Văn hóa 14:46, 19/06/2018 GMT+7

BP - Có lẽ, trong chúng ta, ai cũng ít nhất một lần chứng kiến những hình ảnh chướng tai, gai mắt, phản cảm khi đi du lịch. Đó là những lời nói và hành vi coi thường người khác, đùa cợt đến lố bịch của một số du khách, trong đó phải kể đến trò đùa ác ý khi trả giá các sản phẩm được bày, bán tại cửa hàng lưu niệm, hàng ăn nhanh ở các khu du lịch. Sẽ chẳng có gì để nói, nếu như chúng tôi không chứng kiến hành động của một nhóm du khách tại dãy hàng bán đồ ăn, quà lưu niệm tại khu du lịch thác Dải Yếm, tỉnh Sơn La.

Chúng tôi ghé vào thưởng thức món trứng gà nướng trong cửa hàng của một chị người dân tộc Thái. Chị chủ quán ngoài 40 tuổi, rất nhiệt tình, vui vẻ và mến khách. Chúng tôi cùng trao đổi với nhau rất nhiều, từ tên gọi Thái đen, Thái trắng đến nguồn gốc, cách làm thịt trâu, thịt lợn gác bếp. Đúng lúc đó, có một nhóm nam thanh nữ tú ăn mặc chỉn chu, lịch sự đi qua. Người khách nam chỉ vào mẻ thịt lợn đã nướng khô trên bếp than hồng rồi buông câu hỏi bâng quơ: “Bao nhiêu một cân?”. Chị chủ quán trả lời “400 nghìn”, thì thật bất ngờ được nghe giọng nói đầy giễu cợt: “150 nghìn thôi, đồng bào mấy bà giờ còn khôn lỏi hơn cả người Kinh”. Nói xong, chàng thanh niên bỏ đi và cười khanh khách trong sự cổ vũ, a dua của nhóm bạn cùng đoàn. Một thoáng sững sờ, chị chủ quán lấy lại bình tĩnh và nói vọng theo “Sao lại trêu thế chứ”.

Mua hàng thì được quyền trả giá nhưng cũng không nên vì “khách hàng là thượng đế” mà buông lời châm chọc, cợt nhả làm tổn thương đến tình cảm, lòng tự trọng của người khác như vậy. Quá bất bình, anh bạn tôi phải lên tiếng “Gặp người đồng bào, chứ gặp người Kinh mình là bị ăn chửi té tát rồi”. Ừ, có lẽ anh bạn tôi nói đúng. Và có lẽ, cũng thật may cho nhóm du khách kia.

Dẫu biết rằng, giá hàng hóa ở các điểm du lịch nhiều khi được nói thách lên, không đúng với giá trị thực của nó, nhưng trong hoàn cảnh này, tôi tin không phải như vậy. Bởi, tôi thấy, chị chủ quán là người rất thật thà, chất phác, mặt hàng chị bày bán cũng chỉ là những thứ cây nhà lá vườn, họa chăng thì cũng là mua lại của đồng bào trong bản như thịt trâu, thịt lợn gác bếp mà thôi. Chúng ta nên lấy thái độ chân thành, thân thiện và cởi mở để đối đãi với nhau, đừng vì một chút ác cảm mà mình đã gặp phải ở nơi này nơi nọ để làm mất lòng nhau, để mua vui bằng những nụ cười chua chát.

Người xưa vẫn thường răn rằng “Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”. Xin hãy dừng lại ngay những lời nói và hành vi đi ngược lại truyền thống đoàn kết, thương yêu, đùm bọc lẫn nhau của dân tộc Việt Nam. Chúng ta là người Việt mà không thương yêu, tôn trọng nhau, thì thử hỏi rằng, làm sao chúng ta có thể đòi hỏi những điều tương tự từ các du khách ngoại quốc? Những lời nói, hành vi đó, thoạt nghe, thoạt trông thì thấy chẳng có gì to tát, nghiêm trọng, nhưng ngẫm nghĩ kỹ thật đau lòng, bởi nó đã và đang làm xấu đi hình ảnh nhã nhặn, thân thiện của người Việt Nam trong mắt du khách nước ngoài, làm vấy bẩn truyền thống đoàn kết, đùm bọc lẫn nhau của con người Việt Nam. Chúng ta có thể dễ dàng tìm thấy trên mạng những hình ảnh, video/clip phản ánh hành động phản cảm của du khách người Việt và clip phỏng vấn cảm nghĩ của du khách nước ngoài khi đến Việt Nam. Nếu cứ như vậy, thiết nghĩ, còn rất lâu chúng ta mới có thể xây dựng được đất nước hùng cường, mới có thể đưa Việt Nam sánh vai với các cường quốc năm châu.

Việt Nam là đất nước ngàn năm văn hiến, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc với hàng ngàn lễ hội, ngày kỷ niệm lớn trong năm. Mỗi năm, chúng ta đón hàng chục triệu du khách quốc tế đến du lịch, thăm thân, tham quan và hợp tác phát triển kinh tế nên mỗi người Việt Nam rất cần có thái độ ứng xử đúng mực để giữ gìn bản sắc văn hóa, giữ gìn hình ảnh thân thiện, gần gũi và mến khách của dân tộc Việt trong mắt bạn bè quốc tế. Vì văn hóa là nền tảng, động lực để phát triển đất nước nhanh và bền vững, mất văn hóa là mất tất cả, nhất là trong thời đại hội nhập quốc tế sâu rộng, mạnh mẽ như hiện nay. Vậy nên cần phải xây dựng thái độ văn minh, lịch sự khi đi du lịch, để Việt Nam luôn là điểm đến lý tưởng của du khách quốc tế, đồng thời góp phần củng cố, giữ vững khối đại đoàn kết toàn dân.

Mặc dù những hành động khiếm nhã của một vài du khách người Việt chỉ là hiện tượng cá biệt, không đại diện cho văn hóa ứng xử của dân tộc Việt Nam, không phải là bản chất của văn hóa du lịch Việt Nam, song cũng đã đến lúc, chúng ta phải chung tay kiên quyết làm trong sạch môi trường du lịch - ngành kinh tế mũi nhọn, ngành công nghiệp không khói - để nó không trở thành dịch bệnh nan y, khó chữa. Muốn vậy, mỗi du khách hãy tự thân trước hết là người văn minh trong phong cách ứng xử để tạo hiệu ứng lan tỏa trong toàn xã hội.

Hồng Vân (Bộ CHQS tỉnh)