Văn hóa 09:50, 18/07/2014 GMT+7

Ông Điểu Sarem sinh ra và lớn lên ở sóc Dòng, nay thuộc xã Tân Quan (Hớn Quản). Năm 1996, ông đưa gia đình đến định cư tại ấp Bù Tam. Trong nhà ông Điểu Sarem hiện đang lưu giữ bộ cồng chiêng mà ông là đời thứ 4 được truyền lại. Hiểu giá trị của bộ cồng chiêng, nhiều năm qua, mặc dù gặp khó khăn về kinh tế nhưng ông kiên quyết giữ lại. Ông Điểu Sarem cười bảo: Nghe ông nội kể, ngày xưa trong sóc người sở hữu được bộ cồng chiêng là rất có gia thế, được mọi người quý trọng. Cụ cố của ông Điểu Sarem là người như vậy nên bộ cồng chiêng ngoài ý nghĩa văn hóa còn là vật truyền thống mà 4 đời nhà ông đã gìn giữ. Để sở hữu được bộ cồng chiêng này, cụ cố của ông đã phải đổi 3 con trâu khỏe mới có.

Thành lập đội cồng chiêng nhà ông Sarem là nguyện vọng của 5 anh em với mục đích phục vụ lễ hội trong sóc và giáo dục con cháu về truyền thống văn hóa của đồng bào mình. Hôm chúng tôi đến thăm đúng vào dịp 5 anh em ông tụ họp. Mỗi lần như vậy, bộ cồng chiêng gia truyền được mang ra để cùng tập luyện. Âm thanh cồng chiêng lại bùng binh, dập dìu vang lên giữa núi rừng biên giới. Ông Điểu Hồng cho biết: Nhiều lần có người đến mua lại bộ cồng chiêng với giá hàng trăm triệu đồng nhưng ông Sarem quyết không bán. Là người được cha truyền lại bộ cồng chiêng này, ông Sarem đã làm đúng, xứng đáng với sự tin cậy của cha.

Ông Điểu Sarem cho biết: Cồng chiêng là nhạc cụ truyền thống của đồng bào Xêtiêng dùng vào việc: Thông báo sắp có mưa bão để bà con từ rẫy, ruộng trở về nhà an toàn (do âm vang rất xa); nhà có thành viên mới; cưới hỏi, ma chay... Bộ cồng chiêng ông lưu giữ hiện còn thiếu một cái trống được đục bằng thân cây do thất lạc từ lâu. Vì kinh tế còn khó khăn nên ông chưa thể tìm mua lại để đủ bộ.

Ông Kiều Duy Dậu, Phó trưởng ban Dân vận huyện ủy Bù Đốp cho biết: Nhiều năm qua, tình trạng đồng bào bán cồng chiêng lấy tiền tiêu xài đã ảnh hưởng đến việc lưu giữ văn hóa truyền thống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Bên cạnh đó, một số hệ phái Tin lành chưa được Nhà nước công nhận đã tuyên truyền âm thanh từ cồng chiêng dẫn dụ ma quỷ đến quấy phá đời sống bà con. Thời gian qua, cấp ủy, chính quyền huyện Bù Đốp đã tích cực vận động đồng bào gìn giữ truyền thống văn hóa của dân tộc mình, không nghe lời kẻ xấu xúi giục.

Ông Điểu Sarem nói: Lớp trẻ hiện ít quan tâm đến cồng chiêng, nhưng gia đình ông thì khác. Ông luôn giáo dục 3 người con về văn hóa truyền thống quý báu của đồng bào mình. Ông mong sau khi truyền lại bộ cồng chiêng cho con trai vẫn tiếp tục được lưu giữ mãi mãi.

Ông Điểu Sarem cũng cho biết, đã có kế hoạch tập luyện và lựa chọn một đội cồng chiêng mới để thay thế đội cồng chiêng nhà ông. Ông đang liên hệ Trung đoàn 717, Binh đoàn 16 (đơn vị quân đội làm kinh tế đứng chân trên địa bàn Bù Đốp), nơi có đông bà con Xêtiêng đang làm công nhân cạo mủ cao su, dạy họ cách đánh cồng chiêng. Có như vậy thanh niên Xêtiêng mới tiếp thu và phát huy được tinh hoa của loại nhạc cụ truyền thống này.

Hoàng Thơ