Văn hóa 14:18, 09/02/2014 GMT+7

Ngày nay, nhiều làng xã trên đất nước Việt Nam có đền thờ Thần hoàng để ghi nhớ công ơn của các thế hệ với người đã khai lập vùng đất. Đền thờ Thần hoàng của làng 5B, xã Lộc Tấn (Lộc Ninh) là nơi quần tụ những người con gốc Hải Lăng (Quảng Trị) lập nghiệp trên vùng biên giới Lộc Ninh.

NƠI NHẮC CON CHÁU NHỚ CỘI NGUỒN

Ngày xuân, trong nắng nhẹ trên miền biên giới, căn nhà giản dị của gia đình ông Lê Chí Tân, người sáng lập Hội khuyến học đầu tiên ở Bình Phước, Phó ban trị sự đền thờ Thần hoàng làng 5B (Lộc Tấn) vẫn giữ nếp xưa của ngày tết miền Trung với hương vị cay cay của mứt gừng, ngọt thanh của mứt dừa, hạt sen... Ông Tân cho biết, các gia đình có quê gốc Hải Lăng (Quảng Trị) đã có 34 lần đón tết ở quê mới nhưng nhà nào cũng giữ được nếp xưa và giữ hương vị quê hương ngày tết để con cháu xa gần ghi nhớ hồn quê cha, đất tổ.

Ông kể, một ngày giáp tết Nguyên đán 1981, khoảng 90 hộ dân Hải Lăng nhận quê hương mới tại ấp 5B (Lộc Tấn) theo diện kinh tế mới tập trung, làm công nhân cao su cho Công ty Cao su Lộc Ninh. Đất mới, cảnh vật mới, công việc mới, cách xa quê hương 1.200km, ngày giáp tết nhìn cảnh người dân bản địa bày mâm cỗ cúng thổ thần, gia tiên, những người xa xứ càng nhớ quê da diết.

90 hộ dân trên quê hương mới ở ấp 5B đều là người làng Câu Nhi, xã Hải Tân (Hải Lăng), một làng vẫn giữ nhiều nét đẹp văn hóa truyền thống và có tiếng đoàn kết, tương thân, tương ái. Trong số những người ở tuổi 40-45 có ông Trương Thuần, một người làm nghề mộc tinh thông, là người đầu tiên khởi xướng lập đền thờ Thần hoàng trên quê hương mới để làm nơi quy tụ con cháu đoàn kết nhớ về cội nguồn. Đó cũng là ý nguyện của nhiều người như ông Tân, ông Tu (Trưởng ban trị sự) nhưng phải đến 10 năm sau (1991), những người con xa quê Quảng Trị mới thực hiện được ước nguyện xây dựng đền thờ Thần hoàng.

Năm 2005, Lộc Tấn được chia tách địa giới hành chính để thành lập thêm xã Lộc Thạnh, một phần đất của ấp 5B, trong đó có khoảng 100 hộ dân cùng chung đền thờ Thần hoàng thuộc về ấp Thạnh Tân (Lộc Thạnh). Ông Tân lúc này là Trưởng ban mặt trận ấp 5B băn khoăn vì tất cả thủ tục hành chính, kinh phí của các hội, đoàn thể ấp đều chia được, chỉ riêng đền thờ thì không thể phân chia. Sáng kiến đền thờ Thần hoàng vẫn là của chung ấp 5B và Thạnh Tân của ông Tân được người dân ủng hộ thành đền thờ Thần hoàng làng 5B.

TRÙNG TU ĐỂ MÃI HƯNG THỊNH

Đền thờ Thần hoàng làng 5B có khuôn viên gần 1.000m²  nằm trên sườn đồi lộng gió, giữa vườn cao su của Nông trường 2 (Công ty TNHH MTV Cao su Lộc Ninh). Đền thờ Thần hoàng có Ban trị sự do ông Nguyễn Đức Tu (82 tuổi), lão thành cách mạng làm trưởng ban.

Từ 90 hộ dân quê gốc Hải Lăng, sau 34 năm đã có 460 hộ (ấp 5B có 360 hộ và Thạnh Tân 100 hộ). Mỗi năm đền thờ Thần hoàng tổ chức 3 lần tế lễ quy tụ con cháu vào ngày rằm tháng Giêng (tết Nguyên tiêu), rằm tháng Bảy (lễ Vu lan) là lễ chính và tất niên 24 tháng Chạp. Điều đáng nói là con cháu của làng 5B (Quảng Trị) các thế hệ đa phần đều thành đạt nhờ học vấn. Không có gia đình nào con cháu hư hỏng, tệ nạn. Đơn cử như gia đình ông Nguyễn Đức Tu (Trưởng ban trị sự), các con, cháu đều học hành thành đạt. Ông Lê Chí Cấp (đã mất) các con đều là những người giữ trọng trách trong các doanh nghiệp ở Bình Phước, thành phố Hồ Chí Minh, trong đó có con trai Lê Thanh Tú hiện là Tổng giám đốc Công ty TNHH MTV Cao su Phú Riềng. Các thế hệ con cháu của làng 5B dù sinh sống, làm việc ở đâu vẫn nhớ về ngày tế đền Thần hoàng và họ đều có chung nguyện vọng được đóng góp, tài trợ quỹ khuyến học Hội đồng hương làng Câu Nhi.

Đền thờ Thần hoàng của làng 5B được xây dựng trong thời điểm kinh tế khó khăn nên hiện các thanh gỗ đã bắt đầu bị mối mọt, bờ tường xi măng cũ nứt. Đó cũng là trăn trở, nỗi lo của các vị cao niên làng 5B. Ông Tân cho biết, kế hoạch trùng tu đền thờ Thần hoàng đã được Ban trị sự bàn bạc kỹ lưỡng và lấy ý kiến các hộ dân, đa phần hưởng ứng, với mức đóng góp 250 ngàn đồng/hộ. Trong năm 2014 đền Thần hoàng làng 5B sẽ được trùng tu khang trang hơn, tương xứng với sự thành đạt của những người con Hải Tân, Hải Lăng, Quảng Trị trên quê hương mới.

Phương Hà