Tòa soạn và Bạn đọc 09:07, 17/10/2013 GMT+7

Mặc dù được hưởng Chương trình 33 của Chính phủ, nhưng đến nay đời sống của nhiều hộ đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) trong khu định canh, định cư đội 5, ấp Pa Pếch, xã Tân Hưng (Đồng Phú) vẫn còn nhiều khó khăn. Nhiều hộ ít đất sản xuất lại thiếu vốn đầu tư nên bỏ đi nơi khác làm ăn, để lại những ngôi nhà hoang.

NHÀ Ở XUỐNG CẤP

Khu định canh, định cư đội 5, ấp Pa Pếch được đầu tư xây dựng cho 72 hộ đồng bào DTTS thuộc diện di dân tự do và sống du canh du cư ở hai xã Tân Hưng và Tân Phước (Đồng Phú). Ngoài 0,5 ha cao su đang khai thác, các hộ ở khu định canh, định cư còn được cấp đất ở (ngang 10m, dài 40-60m tùy theo vị trí) và hỗ trợ tiền xây nhà ở. Mỗi căn rộng 24m², kết cấu tường xây, mái lợp tôn, nền láng xi măng, trị giá 21 triệu đồng. Trong đó Nhà nước hỗ trợ 16 triệu đồng, còn lại Ngân hàng Chính sách xã hội huyện cho vay với lãi suất ưu đãi.

Thế nhưng đến khu định canh, định cư Pa Pếch, chúng tôi nhìn thấy hàng chục ngôi nhà bỏ không, nằm liền kề nhau. Những ngôi nhà này tuy mới đưa vào sử dụng từ năm 2010, nhưng vì bỏ hoang nên rêu bám đầy tường, cỏ mọc um tùm. Nhiều căn nhà tường đã nứt, mái tôn bị tốc nằm vương vãi, hệ thống cửa sắt hoen rỉ hoặc không còn, thậm chí có căn đã đổ một phần. Tại khu tái định cư hiện chỉ có khoảng 30 hộ đang sinh sống, còn lại đã bỏ đi nơi khác làm ăn. Những hộ ở lại đều phải cơi nới, mở rộng nhà mới đủ chỗ sinh hoạt.

Ông Huỳnh Hữu Phụng, dân tộc Hoa, Trưởng ban công tác mặt trận ấp Pa Pếch và là hộ thuộc khu định cư nói: Hầu hết các căn nhà chất lượng kém. Nguyên nhân trong quá trình thi công không xử lý kỹ nền, móng bị lún, dẫn đến tường nứt hoặc đổ sụp; vật liệu bị bớt xén và không có vai trò giám sát xây dựng của người được hưởng. Trận lốc xoáy xảy ra đầu tháng 9 vừa qua đã làm nhiều căn nhà bị bay mái tôn.

THIẾU VỐN SẢN XUẤT

Được Nhà nước hỗ trợ mỗi hộ 0,5 ha cao su đang khai thác nên bước đầu đời sống của đồng bào khá thuận lợi do mủ được giá. Nhưng thời gian gần đây giá mủ xuống thấp, mỗi hộ chỉ thu nhập bình quân trên 100 ngàn đồng/ngày. Do vậy, họ phải đi làm thuê, làm mướn, tằn tiện chi tiêu mới đủ lo bữa ăn hàng ngày. Nhiều hộ cho thuê lại vườn cao su, đưa cả nhà đi nơi khác mưu sinh. “Trận lốc xoáy kèm theo mưa lớn xảy ra đầu tháng 9-2013 đã làm vườn cao su của phần lớn hộ dân bị thiệt hại nặng. Nhà nào cũng đông con trong khi số tiền thu được từ bán mủ chẳng bao nhiêu. Nguy cơ tái nghèo là khó tránh. Tôi không biết đời sống của người dân sẽ ra sao nếu Nhà nước không hỗ trợ kịp thời”, ông Huỳnh Hữu Phụng chia sẻ.

Là hộ nghèo nhất ấp, gia đình bà Sơn Thị Thu Hai hiện có 8 người, trong đó mẹ già trên 70 tuổi thường xuyên đau yếu và bà Hai đang phải chống chọi với bệnh tật. Bà Hai than thở: “Nhà có 0,5 ha cao su nhưng năm 2011 bị cháy hết, gia đình mới được hỗ trợ trồng lại năm vừa rồi. Các con tôi hàng ngày phải đi làm thuê hoặc vào rừng hái măng bán, nhưng vẫn không đủ ăn”. Còn ông Kim Văn Huy cho biết: “Nhà đông người, ngoài diện tích cao su Nhà nước cấp, vợ chồng tôi phải đi cuốc cỏ hoặc cạo mủ thuê để có thêm thu nhập. Trước những thiệt hại do thiên tai gây ra, vừa qua, UBND xã Tân Hưng đã đề xuất huyện hỗ trợ, giúp nông dân tái phát triển sản xuất. Nhưng đến nay chúng tôi vẫn chưa nhận được sự hỗ trợ nào từ cấp có thẩm quyền”. Ông Huy nói thêm: Số hộ bám trụ lại khu định canh, định cư chủ yếu là đồng bào Tày, Nùng, Dao... Họ tận dụng những diện tích còn lại sau khi dựng nhà để trồng bắp và các loại cây ngắn ngày. Hầu hết người dân đều muốn phát triển thêm chăn nuôi, nhưng không có vốn. Chúng tôi mong chính quyền và ngành chức năng hỗ trợ, giúp người dân được vay vốn với lãi suất thấp để phát triển kinh tế.

VẪN CÓ HƯỚNG ĐỂ PA PẾCH PHÁT TRIỂN

Ông Vũ Văn Lành, Chủ tịch UBND xã Tân Hưng cho biết: Từ khi đồng bào DTTS về khu định cư sinh sống, chúng tôi luôn quan tâm, tạo điều kiện để họ cải thiện cuộc sống. Ngoài thực hiện chế độ, chính sách, xã đã vận động trường Đại học Ngân hàng xây tặng nhà văn hóa cộng đồng và hệ thống điện năng lượng mặt trời (do ấp chưa có điện), hoặc mời các đoàn từ thiện về tặng quà, khám, chữa bệnh miễn phí cho người dân. Các hội, đoàn thể thường xuyên tuyên truyền, vận động người dân thực hiện nếp sống mới; cách chăm sóc cây trồng, kỹ thuật cạo mủ... Ông Lành cho rằng: Những hộ không ở nhà hoặc đóng cửa bỏ đi đã nhờ người thân khai thác mủ cao su giúp để đi làm ăn xa hoặc đến các khu công nghiệp làm công nhân.

Để nâng cao đời sống và hạn chế khả năng tái nghèo của đồng bào DTTS trong khu định canh, định cư, UBND xã đang đề nghị huyện tạo điều kiện giúp người dân tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi; hỗ trợ vốn, cây giống để người dân khắc phục hậu quả thiên tai và liên hệ với các nông - lâm trường cao su đóng trên địa bàn nhận con em họ vào làm việc. Tuy nhiên, nhận thức của đồng bào còn hạn chế và mang nặng tâm lý trông chờ, ỷ lại vào Nhà nước nên cơ hội việc làm cũng khó. Để có cuộc sống ổn định, trước hết cần giúp đồng bào thay đổi tư tưởng trông chờ. Đồng thời khuyến khích phát huy nội lực của từng hộ và thực hiện tốt các chính sách ưu đãi của Nhà nước, ông Lành nói. 

L. Phương - T.Thông