phương châm “Ai có đất hiến đất, ai có tiền góp tiền và ai có công góp công”. Xã đầu tư xây dựng 1,5km đường liên xã còn lại với tổng kinh phí 1,5 tỷ đồng từ vốn trái phiếu chính phủ. Đối với nhà sinh hoạt cộng đồng, nhà văn hóa, sân bóng, xã vận động xã hội hóa. Với nhà ở dân cư, xã sẽ tiếp tục vận động sự đóng góp từ các doanh nghiệp và của ngân hàng chính sách xây mới 48 căn nhà tặng các hộ đang sống trong nhà tạm đến nơi ở mới”.

Đưa chúng tôi đến Sân bay Phượng Hoàng, một vết tích chiến tranh trong lòng Tân Cảnh hiện còn nguyên vẹn, nằm sát bên đường Hồ Chí Minh, ông A Chiến nói: “Từ ngày thông xe tuyến đường này, thị trấn Đắk Tô mang vóc dáng của một đô thị vùng cao với nhà cao tầng, điểm dân cư, kinh doanh thương mại, xưởng tiểu thủ công nghiệp mọc lên san sát. Tân Cảnh hiện có đường, điện nên nhiều doanh nghiệp đến tìm cơ hội đầu tư. Hiện 14 doanh nghiệp đang đứng chân trên địa bàn đã tạo việc làm cho người dân trong xã, trong đó có Nhà máy sơ chế cồn Ethanol Quảng Ngãi đang hoạt động”.

Tấn Phong - Nhất Sơn