2013 GMT+7

Giải phóng mặt bằng vướng do “sổ trắng”

Thứ 3, 10/09/2013 | 08:04:00

Trong quá trình thi công các tuyến quốc lộ đi qua địa phận tỉnh và những tuyến tỉnh lộ khác, công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) gặp một số vướng mắc liên quan đến các hộ dân có đất bị thu hồi. Người dân khiếu nại liên quan đến quyền lợi xuất phát từ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trước đây (sổ trắng). Vấn đề này rất cần được cấp có thẩm quyền kết luận dứt khoát.

NGUỒN GỐC CỦA “SỔ TRẮNG”

Từ năm 1988 đến 1993, để phục vụ công tác quản lý sử dụng đất, nhiều tỉnh trong đó có Sông Bé ban hành loại giấy tờ do UBND tỉnh cấp công nhận quyền sở hữu đất tạm thời cho các hộ dân sống hai bên quốc lộ, tỉnh lộ, gọi là “sổ trắng”. Trong sổ trắng quy định: Diện tích đất cấp cho hộ gia đình, cá nhân là 2.400m2 làm kinh tế phụ gia đình, thời gian sử dụng lâu dài, phần diện tích còn lại là tạm thời và được tính từ mép đường không trừ hành lang bảo vệ lộ giới.

Thi công QL13 chậm tiến độ một phần do giải phóng mặt bằng (đoạn khu vực xã Thanh Phú, thị xã Bình Long)

Khi Luật Đất đai có hiệu lực (15-10-1993), mẫu giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mới (sổ đỏ) được ban hành quy định thống nhất trên toàn quốc. Như vậy, từ năm 1993 đến năm 1999, tại tỉnh Bình Phước tồn tại song hành hai loại “sổ trắng” và “sổ đỏ”. Ông Lê Đăng Nhật, Phó giám đốc Sở Tài nguyên - Môi trường cho biết: “Năm 1999, ngân hàng chỉ cho vay vốn phát triển sản xuất - kinh doanh khi thế chấp bằng sổ đỏ, không cho vay bằng sổ trắng thì người dân mới đổi từ sổ trắng sang sổ đỏ. Năm 2000, UBND tỉnh yêu cầu cấp đổi toàn bộ sổ trắng sang sổ đỏ và cơ bản công tác đổi sổ đã hoàn thành. Tuy nhiên, một số ít hộ dân do không biết nên chưa thực hiện việc đổi sổ dẫn đến còn tồn tại sổ trắng như hiện nay”.

Nâng cấp mở rộng QL13 có gần 700 hộ dân bị ảnh hưởng phải GPMB. Dù mặt bằng dự án đã được bàn giao hơn 95%, chỉ còn 10 hộ (TX.Bình Long 1 hộ, Lộc Ninh 9 hộ) do vướng sổ trắng khiến việc thi công công trình bị “vỡ tiến độ”, ảnh hưởng đến dự án.

Đối với dự án nâng cấp mở rộng QL13, đoạn từ An Lộc (TX. Bình Long) đến ngã ba Chiu Riu (Lộc Ninh) dài 32,7km, được thực hiện theo hình thức BOT (xây dựng - kinh doanh - chuyển giao), do Công ty cổ phần BOT QL13 An Lộc - Hoa Lư làm chủ đầu tư. Dự án có tổng mức đầu tư hơn 711 tỷ đồng, dự kiến hoàn thành năm 2013. Do công tác GPMB còn vướng mắc trong chính sách bồi thường đối với các trường hợp liên quan đến sổ trắng dẫn đến quá trình thi công dự án chậm tiến độ.

QUAN ĐIỂM CỦA NGÀNH CHỨC NĂNG

Tại cuộc họp với các sở, ngành nhằm tháo gỡ vướng mắc trong chính sách bồi thường đối với các trường hợp khiếu nại liên quan được tổ chức vào giữa tháng 8, đại diện lãnh đạo Sở Giao thông - Vận tải cho biết, dự án QL13 cơ bản đã hoàn thành công tác đền bù cho các hộ dân có sổ đỏ. Tuy nhiên, một số hộ còn sổ trắng, khi tiến hành bồi thường sổ này không áp dụng được. Nếu công nhận phần diện tích thuộc hành lang bảo vệ đường bộ của sổ trắng thì kinh phí đền bù GPMB cho những dự án mở rộng các tuyến đường sẽ tăng lên rất nhiều, cũng như không nhất quán giữa các dự án sẽ gây khiếu nại phức tạp.

Ông Nguyễn Văn Lợi, Phó chủ tịch thường trực UBND tỉnh cho rằng: “Khi áp dụng chính sách bồi thường GPMB của các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ phải xem xét tính lịch sử trước đây của tỉnh một cách trình tự, khoa học và có tình có lý. Việc nâng cấp mở rộng các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ trên địa bàn tỉnh là chủ trương lớn nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế của tỉnh và toàn vùng. Việc chậm GPMB hiện nay có nhiều nguyên nhân chủ quan, khách quan, nhưng ảnh hưởng do sự tồn tại các sổ trắng thì rất rõ ràng. Đề nghị các cấp, ngành, đoàn thể phối hợp tuyên truyền, vận động người dân hợp tác. UBND tỉnh chỉ hỗ trợ đối với cây trồng, kiến trúc của dân trên diện tích của sổ trắng.

Theo Sở Giao thông - Vận tải, quy định hành lang lộ giới của các tuyến đường giao thông phải chiếu theo Nghị định số 203-HĐBT, ngày 21-12-1982 của Hội đồng Bộ trưởng về điều lệ bảo vệ đường bộ; Quyết định số 51/QĐ-UB, ngày 11-2-1991 của UBND tỉnh Sông Bé và Quyết định số 25/1998/QĐ-UB, ngày 10-3-1998 của UBND tỉnh Bình Phước ban hành quy định bảo vệ đường bộ. Theo đó, hành lang bảo vệ lộ giới tính từ tim đường ra mỗi bên của QL13, 14 là 20m, các đường tỉnh lộ là 10-16m. Xét về mặt pháp lý thì sổ trắng sai với quy định về bảo vệ hành lang đường bộ.

Đại diện Viện kiểm sát, Tòa án nhân dân tỉnh khẳng định: Cho đến nay chưa có văn bản quy phạm pháp luật nào quy định cụ thể sổ trắng là một trong những loại giấy tờ được quy định của Luật Đất đai. Tuy nhiên, để bảo vệ quyền lợi cho người dân, nhiều địa phương đã xem sổ trắng là một trong những loại giấy tờ hợp pháp. Vì vậy, sai ở cấp nào thì cấp đó phải giải quyết bồi thường... Vướng mắc trong khâu GPMB của các dự án nâng cấp mở rộng các quốc lộ, tỉnh lộ liên quan đến sổ trắng là thiếu sự giải thích cho người dân hiểu rõ quy định của pháp luật. Đây cũng là bài học cho cấp quản lý về công tác GPMB của tỉnh, huyện, thị xã.

Từ thực tế nêu trên cho thấy sổ trắng xét về tính pháp lý chỉ là giấy chứng nhận tạm thời. Từ khi Luật Đất đai năm 2003 được ban hành đến nay, cơ quan nhà nước có thẩm quyền vẫn chưa có văn bản nào kết luận sổ trắng nằm trong danh mục quy định. Tuy nhiên, sổ trắng đã tồn tại trong một giai đoạn của tỉnh Sông Bé. Rất mong chính quyền tỉnh sớm có chủ trương phù hợp, thấu tình đạt lý để các dự án đẩy nhanh tiến độ.

Thanh Mảng