Văn hóa 13:01, 04/02/2015 GMT+7

BP - Dịp tết Nguyên đán 2015, Ngân hàng Nhà nước sẽ không in ấn bốn mệnh giá nhỏ 500, 1.000, 2.000 và 5.000 đồng. Đây là năm thứ ba liên tiếp Ngân hàng Nhà nước thực hiện quy định này. Theo tính toán của ngành, việc này sẽ giúp ngân sách tiết kiệm được hơn 1.084 tỷ đồng/năm. Bởi thực tế, nhu cầu trao đổi hàng hóa bằng tiền mệnh giá nhỏ ở nước ta hiện không nhiều mà chủ yếu chỉ phục vụ người đi lễ chùa, hội hè, tín ngưỡng. Rồi sau tết Nguyên đán, mùa lễ hội, tiền lẻ lại quay về nằm “án binh bất động” trong kho của các ngân hàng. Trong điều kiện nhiều nơi vẫn thiếu trường lớp, trẻ vẫn đến trường trên những cây cầu treo hay phao tự chế, người bệnh vào viện phải nằm chen chúc 2-3 người một giường... thì số tiền này quả là không nhỏ và cần ưu tiên sử dụng vào việc cấp thiết đó! Dù những năm gần đây, nhìn chung đời sống của nhân dân có phần khá hơn nhưng nhiều lao động, nhất là làm việc tay chân ở nông thôn, miền núi, miền biển... còn cực nhọc lắm!

Điều đáng nói, do một bộ phận người dân suy nghĩ lệch lạc nên họ đua nhau rải tiền khắp chốn thiền môn, thậm chí gài cả tiền vào tay Phật hết sức phản cảm và thiếu văn hóa. Luật pháp không cấm cũng như hạn định về số tiền mọi người chi tiêu nhưng nếu có tấm lòng, số tiền rải ở chùa dành để chia sẻ người nghèo, người già lang thang, bán vé số, em nhỏ bị chăn dắt ăn xin, người bệnh hiểm nghèo... thì hữu ích nhiều!

Truyền thống cúng tiền của người Việt từ xưa có ý nghĩa đẹp! Đó như là chút công đức tu bổ chùa chiền, là “giọt dầu”, nhang đèn dâng thờ Phật... nhưng hiện nhiều người lại biến tướng, chẳng khác nào “hối lộ” thần thánh và cầu xin lợi ích cho riêng mình. Và họ đã cúng tiến với tâm thế đó.

Khi cái tâm tư lợi, họ cũng mất luôn những hành xử văn hóa. Chỉ vì tranh giành chỗ đứng gần Phật, cố thắp nhang cho thật nhiều với ý nghĩ như vậy mới thiêng để Phật nghe rõ nhất điều mình “cầu xin” mà nhiều người đua nhau rải tiền khắp chốn thiền môn, gây náo loạn, giẫm đạp gây thương tích cho nhau. Nhìn cảnh ấy chắc Phật chỉ thêm đau lòng chứ làm sao phù hộ, ban phát lộc? Nhân tốt quả tốt, chứ “hối lộ” thần thánh bằng vàng mã, đồ cúng rồi giành lấy “lộc” như thế Phật nào chứng giám nổi (!?)

Triết lý nhà Phật chẳng đã răn: “Phật tại tâm” và “Tâm xuất Phật biết”! Nơi tôn kính, vật chất không phải là thước đo lòng thành kính. Đến với các lễ hội đầu xuân, nơi tôn nghiêm của chùa chiền, ai cũng cầu mong được may mắn, bình an. Những người am hiểu tín ngưỡng tôn giáo đều hiểu rằng, đến chùa chiền, đền miếu... là để “lạy Phật bên ngoài làm sáng cái tâm bên trong”, để tự bản thân mỗi người ngộ ra điều hay lẽ phải, chân lý sống thanh thản và thánh thiện ở cuộc đời. Vì thế, trước hết mỗi người đừng đem đến đây điều phiền muộn. Không Phật nào lại phù hộ cho người van vái kiểu chụp giật, vụ lợi như thế! Đền chùa không phải là nơi cúng cầu để thỏa mãn mong muốn riêng tư, xin quan tước, bổng lộc, tiền tài... rồi làm mất đi sự tôn nghiêm ở chốn linh thiêng.

Đi lễ chùa đầu năm để cầu an và thưởng ngoạn, thiết nghĩ là nét đẹp văn hóa truyền thống cần được giữ gìn. Vậy nên với những gì chưa hay, chưa đẹp đang diễn ra nơi chốn tôn nghiêm rất cần được chấn chỉnh kịp thời. Với số lượng trên dưới 8.000 lễ hội lớn nhỏ trên phạm vi cả nước hiện nay thì việc đi đến thống nhất trong khâu tổ chức và giải quyết tận gốc nạn buôn thần bán thánh, đảm bảo cho người hành hương, đi vãn cảnh ngày xuân được thanh thản, nhẹ nhàng là điều các ngành chức năng và mỗi người nên để tâm. Bỏ công đức đúng chỗ, đúng tâm và đúng khả năng của mình không chỉ góp phần trùng tu, bảo dưỡng chùa chiền, điện miếu mà còn giữ gìn cả nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc.                 

Ngọc Tú